Geschreven door Robin Boers en Sean Ham
Dit is een verslag dat wij (Sean en Robin) hebben geschreven voor de vierde en (hopelijk) laatste PO van maatschappijleer. We gaan hierin een kijkje nemen in de wereld van cryptobros: mensen die cryptocurrencies zoals Bitcoin of Ethereum fantastisch vinden, denken dat de blockchain helemaal de toekomst is--ze zijn namelijk het bankenstelsel aan het revolutioneren!--en dit vaak op een vrij, uhm.. agressieve manier uiten. Van die irritante ooms die op feestjes proclaimen dat Dogecoin echt hélémaal The Thing(TM) is. Of van die mensen die op YouTube tips geven om snel snel rijk te worden--geen financieel advies! Het is ook een statussymbool. Want hoewel jij en ik deze sukkels volledig voor gek verklaren, of tenminste zuinigjes aankijken, zien cryptobros het bezitten van crypto-assets als het God zijn van eigen universum. Have Fun Staying Poor!
We vonden deze subcultuur interessant om een aantal redenen. Ten eerste zijn NFTs en blockchains een tijd lang heel erg in het nieuws geweest. Er ontstond, schijnbaar uit het niets, een gigantische hypebubbel rondom het kopen van zogenoemde NFTs.
Het is boeiend om te kijken hoe en waarom deze bubbel ontstaan is, en waarom we nu eigenlijk niets meer horen over die "revolutionaire" blockchain. Daarnaast zijn de dynamieken van de cryptocommunity razend interessant. Hoe kunnen mensen zo stellig geloven in iets dat zo duidelijk shit is. Proberen ze iedereen te gaslighten (zo ja, dan falen ze nogal), of geloven ze daadwerkelijk in de belofte dat crypto The Next Big Thing(TM) is?
Wat ook noteworthy is, is dat je veel parallellen kan trekken tussen de NFT-bubbel en de gigantische hype die momenteel op zogenoemde AI berust (ik zou het zelf "toegepaste functiebenadering" noemen; dan klinkt het ineens een stuk minder futuristisch). Om dat volledig te behandelen is waarschijnlijk een beetje out-of-scope voor deze al-veel-te-lange praktische opdracht, maar is zeker een reden dat we deze subcultuur hebben gekozen.
We hopen dat je veel plezier beleeft aan het lezen van deze essay. Crypto kan nogal een ingewikkeld onderwerp zijn, maar we hebben geprobeerd alles zo duidelijk mogelijk uit te leggen. Veel plezier!
-
Idealisten: dit zijn de mensen die het hele blockchainproject na de financiële crisis van 2008 hebben gestart. Ze wilden een serieus, decentraal alternatief voor de centrale banken en financiële instellingen die er—vanwege falend overheidsbeleid—een rotzooi van hebben gemaakt in de periode van 2006 tot 2008. Helaas is het enige wat ze bereikt hebben het creëren van een nieuw financieel vehikel voor speculatief investeren, om nóg meer geld op te hopen bij de al-veel-te-rijke bovenlaag van het bestaande financiële systeem. Nobel idee, uitvoering iets minder.
-
Bourgeoise: dit is de zojuist genoemde bovenlaag van ons bestaande financiële systeem, bestaand uit mensen die filthy rich zijn. Bankdirecteuren, hedgefondsen, CEOs, venture-capitalists: the whole deal. Ze zagen een shiny nieuwe technologie en een kans om nóg meer geld te verzamelen door andere af te zetten, en grepen hem volledig. Zij zijn, zoals altijd, de enige échte winnaars in het verhaal.
-
Naïvelingen: dit zijn mensen die in crypto investeren met het "get rich quick" motief. Het zijn mensen die reageren op zo'n YouTube reclame waarin een één of andere gluiperd je een cursus probeert aan te smeren, waarmee je "tot 10.000 euro per maand maakt!", niet doorhebbend dat die gluiperd die 10.000 euro verdiend met het verkopen van cursussen aan sukkels zoals jij. Vaak zijn ze pas later ingestapt in het hele cryptoverhaal. Sommigen zijn misschien daadwerkelijk rijk geworden, maar ze moeten zich vooral niet de illusie maken dat dit een gevolg is van hun eigen intelligentie of voorspellend vermogen; het is louter en alleen puur geluk. In de meeste gevallen verliest deze groep juist veel geld--ze zíjn de Greater Fool in de scam.
Je kan het ontstaan van de cryptobeweging terugleiden tot de financiële crisis van 2008, veroorzaakt door een nogal ernstige "oepsie!" van een aantal grote banken in de Verenigde Staten, die druk bezig waren met "innoveren".
Kort samengevat was het probleem dat banken, die traditioneel gezien hypotheken verstrekken, begonnen die hypotheken te bundelen in pakketten om te verhandelen met andere financiële instellingen. Deze pakketten werden gezien als veilige en betrouwbare investeringen, aangezien de meeste banken niet zo snel een hypotheek verstrekken aan zomaar iedereen, omdat het nogal een risico is om tonnen geld uit te lenen, die over decennia worden afbetaald.
Het punt was dat een "slechte" hypotheek (verstrekt aan iemand die hoogst waarschijnlijk de middelen niet heeft hem af te betalen) voor de bank meer waard was als onderdeel van een pakket dat kon worden doorverkocht dan een losstaande "goede" hypotheek. Hierdoor was er voor de bank een incentive om zo veel mogelijk hypotheken te verkopen, ongeacht de betrouwbaarheid.
Combineer dit met het feit dat de huizenprijzen in Amerika verschrikkelijk aan inflatie onderhevig waren, veroorzaakt door kunstmatige vraag naar huizen gecreëerd door investeerders, en er ontstond een bubbel. Wel een soort bubbel gevuld met waterstof, die bij het poppen zo'n explosie maakte dat hij het volledige financiële stelsel met zich mee naar de grond bracht. Want nadat de huizenprijs crashte, verloren duizenden mensen de mogelijkheid om hun huis te verkopen en daarmee hun hypotheek af te betalen. Een hypotheek die ze zich in de eerste plaats al niet konden veroorloven, maar toch verstrekt kregen van de bank. Al die zogenaamd "betrouwbare" pakketten die door financiële instellingen werden verhandeld bleken gebaseerd te zijn op gebakken lucht.
Dit is de context waarin Bitcoin, de eerste cryptocurrency, ontworpen werd. Mensen voelden zich verraden door gigantische en schijnbaar onschendbare centrale banken die uit pure hebzucht de internationale economie hadden ontwricht.
Bitcoin zou een nieuw financieel tijdperk inluiden met een decentraal beheerde digitale munteenheid, gebaseerd op de blockchaintechnologie. Maar hoe werkt die blockchain nou precies?
Als je alle ingewikkelde technische aspecten wegstript en houd je het volgende concept over. Een blockchain is een lijst–een chain–, van gegevens: blokken met een uniek ID, dat gebaseerd is op de inhoud van het vorige blok. Hiervoor wordt een stukje ingewikkelde wiskunde gebruikt, dat we cryptografie noemen (de oorsprong van de term crypto). De blockchain werd al ver voor de introductie van Bitcoin ontwikkeld, met als doel het bijhouden van lijsten die niet te veranderen zijn. De reden dat blockchains niet aan te passen zijn is als volgt: het ID is onderdeel van het blok, en gebaseerd op het vorige blok. Als je dus een blok aanpast, verandert het ID van het blok daarna ook, waardoor dit blok ook aangepast is. Daardoor verandert het ID van het blok daarna weer, enzovoort, helemaal tot het einde van de chain. Om een gegeven in de blockchain aan te passen, moet je dus de volledige blockchain herschrijven. Hierdoor is alles wat in een blockchain wordt vastgelegd permanent. Deze eigenschap van de blockchain noemen we immutability.
Naast het gebruik van de blockchain wordt Bitcoins decentrale netwerk gekenmerkt door nog een ander principe: proof-of-work. Kort gezegd komt het op het volgende neer: een blok toevoegen aan de blockchain kan alleen door een stukje cryptografische wiskunde op te lossen. Het oplossen van zo'n cryptografisch probleem is erg ingewikkeld en kost vrij veel energie, maar het is triviaal om een oplossing te controleren. Hierdoor is het vrijwel onmogelijk om de blockchain te herschrijven, maar is het voor andere computers wel mogelijk om te controleren of de blockchain "klopt".
=== SIDENOTE ===
Je vraagt je misschien af wie voor normale transacties (het toevoegen van een blok aan de blockchain, in plaats van het herschrijven van de hele blockchain) de (energie)kosten van het toevoegen van een blok op zich neemt. Daarvoor hebben de makers van Bitcoin minen bedacht. De computer die als eerste het cryptografische probleem oplost, krijgt namelijk een klein beetje Bitcoin.
===============
Juist door deze eigenschappen was de blockchain zo geschikt voor het bouwen van een decentraal geldsysteem, omdat transacties die eenmaal vastgelegd waren, nooit meer aangepast konden worden. Er is geen centrale autoriteit, niemand heeft eigendom of zeggenschap.
De cryptocommunity in de early days van Bitcoin is dan ook compleet anders dan de subcultuur zoals die momenteel bestaat. Niet voor niets heb ik deze community "idealisten" genoemd. Er is een visie, van een geldeenheid gezamelijk beheerd door de wereldburger. Een wereldwijd betaalsysteem, eigendom van iedereen en onder controle van niemand. Bitcoin zou de bank als tussenpersoon volledig elimineren. De flexibiliteit en anonimiteit van cash naar de digitale wereld brengen.
De realiteit is toch een stuk minder. Bitcoin probeert een probleem op te lossen dat niet bestaat. De oorzaak van de kredietcrisis is nooit het feit geweest dat centrale banken te veel invloed hebben op de waarde van onze munteenheid. Het probleem lag in belangenverstrengeling, corruptie en een gebrek aan regelgeving. Dat zijn geen problemen die je niet een-twee-drie oplost met een computer.
=== SIDENOTE ===
Met andere woorden, het beheer van het geld was niet fout. De ophoping van het geld in de bovenklasse en de macht die de bovenklasse daarmee vergaard is het probleem.
================
Daarnaast introduceren cryptocurrencies alleen meer níeuwe problemen. Het oplossen van die cryptografische puzzels waar proof-of-work op is gebaseerd, is namelijk enorm slecht voor het milieu vanwege de torenhoge energiebehoeften en de productiekosten van specialistische computers. Het Bitcoin netwerk verbruikte alleen in 2021 al meer dan 100 TWh aan energie (Cambridge University, 2022). Dat is meer dan het jaarlijkse energieverbruik van 40 miljoen gezinnen. En dat is dan alleen Bitcoin.
Als je een jaar lang je auto niet aanraakt kan je zo’n 2.4 ton CO2 besparen (Milieu Centraal, 2022). Als je vervolgens 5 Bitcoin transacties maakt, heb je dat volledig ongedaan gemaakt. Ter vergelijking: één transactie verbruikt evenveel energie als ongeveer een miljoen VISA-transacties en 80.000 uur YouTube kijken (Digiconomist, 2022).
Maar de problemen met Bitcoin zijn niet het onderwerp van deze essay. Nee, dit is het moment dat we de cryptobros zouden moeten introduceren. Maar om dat te doen, moeten we het nog héél even over Bitcoin hebben.
Het allergrootste, fundamentele probleem met Bitcoin, is dat er een eindige voorraad van 21 miljoen Bitcoins is. Dat betekent dat de prijs van Bitcoin een functie is van de hoeveelheid mensen die gebruik maken van de cryptomunt. Hoe meer mensen Bitcoin begonnen te gebruiken, hoe meer één Bitcoin waard werd. En hoe meer de waarde van Bitcoin steeg, hoe vaker de technologie opgemerkt werd op plekken die ideologisch gezien loodrecht op de visie van Bitcoin stonden. Juist ja, banken.
Dit is het turning point. Waar Bitcoin aanvankelijk een reëel alternatief voor de gangbare munteenheden vormde, verandert het nu in een financieel vehikel voor speculatieve investeringen. Bitcoin wordt niet langer gebruikt als betaalmiddel. Wat overblijft van Bitcoin, en vergelijkbare cryptocurrencies, is basically een greater fools scheme (Bogan, N.D.).
Geld heeft over het algemeen, in tegenstelling tot andere handelsmiddelen, geen fundamentele inherente waarde. Het is een collectieve illusie, die functioneert omdat we er allemaal zonder meer in geloven. Zo ook met Bitcoins, maar met een cruciaal verschil: je kan ze dus niet uitgeven. Waar de waarde van "normale" munteenheden ligt in het feit dat je ze kan inwisselen voor andere producten, is de enige manier om waarde "uit" je Dogecoins te halen door ze in te wisselen voor 'echt geld', aka euro’s of dollars.
En de enige reden dat anderen Bitcoins kopen is zodat ze die zelf op een later moment weer met winst kunnen verkopen. En de enigen die dan die Bitcoins kopen, zijn mensen die die Bitcoins op een later moment met winst hopen te kunnen verkopen.
Het is een zero-sum game: (Roberts, 1998) voor elke euro die je eruit haalt moet iemand anders er een euro in hebben gestopt.
De enige functie die crypto dus nog vervult is het kopen van nepmunten zonder echte waarde, in de hoop dat Elon Musk een tweet plaatst waardoor de "waarde" stijgt, om vervolgens die nepmunten met winst te kunnen verkopen aan een greater fool. Om voordeel uit crypto te halen moet je iemand anders actief benadelen. Er zijn bros die scammen, en bros die gescammed worden.
Er is weinig over van de ideologische begindagen van Bitcoin. In de plaats van de visie voor een universele geldeenheid onder gedeelde controle van de gemeenschap, ontstaat nu een radicaal andere "community", die cryptotokens (een token is een ingewikkeld woord voor een digitale munt) verhandelen op gecentraliseerde "crypto exchanges". Deze nieuwe subcultuur is wat in popular culture "cryptobros" wordt genoemd.
=== SIDENOTE ===
Door de opzettelijke complexiteit van cryptografische computernetwerken worden cryptocurrencies voornamelijk verhandeld via zogenoemde exchanges. Dat zijn een soort digitale handelplekken voor cryptocurrencies. Ze beheren je crypto wallet voor je en je maakt transacties via de exchange. Hmmm, komt dat je bekend voor? Ja, dat klinkt verdacht veel als een bank.
===============
Cryptobros zien Bitcoin als een investering, een manier om snel geld te verdienen. Maar crypto is een piramidespel: de tokens van eerdere investeerders worden betaald met het geld van latere investeerders. De enige manier om geld te blijven verdienen, is het blijven inlijven van nieuwe investeerders. De prijs van crypto stijgen móét blijven stijgen, anders droogt de voorraad nieuw geld op, stort het ponzi scheme in, en verliest iedereen, alles.
Dit belang bij een almaar stijgende lijn, is de kern van de cryptowereld. Alles in de subcultuur kan aan de hand van het belang bij een stijgende lijn worden uitgelegd.
Een aanzienlijk deel van de cryptobros bestaat uit insanely rijke mensen. Bankdirecteuren, CEO's, miljonairs; de gierige bovenlaag van "oude" economie. Je weet wel, die onschendbare assholes die de waterstof-bubbel op de huizenmarkt in de VS toch eens mooi hebben laten exploderen. En in tegenstelling tot de arme sloebers waar we het zometeen over gaan hebben, hebben deze individuen een bestaand netwerk, aanzienlijke macht, invloed op de markt, en de mogelijkheid die naar hun hand te zetten.
Daartegenover bestaat het overgrote deel van de community uit greater fools. Zoals Dan Olsen uit zijn onderzoek voor de documentaire The Line Goes Up concludeerde:
[T]he basic psychological profile of the average buyer is someone who is tenuously middle class, socially isolated, and highly responsive to memes.
They are someone who has very little experience with real businesses and production processes, thus are unlikely to be turned off by unrealistic claims about future returns.
They are insecure about their lack of knowledge, and this makes them very susceptible to flattery, in particular being reassured that the only reason for negativity is because critics just don’t understand.
Being tenuously middle class gives them enough disposable income to engage with a pretty expensive system, but also a very potent anxiety about their financial future.
It goes without saying that they’re fixated on money, and they principally understand the technology as a means of making money.
Criticism of the system is typically met with confusion.
Don’t you want to make money?
Deze groepen kunnen niet meer verschillend zijn in sociaal-economische status, maar hebben toch veel gemeen. Cryptobros zijn overwegend mannen. Ze zijn sterk individualistisch en stellen groot belang in masculiene waarden en normen. Dominantie en eigen gewin zijn belangrijk en geld stinkt niet; geld verdienen over de rug van anderen wordt gezien als een prestatie. Het merendeel is wit, komt voornamelijk uit westerse landen en heeft toegang tot goede voorzieningen, waaronder een snelle internetverbinding. En ze hebben een véél te groot ego.
Als er namelijk één ding is dat de cryptocultuur kenmerkt, is het de complete, volledige overtuiging van eigen gelijk, met de assumptie dat alle andere perspectieven fout zijn. Het mooiste voorbeeld hiervan komt uit wederom uit The Line Goes Up (Olson, 2022):
"The idea was that traits of blockchain technology—such as having no central point of failure, being uncensorable, cutting out intermediaries, and being immutable—could also benefit other applications besides money. Financial instruments like stocks and bonds, and commodities like gold, were the obvious targets, but people were also talking about putting other representations of value like property deeds and medical records on the blockchain, too. Those efforts—admirable considering Bitcoin hadn’t, and still hasn’t, been adopted widely as currency—were known as Bitcoin 2.0.""
I love this paragraph because it outlines just how disconnected from reality the people actually building cryptocurrencies really are.
They don’t understand anything about the ecosystems they’re trying to disrupt, they only know that these are things that can be conceptualized as valuable and assume that because they understand one very complicated thing, programming with cryptography, that all other complicated things must be lesser in complexity and naturally lower in the hierarchy of reality, nails easily driven by the hammer that they have created.
Maar ongeacht achtergrond, hebben al deze cryptobros één ding in common: ze hebben crypto gekocht voor financieel gewin. Hoe erg ze de blockchain ook worshippen, hoe oprecht ze ook (claimen te) geloven in de beloftes van crypto, op den duur zullen ze hun assets verkopen voor real-life euro's.
Maar ze weten zelf héél goed dat de cryptomarkt een bubbel is. En dat zie je terug in het vocabulaire dat wordt gebruikt binnen de subcultuur:
-
Hold On for Dear Life (HODL): hoe langer de cryptobros met het verkopen van hun waardeloze nepmunten, hoe meer de prijs zal zijn gestegen, en hoe meer winst ze dus maken. Maar als teveel mensen hun assets verkopen, zal--door de wetten van vraag en aanbod--de prijs van crypto dalen. En remember: de lijn moet blijven stijgen, anders stort het ponzi scheme in. Er is dus een incentive om zo lang mogelijk aan de cryptoassets vast te houden, en dan te verkopen vlak voordat de rest dat doet. Daarom proberen mensen elkaar te overtuigen niet te verkopen, terwijl ze dat zelf sneaky wel doen. Als je aan je assets blijft vasthouden, no matter what, heb je Diamond Hands. Als je wel verkoopt, verpest je het voor de rest en heb je Paper Hands.
-
We're All Gonna Make it (WAGMI): een soort valse belofte of strijdkreet, wordt ook gebruikt als groet. Nogal ironisch, gezien het feit dat crypto een piramidespel is, en dus het grootste deel van onze bros het niet "maakt".
Negatieve media-aandacht met betrekking tot alles vaag gerelateerd met crypto, heeft direct impact op de waarde van de tokens. Daarom wordt er uitermatig vijandig gereageerd op kritische geluiden. Iets dat je wederom terugziet in het taalgebruik:
-
Fear Uncertainty and Doubt (FUD): dit is wat kritiek op crypto en de blockchain genoemd wordt. Het zou de cryptocommunity opbreken omdat mensen niet meer zouden durven investeren en er daardoor voor zorgen dat iedereen geld zou verliezen.
-
Not Gonna Make It (NGMI): de term voor mensen die niet conformeren naar de verwachtingen van andere bros. Ze investeren bijvoorbeeld niet genoeg, niet in de juiste currency of zijn sceptisch over sommige aspecten.
-
Do Your Own Research (DYOR): dit wordt tegen mensen gezegd die vragen stellen die onze geliefde cryptobros in verlegenheid brengen.
-
Have Fun Staying Poor (HFSP): dit wordt verteld aan mensen die niet mee willen doen in de visie die de cryptocommunity heeft voor de samenleving. Remember: ze zijn de toekomst aan het bouwen.
Vanaf buiten lijkt de cryptocultuur misschien sterk ideolgisch. De cryptobros claimen dat ze een nieuwe economie bouwen--de toekomst. En ze proberen alles en iedereen over te halen mee te doen in de toekomst. Jij wil toch ook rijk worden? Als je daar niet voor open staat, ben je dus of een corrupte vertegenwoordiger van de oude economie, of een sukkel die niet verder kijkt dan zijn neus lang is. Geen andere mogelijkheid.
Maar er is geen ideologie. Er is alleen hebzucht en uitbuiterij. De belofte van een nieuwe economie die al onze problemen zal oplossen is enkel en alleen een manier om meer investeerders te trekken, zodat de lijn blijft stijgen.
Alles wat cryptobros zeggen en doen kan worden teruggeleid naar het binnenhalen van meer fools, zodat de lijn blijft stijgen, en zij flink kunnen cashen. Ongeacht de gevolgen voor het klimaat, en over de rug van andere heen. Good times we live in.
En het erge? In een "normaal" ponzi scheme kan je mensen verantwoordelijk stellen. Er zijn mensen die zo'n scheme opzetten, het geld doorsluizen etc. Maar het wordt toch moeilijk een decentraal computernetwerk aansprakelijk te stellen.
/rant
We denken dat onze vooroordelen vrij goed overeenkomen met de resultaten van ons "onderzoek". We kunnen concluderen dat ofwel onze vooroordelen correct waren, ofwel ons onderzoek eenzijdig en bevooroordeeld. Hoogst waarschijnlijk een beetje van beide.
Op zich is dit resultaat niet verbazingwekkend, omdat onze vooroordelen gebaseerd waren op eerdere ervaringen met cryptofanaten online en nieuwsgeving over cryptovaluta. Dezelfde soort bronnen die we voor deze opdracht ook hebben benut. Daarnaast zorgt de aard van de opdracht—het beginnen met het noteren van je eigen vooroordelen—dat je het onderzoek al biased begint.
Ook zijn de bronnen met betrekking tot crypto zeer gepolariseerd; je hebt vooral mensen die heel erg voor of heel erg tegen zijn. Uiteraard hebben we geprobeerd om de betrouwbaarste bronnen die we konden vinden te gebruiken, maar dit zijn per definitie de bronnen die ons standpunt bevestigen (crypto is super stom!!😡), aangezien we zelf de bronnen die het tegendeel zeggen (crypto is goed!!😄) als cryptopropaganda zien.
We kunnen ons ook afvragen of onze aannames over de samenstelling van de subcultuur niet sterk beïnvloed zijn door het feit dat we alleen toegang hebben tot Nederlandse en Engelse online bronnen—en daarmee mogelijk een deel van de subcultuur missen.
Onze conclusie is daarom dat we een heel leuk stuk hebben geschreven, maar dat je er vooral niet vanuit moet gaan dat het een objectieve weergave van de subcultuur is.
Sidenote: ik vind het stom als er bij vakken zoals maatschappijleer en CKV over "onderzoek" wordt gepraat als er geen wetenschappelijke methode gebruikt wordt. Dit is geen onderzoek. Het komt misschien in de buurt van bronnenonderzoek, maar er is geen hypothese, onderzoeksplan, uitwerking etc.
Bogan, V. (N.D.). Greater Fools Theory: What is it? Hartford Funds. http://bogan.dyson.cornell.edu/doc/Hartford/Bogan-9_GreaterFools.pdf
Olson, D. (2022). The Line Goes Up. https://www.youtube.com/watch?v=YQ_xWvX1n9g
Roberts, E. (1998). Game Theory. Sophomore College. https://cs.stanford.edu/people/eroberts/courses/soco/projects/1998-99/game-theory/
Cambridge University (2022). Cambridge Bitcoin Electricity Consumption Index. Cambridge Centre for Alternative Finance. https://ccaf.io/cbnsi/cbeci
Milieu Centraal (2022). Wat is je CO2-voetafdruk? https://www.milieucentraal.nl/klimaat-en-aarde/klimaatverandering/wat-is-je-co2-voetafdruk/
Digiconomist (2022). Bitcoin Energy Consumption Index. https://digiconomist.net/bitcoin-energy-consumption