Bokkepoot-112

Bokkepoot-112

'POOT' 
" A:., ~ - "-

december 94 nr.112 

f f f  

1 1 
f f  

-• . 1 



Bokkepoot 

Aan het einde van het jaar past het 
om de balans op te maken van het 
jaar 1994. Het jaar waarin onze 
Vereniging het 20 jarig bestaan vier­
de. 
In de voorgaande 6 nummers heeft 
de Redactie naar vermogen het wel 
en wee van varen, wonen en scheep­
sbehoud belicht in naar we dachten 
voldoende afwisseling en een rede­
lijk tijdsschema. 
Er zijn nog wat nummers uit te 
brengen tot het 25 jarig bestaan. We 
verwachten in die zin net zoveel van 
U, als U van ons. Wonen en varen 
geeft voldoende stof om dingen over 
op te merken. Ik denk aan de ko-

mende Roerende Zaak-belasting, de 
BTW-heffing op liggelden, het be­
houd van ligplaatsen, de aansluit­
plicht op riolering. Ook dit jaar zijn 
er weer kanaalvakken aan de scheep 
vaart onttrokken, zijn sluis en brug­
bediening aangepast aan de beschik­
bare financiën, zijn kanaalvakken 
met name in het Noorden en Oos­
ten slechts in bepaalde tijdvakken 
toegangkelijk en begrijpen sommige 
Gemeenten nog steeds niet het nut 
van Historische vaartuigen. 

Begrijpen we het eigelijk zelf wel??? 
Is er een zichtbaar onderscheid 
tussen een Museumhaven en een 

1 

Historische haven? Wat onder­
scheidt een bewoond varend (histo­
risch?) schip van een varend woon­
schip? De aanleiding tot deze op­
merkingen liggen in ruime mate om 
U en mij heen voor het opscheppen. 

Nog een week te gaan tot 1995. 
Hopelijk brengen de werkgroepen 
hun goede voornemens (beloften) in 
praktijk. Opnieuw zullen een aantal 
schepen de respectabele leeftijd van 
100 jaar bereiken. Zullen ze te zien 
zijn op de Reünie in Werkendam? 
Of bij Sail 95? En wat doet U als U 
mag kiezen? Staat U voor onze 
Verenigingsdoeleinden of laat U 
zich verleiden tot een figurantenrol 
bij een attraktie? In ieder geval 
wenst de Redactie, met instemming 
van het Bestuur, U plezierige Kerst­
dagen en in 1995 een Behouden 
Vaart. 

Han Visser 

Voorplaat: Wat klopt hier niet? Inzenders kunnen een fles Beerenburg winnen, af te halen bij de redactie. Foto: Han 

::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::;::::::::::: 

l~sr1l1l11__.;;:.;:;<~ 

De bestuursvergadering van 25 
oktober j.l. heeft vooral in het teken 
gestaan van de voorbereiding van de 
werkgroependag van 5 november. 
Hoe besteden we de tijd w goed 
mogelijk? Hoe krijgen we een opti­
male gedachtenwissenling? 
Intussen weten we dat het een voor­
treffelijke dag is geworden in een 
stijlvolle omgeving. De rijke oogst 
aan ideeën zal op de eerstvolgende 
bestuursvergadering worden bespro­
ken. 

Een ander belangrijk onderwerp 
was de "Nota Waterbeleid Amster­
dam". Deze nota wil ruimte maken 
voor het afnemen van historische 
vaartuigen in Amsterdam. Dit lijkt 

op zich een goed voornemen. Ver­
meden moet echter worden dat dit 
beleid wordt gebruikt om de woon­
arken te saneren. Het bestuur zal in 
contact treden met de landelijke 
vereniging voor woonbootbezitters 
in Utrecht om tot een gecoördineer­
de reactie in de richting van het 
gemeentebestuur van Amsterdam te 
komen. 

In dit verband is het ook van belang 
te vermelden dat het bestuur zich 
bezint op een permanent overleg 
tussen de museumhavens. Een der­
gelijke commissie zou moeten be­
staan uit vertegenwoordigers van de 
museumhavens en een bestuurslid. 
Doelstelling van deze commissie zou 

kunnen zijn: 
- het uitwisselen van ervaringen 

rond de oprichting en inrichting 
van museumhavens; 

- het ondersteunen van initiatieven 
tot het oprichten van museumha­
vens. 

Dit voornemen is ook op de werk­
groependag aan de orde gesteld en 
zal de komende maanden verder 
worden uitgewerkt. 

Dick Eerland 

:-:·:·:-:-:·:·:·:·:<·>:·:-:-:-:-:-:-:-:-:-:-:-:-:·:·:-:·:-:-:-:-:·:·:-::·:·:-:-::.:-:·:·:.-.:-:-:::.-.-.-.-: ................... . 

<••fr}i•••b:esdiliáH11:Î<feykk\111i•••koi;t•.•······· 
••••••···•·<ûi,••iiaitafii.fiîer••iiog·waiPfaats 
···••••••••4&··.··••tt••eeJi•··••·•a11ërbèst• .. ••••191)s ··1". 
:::::::::::W~Mëlï~<::_:::::.:::.:.:::::::::.::::::·::.:.:::.:.·:··::·:·:·· 

••····•·••·•·•'•µe:Sia#r~è••ltfet·•suêces••··· 
··.·······•••,••••Vaaf.vtë)·en·••s11ei• 
·.·••.•.••··••7•'I<i;m of7.•••aë·evënemè7Jtën· i.f!r& vpf)ï-4!: · · · · · · · · · · · · ·· · ·· 
••••·•·•·•·•·•f 1Jllff'gezoifd 
·:::.:·:·:-::-:-:-:-::-:·:·:-:-::·.:::.:···::::.-.:----:::.:: :-·-:--··._.._._. --.-· 
• •· • • ••••• •• • • p.e l{eiiacii~. • · · 



2 Bokkepoot 

. : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : ; : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : ~:::::::::: -: -: . . . . . om dit zo snel mogelijk door te 
geven aan Ton Krom (liefst schrifte­
lijk: Postbus 18503 1001 WP 
Amsterdam, tel: 020-6222183). 

In deze kalender zijn vet de nieuwe 
evenementen vermeld. We vragen 

iedereen, die een evenement organi­
seert of ervan hoort, vriendelijk 

Als de verenigingsstand (*) daarbij 
gewenst is, dan moet dit met Ab 
Stroomberg afgesproken worden 
(Kanaalstraat 111, 1975 BC Dmui­
den, tel: 02550-20562). 

10-18 dec HISWA 

1995: 
4 febr • Winteractiviteit regio Zuid 

21-25 juli SAil. Bremerhaven 
28-30 juli • Reünie L VBZB 

9 aug 700 jaar 
10-15 aug SAIL Amsterdam 

Bij evenementen kalender Bp 112 
Winteractiviteit regio Zuid 

RAI-Amsterdam 020-5491212 

Zie aankondiging 

Werkendam 04166-3585 

Haarlem 

In het Se jaar van het bestaan van Regio Zuid gaan we terug naar de plaats van onze eerste aktie; de varende 
Ledenvergadering in de Biesbosch. We doen dat op Zaterdag 4 Februari in Restaurant "De Brabantse Biesbosch", 
Spieringsluis 6 te Werkendam. 
Het programma luidt: 13.30 uur; Ontvangst (met koffie, appelgebak en een gulle lach) 

14.30 uur; Officieel tintje 
15.00 uur; Bezoek aan het nieuwe Biesbosch-Museum en/of Griendwandeling in het gebied de 

Pannekoek. De route is in het Museum verkrijgbaar 
17.30 uur; Brabantse koffietafel met ragoût (?????red.) 
19.00 uur; Avondprogramma met videobeelden van activiteiten van Regio Zuid en daarna 

gezellige afsluiting. 
De gehele dag zal er een overzichtstentoonstelling zijn ingericht m.b.t. de Regio. Ook zullen we Hayo Olie 
uitnodigen. Je kunt dan zijn fotomateriaal betreffende de sleeptocht naar Beneden Leeuwen zien en bij hem 
bestellen. Tevens zal de Verenigingsstand aanwezig zijn. 
De kosten voor deze dag zijn: 25,-pp. Kinderen tot 8 jaar 15,-pp. Indien geïnteresseerd: Meld je voor 15 januari aan 
het onderstaand adres onder vermelding van NAAM ADRES PC EN PLAATS, aantal volwassenen en kinderen. 
Heb je foto en ander materiaal, gaarne meenemen. De plek is per schip bereikbaar, er is een loswal aanwezig. 

Sail '95 

Johan, Moniek en Jan. Acacialaan 28 5462 CE Veghel 
Hogesteenweg 58 5175 AD Loon Op Zand. 

De kranten staan er al vol van; allemaal negativiteit rond de organisatie en de kont(r)akten met Endemol b.v. enz. 
enz. Gelukkig zijn er nog veel dingen gescheiden en de folklore rond de Sail wordt er niet minder om. Wel wordt het 
onmogelijk om als deelnemer over de rug van de organisatie geld te verdienen, maar daar kom je als verenigingslid 
ook niet voor naar Sail. Leden die wel met betalende gasten willen rondvaren of andersinds hun schip willen 
exploiteren, dienen zich in kontakt te stellen met het Sailbureau tel.: 020 - 6637276. 

Dit jaar is men voor het eerst van plan om een soort sprintwedstrijden te houden op een parcours in het afgesloten 
IJ. De strijd gaat tussen twee schepen over een beperkte afstand; dit kunnen zowel twee sleepboten, twee 
Westlanders, twee roeivletten, twee tjalken enz. zijn. Bij de zeilende kemphanen wordt dan gedacht aan een 
ankers tart. 

De omgeving ziet er dan echter wel even anders uit als tien jaar geleden. Rond de IJ-haven wordt volop gebouwd 
aan een nieuwe woonwijk. Enkele gebouwen zullen reeds in diverse stadia van afbouw zijn. 

Nu ons eigen feestje tijdens de Sail. Buiten alle aanbreng- en toertochten, waar we allemaal aan mee kunnen doen en 
die ik eerder omschreven heb bij de evenementen in Bokkepoot nr 109, krijgt ons eigen feestje binnen Sail steeds 



Bokkepoot 3 

Vervolg aankondiging SAIL 
vastere vorm. Zoals het er nu uitziet krijgen we voldoende ligplaats aan het eind van de noordkant van de IJ-haven, 
daar waar wel al die nûljoenen toeschouwers langskomen en waar voorheen de topless-haaienshow furore maakte; dit 
voor insiders. 
Op zaterdagmiddag willen we een roeipuzzeltocht door rood-Amsterdam organiseren; deze zou niet alleen met 
bijboten, maar ook met alle andere, met handkracht voort te bewegen schepen, met een maximale hoogte van 2,25 m, 
"gedaan11 kunnen worden. 's Avonds is er een gezamenlijke maaltijd in het "Open Havenmuseum", de voormalige 
passagiersterminal van de KNSM, op het KNSM-eiland" waarna er een gezellige avond is en de mogelijkheid het 
museum te bekijken. Voor deze avond moet U zich vooraf opgeven op het formulier. Voor het eten moet U rekenen 
op ongeveer f15,- per volwassene. 
In deze of de volgende Bokkepoot vindt U het uiteindelijke opgaveformulier, wat U aan ondergetekende op moet 
sturen voor 1 maart 1995. Ook vraag ik de mensen die al eerder een opgave hebben gedaan, dit nogmaals op dit 
standaardformulier te doen, met vriendelijke dank. 

Ton Krom, postbus 18503, 1001 WB Amsterdam. 

MARINISEREN VAN AUTOMOTOREN 
Wat wel en wat niet te doen bij het 
ombouwen van automotoren naar 
een scheepstoepassing. 
Uit: The Baat Builders Guide to 
Engines and Marinising. Lancing 
Marine. 

1. Probeer eerst vast te stellen hoe­
veel vermogen je nodig hebt voor je 
boot en bepaal dan het motorver­
mogen dat je wilt hebben. Kom je 
er niet uit vraag het dan aan een 
scheepsbouwer of laat het bepalen 
door een speciaal schroef- en snel­
heidberekenings programma draai­
end op een computer. 

2. Zoek naar motoren met een 
bruikbaar vermogen waarvan specia­
le scheepsonderdelen verkrijgbaar 
zijn. Vermijdt onbekende machines, 
omdat ombouwonderdelen voor 
scheepsgebruik praktisch niet te ver­
krijgen zijn. 

3. Probeer een motor te krijgen die 
nog goed loopt, b.v. eentje van een 
auto die in de kreukels ligt, of een­
tje van een auto met carrosserie 
schade. Koop geen motor die niet 
meer loopt, want het is vaak veel 
duurder om een versleten motor op 
te knappen dan om een nieuwe te 
kopen. 

4. Vraag altijd of je de motor 
11 draaiend" kunt zien voor je hem 
koopt. Kijk of er witte of blauwe 
rook uit de uitlaat komt, of er rook 

uit de oliefilter komt en luister naar 
tikken, speciaal bij het schakelen of 
in z'n vrijloop. Dit zijn allemaal aan­
wijzingen voor toekomstige misère. 
Kijk naar de olie op de peilstok, als 
het erg zwart en dik is kunnen de 
zuigerveren versleten zijn. 

5. Maak de machine voordat je be­
gint te slopen goed schoon met een 
schoonmaakmiddel en spoel hem af. 
Daardoor wordt het werk een stuk 
plezieriger. Verwijder daarna de 
onderdelen die je voor scheepsge­
bruik niet nodig hebt en tap de olie 
af. 

6. Leg de machine op z'n kant, of 
zet hem op z'n vliegwiel (wel uitkij­
ken dat-ie niet omvalt) en verwijder 
de carterpan. Bestudeer de drab om 
te zien of er metaaldeeltjes in zitten 
of misschien losse onderdelen die 
uit de motor gevallen zijn. Als je zo 
iets vindt, begin dan met je zorgen 
te maken ..... 

7. Verwijder de lagerschalen en 
bestudeer lagers en astappen, duw 
een voelermaat tussen de zuiger en 
de cilinderwand om de slijtage te 
meten; en bekijk alle nokken van de 
nokkenas. Als je ernstige schade of 
slijtage in dit stadium vindt, accep­
teer de motor dan niet en vraag aan 
je leverancier je een betere te be­
zorgen omdat het veel goedkoper is 
om nu met een andere motor te 
beginnen dan serieuze fouten probe-

ren te repareren. 

8. Monteer de machine weer, doe 
de gewone controle beurten, mon­
teer de 11scheeps11 onderdelen, keer­
koppeling, beslag, enz. Als je hier 
problemen mee hebt, vraag dan 
hulp bij een deskundige. 

9. Zet de machine op een stevige 
bok, en zorg voor water en smeer­
olie, een brandstofleiding, accu ka­
bels en bevestig een uitlaatpijp (en 
als je die hebt een demper). Zorg 
voor koelwater. 

10. Zorg er voor dat de machine 
niet los kan trillen of vallen en start. 
Controleer de oliedruk zodra de 
machine loopt en laat hem lang 
genoeg lopen zodat hij goed warm 
is; kijk of er nergens lekkage is, 
luister naar ongewone geluiden, 
controleer de oliedruk nogmaals. 
Neem de tijd om te testen en te 
controleren, omdat het veel gemak­
kelijker is om fouten te herstellen 
als de motor nog niet in de boot zit 
dan wanneer alles ingebouwd is. 

ll. Wat er ook gebeurt, geen paniek 
en zoek hulp! 

Henk Bos 

Kopij graag vóór 19 januari in 
de postbus, dan kan die mee in 
UW Bokkepoot 113! Dank, JW 



4 Bokkepoot 

Met de KNRM naar de reünie. 
Heeft U ook het artikel gelezen in 
de "Spiegel der Zeilvaart": Lustrum­
reume L.V.B.Z.B. 20 jaar? Wlj 
waren de schipper en bemanning 
van het schip, dat door de KNRM 
Harlingen binnengebracht is. 

Het was dus op don­
derdagmiddag en 
volgens anderen stond 
er toen op een gege­
ven moment een 
windkracht 8. Als de 
Zeeuwse Stromen, de 
grote rivieren en het 
IJsselmeer niet bij het 
"grote" water horen, 
oké, dan zijn we het 
niet zo gewend. Ons 
probleem was niet 
zozeer de zwakke 
motor als wel de 
vorm en de diepgang 
van het schip, die 
ervoor zorgden dat 
het dwars op de wind 
werkelijk enorm be­
gon te rollen. En wat 
het op de dijk afdrij­
ven betreft; nadat de 
KNRM gewaarschuwd 
was, hebben we beslo­
ten om met de motor 
in z'n vrij voor de 
wind weg te lopen 
(uiteraard richting 
dijk) en zo eventuele 
verdere schade door 
het rollen te voorko­
men. Het was inder­
daad een nieuwe 
ervaring, die we ter 
lering (niet echt ter 
vermaak) uitgebreid 
voor de lezers van de 
Bokkepoot beschrij­
ven: 

20' 

Na enkele dagen heerlijk zeilen op 
het IJsselmeer moesten we bij Sta­
voren de keuze maken: Binnendoor 
of over het wad. Omdat de weers­
voorspelling goed was en gezien het 
feit dat we toch al binnendoor terug 
wilden, besloten we buitenom te 

gaan. Toen we echter in Makkum 
lagen, verslechterde het weer. Don­
derdagmorgen stond de lucht stijf 
van de regen en onweer. Je blijft 
dus liggen en houdt het weer in de 
gaten. Vroeg in de middag verbeter-

25 

de de situatie. Radio Scheveningen, 
Brandaris, Havendienst Harlingen 
en de radio gaven ons goede moed 
en we vertrokken naar Kornwerder­
zand. Toen we daar door het gat 
naar buiten gluurden, beviel het ons 
toch niet echt. Vastknopen dus. 
Nogmaals de weersberichten contra-

Ieren: NO tot N 3 tot 4, afnemend. 
Dan maar de ebstroom voor lief 
nemen en op de motor door. 12 
kilometer aan de hoge wal is ten­
slotte geen reis naar Denemarken. 
Toen we vertrokken was het al zo 

Cl 

goed als windstil. 
Nadat we de Boontjes 
17 ( = scheepvaartton) 
gepasseerd waren, 
zagen we vanuit het 
Zuidwesten een bui 
aankomen. We dach­
ten dat het er weer 
een met veel water en 
geen wind zou zijn, 
dus gingen de regen­
pakken aan. Regen 
kwam er echter niet. 
De wind ging plotse­
ling naar ZW en trok 
sterk aan. Binnen 
enkele minuten was er 
(letterlijk) geen weg 
meer terug en moes­
ten we wel door. We 
zaten goed in de geul 
en besloten van ton 
naar ton te varen en 
nog niet verder te 
denken. Toen moes-
ten we op een gege­
ven moment boven 
een ton langs. Dat 
was niet zo een pro­
bleem, dachten we, 
want de volgende 
tonnen waren te zien 
en zo zouden we een 
stukje afsnijden. We 
konden de geul echter 
niet meer in. Elke 
poging werd verijdeld, 
omdat de golven dan 
dwars inkwamen en 
het schip enorm de-
den slingeren. Het 

zwiepte dan van 45 graden bak­
boord naar 45 graden stuurboord .. 
Dit was mede te danken aan de 
diepgang achter van 45 - 50 cm en 
de zeer ronde kimmen (bedankt 
Theo). De wind trok steeds meer 
aan en er was aan de golven niet 
meer te zien waar de platen lagen. 



Bok.kepoot 

He_t denderde gewoon door. 
We zagen toen, dat wc tic luivenin­
gang van Harlingen nooit zouden 
balen, dar het schip al• een wilde 

tekeer ging en dat de ·situatie on­
houdbaar werd. 

We riepen de havendienst van Har­
lingen op en vroegen om hulp. Toen 
waren wu net do Boontjes 31 gepas· 
seerd. 
Enkele minuten later al mocslcn we 
ze weer -oproepen om doc;>r te ge? 
ven1 dat wc ook niet meer naast de 
geul konden blijven. We 1·oeren 
voor de wind, met de motor in Zn 
vrij, met een noodgang rechl op de 
d ijk o nder Harlingen af. 
De kleine vle t van de KNRM wa.S al 
snel bij ons en er werden twee 
mannen overgezet. Het schip werd 
mctcën overgenomen. Even later 
was ook de grom vlet er en konden 
er sleeplijnen overgebracht worden, 
want hel was meteen duidelijk, dat 
we zonder sleep nooit meer terug 
zouden kunnen naar de geul, laat 

· staan naar do haven. 
Er stond, waar we lagen, zo weinig 
water, dat u, OM meteen Westelijk 
van do Boontjes wilden slepen om 
ZQ recht op de havcniogang af t.e 
gaan. Oo.k daar stond echter Ie 
weinig water. Vier keer hebben ze 
ons door de wind moctcg trekken 
voor wc de haven In waren. Al die 
Lijd draaide· d'c motor in -z)n achte'.r­
ult <im de sleeplijn strak te houden, 
wal ook zo nog niet lukte. Het was 

een hel~ opluchting toen we bione.n 
waren. De .KNRM is aan boord 
gebleven tot we vast lagen in de 
Z uiderhaven. 

Binnen was btt één grote ch:ios. E r 
stond niets -meer óvcrcind, zelfs de 
koelkasi was gaan schuiven, maar 
was tot starui gebracht door de 
Slingerrnnd eromheen. VrcemCI ge­
noeg is de schade, met dank aan de 
slinge"rrande n alom, beperk! geble­
ven tor twee· gebroken b(lrdjes, zes 
gaatjes in het groorteil en een verltr 
ren mik , omdat de giek tijdens de 
redding van de roef 11f vloog. 

E igenlijk wilden we het een beetje 
stil houden, maar dat kon na.tuurlijk 

5 

rûet. Als drie man je zo binnen 
hebben zien ko men, weet binnen 
een half uur de hele club het. En wc 
hebben. er 1'an geleerd. Wc zijn blij, 
d~t we nu weten, dal er geen pan.iç-k 
ultbre<ikt. Wtj vinden nu, dat je geen 
o~n water op moet gaan 1.onder 
marifoon, zeker rtiet tijdens heet 
weer; wanneer hei weer in~ns onl 
kan slaan. ook al zijn de berichten 

. goed. (Denk aan de wndag erop; 
dat. slechte weer zou ook 's avonds 
pas komen). 

Tijdens een prettig gesprek met 
iemand van de l<NRM op vrijdag­
ochtend bleek ook, dat we op tijd 
geroepen hadden. Valse ·schaamte 
en bet gevoel je groor te moeten 
houden kan. je klinknagels kosten. 
'002e redder" had het zware ver­
moeden dal wc inderdaàd lek zou­
den zijn geslagen. Zo waren in 
zeven minuten bij ons, op het kaart· 
je zie je de :ifärand !Üc we in die l !jd 
afgelegd hebben. Geen wonder dat 
het een uuc lecik re duren, '( ging 
ha.rd. 
's Zonda..gs zijn we toch maar mee 
naar buiren gegaan, met wal extra 
mensen aan boord. Hel was een 
mooie tothl~ mhar marifoonkanaaJ 
U zit denk ik toch heel lang in ons 
geheugen gegrift.. ......• 

Monique en Johan Sloots 



6 

De Stichting B.A.S.M. te Wormer 
heeft in nauwe samenwerking met 
de beer Boot, kleinrooo van de 
oprichter vru>. motoren.fabriek IN­
DUSTRIE te Alphen aan de Rijn, 
de hcruitgllve van de vlaggen en 
wimpels van deze motoren ter hand 
genomen. 
De vlaggen kuooeii besteld ,worden 
via overmaking op giro 4251248 
t.n.v. St. .Beh. Autb. Stoomv. en 
Motor~leepboten te Wormer. 

De prij1.eo "Zijn: Wimpels lNDUS­
TRlE 40 x 60 cm = f 20, - per stuk 
incl. porti, INDUSTRIE 70 x 100 f 
30,- per smk ind. en BRONS ISO x. 
100 f 25, - per ~tuk in cl 

Stichting 8.A.S.M. sUlill voor Be­
houd van Authentieke Stoomvaartui­
gen co Motorslcepboteo, nadere 
inlichtingen: Pb 15ó 1530 AD 
Wormer. 

Dit weekeinde was ik op vakantie in 
Sleeswijk: Holstein en wel io d.e 
oude hoofdstad Schleswig. 1 n de 
haven aldaar ligt het schip de 
HOPE. Her leek mij dat bet bier 
gaat om een 7.e.er bijzonder schip. 
Het is een in 1906 in &geland 
gebouwd scb.ip, dat half zeilend, half 
gemotoriseerd is. Deels vracht, deels 
passagiersaccommodatie. Ik schal 
w'o 60 ton. Het is een stalen een­
master, die· nog voorzien is van de 
originele motor. De-te scheepjes zijn 
dacht ik veel gebouwd en hebben 
op de hele Noord- en Oostzee geV&· 
ren en zeker ook Nederland aange­
daan. lk denk da1 die exemplaar 
zeer ttldzaam moet 7.ijn, omdat zè 
denk ik .allemaal gesloopt zijn. Het 
schip ligt daar in slechte staaL Mis· 
schien is het een idee. om eens op 
reis te gaan en een rapportage te 
maken. En wie weet komt er dan 
oog eens een restauratie óp gang. 

Met vriendelijke groet, Fred den 
Haring. (ad= btkend, red.) 

Op de Werlcgrocpendag kwam m.ij 
ter ore dat het Zuiderzee Museum 
van plàn was óm in de :romer van 
1995 de Kalkovens in bedrijf te 
stellen in het kader van een gesubsi­
dieerd project. Op zich een heel 
goede zaak, want een ' levend' mu· 
seum maakt een bewek aanrrekke­
lijk en spreekt aan. Voor dit project 
:r.oekt men een aantal Historische 
schepen uit 011;-.e V~reniging dië 
deel willen nemen aan deié akûvi­
tei1, nl. bij de aanvoer v.m ·schelpen 
en kolen en het transport over water 
van de opgezak!e schelpkalk. Het 
klinkt aanlokkelijk. Ook voor onze 
schepen eeo ' levend' bedrijf, laden, 
varen. lossen. Een goede ondet" 
'SCbrijving van- en aktie voor onze 
Doelsrellingen. 

Wat ik echte< niel snap is dal onze 
Vereniging word! aangewcht vQOr 
bet risico, en de ·betaalde- arbeid in 
deze -afgebakende- periode. Te.wijl 

Bokkepoot 

er in de 'Markerhaven' en grachtjes 
aldaar diverse museale schepen een 
kwijnend bestaan leiden. En de 
deelnemers aan de hilppening na 
die periode evcnzovrolijk weer 
geweerd worden uit de historische 
omgeving, 
Dat kan er bij mij niet in. Deelne· 
men aan een aktiviteit vind ik prima, 
maar dan vind ik hel ook van belang 
dat daar e.en evenzo conscqweote 
erkenning wn het historisch belang 
'an om..e schepen tegeno•er $laai. 
Dal we met onze sÇbepeo bijvoor­
beeld op andere momenten net zo 
welkom zijn. aJs. tijdens de sfeervolle 
Reücie in 1993. Dat er bijvoorbeeld 
met enthousiaste en ter zake kundi­
ge leden gewerkt wordt aan het 
weer in de ·vaan brengen en houden 
van de Muscum·scbepen, opdat 
deze ook "levende' monum~nten 
worden. 
Dat ik om dit onderwerp in de pen 
klim is omdat het een exemplarisch 
voorbc<>ld i.s in een rij van gebeurte­
nissen cjie zich in de afgelopen jaren 
afspeelden en in bet verschiet lig· 
gen. (Sail Yprsus de AmstcrdaJDsc 
woonschepen, etc). Naar mijn idee 
verdienl het een conseqwenter op­
stelling tav. C'Cncmcnten, wil het 
met de Vereniging nog eens wat 
worden. 

Han Visser, oo~ gewoon lid, uit 
Zwolle. 

Hee wachten om ondet de scilelpen1110/ç1 te gaan. Follo: via de briefschrijver. 



Bokkepoot 7 

WAT VERANDERT ER IN HET B.P.R 1 JANUARI 1995? 
De fam. Bos heeft het concept voorstel van het nienwe BPR kunnen inzien. 
Aangezien het nog een concept is, zal er nog het een en ander veranderen. 
Daarom pnbliceren we hieronder alleen de essentie en niet de letterlijke 
teksten. Voor alle duidelijkheid: alleen de wijzigingen die voor ons binnen 
de vereniging belangrijk zijn, staan hieronder vermeld. 
Waterscooter gatielantaarns welke zijn voorzien 
Voor het eerst wordt de waterscoo- van een keurmerk. 
ter geïntroduceerd. De waterscooter 
wordt toegevoegd in artikel 1.01 als 
zijnde een snelle motorboot welke 
skieënd over het water wordt voort-
bewogen. 

Alcohol, medicijnen en drugs 
De schipper en de bemanning mo­
gen niet in hun functioneren worden 
belemmerd door alcohol, medicijnen 
en drugs. De schipper en de beman­
ning mogen niet varen indien zij een 
alcoholconcentratie in hun bloed 
hebben van 0.8 promille of meer. 

Voorzorgsmaatregelen 
De schipper dient alle maatregelen 
te nemen om te voorkomen dat 
personen in levensgevaar worden 
gebracht, schade wordt veroorzaakt 
aan schepen, voorwerpen en oevers, 
de veiligheid van de scheepvaart in 
gevaar wordt gebracht en het milieu 
in ernstige mate kan worden beïn­
vloed. 

Keurmerk navigatielantaarns 
Kleine schepen moeten vanaf 1 
januari 1996 voorzien zijn van navi-

Lichten van kleine motorschepen 
Artikel 3.08 wordt ook van toepas­
sing op kleine schepen met uitzon­
dering van lid 5. De hoogte van het 
toplicht wordt verlaagd van 6 naar 5 
meter. 
Lichten en dagtekens 
De dagtekens en de lichten worden 
per type schip in één artikel onder­
gebracht. Tot nu toe werden eerst 
alle lichten behandeld, waarna daar­
na in andere artikelen de dagtekens 
werden behandeld. 

Marifoon, let op ! ! ! ! 
Een motorschip, met uitzondering 
van een klein schip, mag slechts 
varen indien het is uitgerust met een 
marifooninstallatie!!! Iets wat nog 
niet is opgenomen in het concept 
maar wel binnenkort wordt opgeno­
men is dat motorschepen voorzien 
moeten zijn van 2 marifooninstalla­
ties, een voor schip-schip verkeer en 
een voor schip-wal verkeer. Deze 
moeten gelijktijdig op ontvangst zijn 
ingeschakeld! 
Kleine schepen moeten met een 

marifooninstallatie zijn uitgerust 
indien het schip een radarinstallatie 
aan boord heeft. 

Varen bij slecht zicht 
Een schip mag slechts varen bij 
slecht zicht en mist indien het is 
uitgerust met een marifooninstallatie 
waarbij deze permanent moet wor­
den uitgeluisterd. 

Borden waterscooters 
Er komen twee nieuwe borden bij. 
Een bord voor 'Verboden voor wa­
terscooters' en een bord 'Water­
scooters toegestaan'. 

Bijlagen 
Bijlage 13, 14 en 15 worden sterk 
gewijzigd. Veel wateren worden 
toegevoegd, enkele vervallen. 

Hernummering 
De hoofdstuknummers worden niet 
gewijzigd. Alle alinea-nummers 
worden gerangschikt en hernum­
merd. Alle vervallen artikelen wor­
den verwijderd, waardoor de num­
mering anders wordt. De grootste 
veranderingen vinden plaats in 
hoofdstuk 3 'Optische tekens van 
schepen'. Hier wordt het geheel 
compleet omgegooid, zie 'Lichten 
en dagtekens '. Tevens worden een 
aantal artikelen verplaatst. 

Janneke Bos 

GRATIS AFGIFTE BILGEWATER 
Sinds 1 juli 1993 is er een nieuw 
systeem om bilgewater af te geven. 
Op vele plaatsen in Nederland kunt 
u nu gratis bilgewater en andere 
oliehoudende afvalstoffen afgeven. 
De gratis afgifte geldt voor alle 
binnenschepen, zeeschepen met een 
binnenmeetbrief en schepen van de 
beroepszeilvloot als zij staan inge­
schreven in het Centraal Register 
Binnenvaart. 
Om de kosten van dit project te 
dragen is het binnenhavengeld in de 

zeehavens tijdelijk met 5% ver­
hoogd. Dit project is georganiseerd 
door de Stichting Scheepsafvalstof­
fen Binnenvaart (SAB), Vasteland 
12e, 3011 BL Rotterdam. 

Om de kosten zoveel mogelijk te 
beperken moet het bilgewater aan 
een aantal voorwaarden voldoen. Zo 
mag het bilgewater niet vervuild zijn 
met schoonmaakmiddelen, carter­
olie, koelvloeistof, smeervet of afval­
stoffen uit de badkamer. Het schei-

den van schoonmaakmiddelen of 
koelvloeistof van het bilgewater is 
namelijk 10 keer duurder dan het 
scheiden van olie en water. Bij de 
afgifte van bilgewater kan de inza­
melaar een monster nemen dat u 
goed moet bewaren. Indien achteraf 
blijkt dat de normen worden over­
schreden krijgt u daarvan bericht 
van de SAB. 

Welke schepen komen in aanmer­
king voor gratis afgifte van bilgewa-



8 

ter? 
Voor deze regeling komen de vol­
gende schepen in aanmerking: 
- alle schepen met een binnenmeet 

brief; 
- alle schepen met een binnen en 

een zeemeetbrief; 
- alle schepen van de beroepszeil 

vloot mits ingeschreven in het 
Centraal Register Binnenvaart. 

Om bilgewater gratis af te kunnen 
geven is een bilgeboekje verplicht. 
Tevens heeft u zogenaamde 'S-for­
mulieren' nodig. Deze kunt u aan­
vragen door een fotokopie van het 
Certificaat van Onderzoek of de 
Meetbrief (pag 1, 2, 3 en 9) op te 
sturen naar het Bureau Internatio­
nale Vaart, Vasteland 12e, 3011 BL 
Rotterdam, 010 - 412 95 44. 
Vergeet hierbij niet het juiste adres 
te vermelden waar het bilgeboekje 
naar toe moet worden gezonden. 
Het kost eenmalig f 40,30 admini­
stratiekosten exclusief BTW en ver-

zendkosten (totaal 53.17). 
Zonder het gele bilgeboekje kunt u 
niets gratis afgeven. 

Waar kunt u bilgewater gratis afge­
ven? 
Afgifte van bilgewater en andere 
afvalstoffen kunnen alleen worden 
afgegeven aan erkende inzamelaars. 
Een aantal inzamelaars werken 
maar enkele dagen per week in be­
paalde gebieden. De erkende inza­
melpunten zijn: Zie tabel hieronder 

Wat mag er gratis afgegeven wor­
den? 
Bij de gratis afgifte zijn minimale en 
maximale hoeveelheden afgespro­
ken. Valt u buiten de grenzen dan is 
afgifte niet meer gratis. Het volgen­
de kan gratis afgegeven worden: 
-bilgewater (uit de machinekamer) 
tenminste 200 liter per keer; 

-carterolie of lekvloeistof uit smeer 
oliefilters in afgesloten blikken of 

Bokkepoot 

drums, maximaal 200 liter per jaar; 
-koelvloeistof in afgesloten blikken 
of drums, maximaal 200 liter per 
jaar; 

-schroefasvet in afgesloten blikken 
of drums, maximaal 200 liter per 
jaar. 

Hoe verloopt de afgifte? 
Er mag alleen afgegeven worden 
aan erkende inzamelaars. De erken­
de inzamelaars staan in de volgende 
alinea vermeld. Van iedere afgifte 
wordt een monster genomen, welke 
u moet bewaren. De hoeveelheid en 
soort wordt afgetekend in het bilge­
boekje en tevens op het S-formulier. 
De hoeveelheid die in het bilge­
boekje en het S-formulier worden 
vermeld moet met elkaar overeen­
stemmen. De schipper moet het 
ondertekende S-formulier afgeven 
aan de inzamelaar. 

Henk Bos 

AFGIFTEPLAATSEN BILGEWATER MET BOEKJE 
Afgifteplaats 
Den Helder 
Harlingen 

Pr. Margriet Kan. 

Service 
In overleg 
Vrijdag en 
anders in overleg 
Woensdag en 
anders in overleg 

Delfzijl In overleg 
(Haven en Eemskanaal tot burg 11) 

Marifoon 
14 
11 

10 

82 

Amsterdam 14 
(Van Oude Houthaven t/m Uhaven op maandag en donderdag) 
(Van Mercuriushaven tot Americahaven op dinsdag en vrijdag. 

Telefoon 
02230 - 32177 
02230 - 32177 

02230 - 32177 

06 - 52904429 

Geen telefoon 

Het Zaandamkanaal tot aan de sluis op vrijdag. Op woensdag in overleg) 
Kampen Bij het 82 05202 - 13632 

Zuid-Holland 
Rotterdam 

bunkeren 
Met tankwagen Geen 

77 
(Rijnhaven t/m Maashaven op maandag en woensdag) 

010 - 4726256 
010 - 4879854 

(Parkhaven t/m Waalhaven op dinsdag en donderdag. Op vrijdag in overleg) 
Europoort In overleg Geen 010 - 4726256 
Zeeland In overleg 10 01150 - 14465 
(Terneuzen) 
Vlissingen In overleg 9 06 - 52940946 
(Idem het vaargebied tnssen Terneuzen en Vlissingen) 

Inzamelaar 
TCW 
TCW 

TCW 

EMT 

TCA 

Dekker 

Booy 
Roteb 

Booy 
Martens 

Martens 

Gelderland Alle werkdagen 82 08812 - 2544 ISN 
Limburg In overleg 10 06-52866118 LabeeNrolijk 
(Havens van Maasbracht, Roermond en Venlo plus grindgaten in het tussenliggend vaargebied) 



Bokkepoot 9 

REACTIES OP DE VORIGE BOKKEPOOT 
Routw11nn aan boord. 
Tip VM Jan Witte, Spaarndam: 
Injecteren in de gaatjes met Zink· 
oaftenaaL 

Hoe zit dat? Zie de vraag over de 
pompkoker In BPlll. 
Eeo reactie van Kees van Harden­
veld, schipper op de floskea Jantje; 
een Groninger tjalk van rond 100 
ton. 
Bij de aankoep van de tjallc waren 2 
pijpen aanwezig voor de mastkoker. 
l standpijp van gelijke dikte, door 
het vlak been. De andere pijp eiil· 
digde na 2 verjongingen 10 em 
boven bet vlak. In de1..e pijp werd 
een stang met een zuiger/.klep terug­
gc.vonden. Onder in· deze kokor 
eveneens oen klep. Op dit moment 
bebben de beide pijpen bovenin 
verbinding n1et, elkaa.r. 
In de wang vao de mastkoker boven 
de zuigle.iding vond Kees een vier· 
kant gat, diagonaal weglepend met 
daaronder een · mod gal met schr­
oefdraad. Hîer wordt verondersteld 

dat de beugel met bet pompmcclrn­
niek .heeft vastge-Lelçn. Op een wijze. 
die makkelijk verwijderen mogelijk 
maakte. Een byp-0tbese is dat je zo 
P.Ompcnd, droge voeten hield <;>mdat 
het water niet over ~et dek liep 
maar via de tweede pijp verdween. 
Wel is metkw!lardig dat bij beladen 
toe<stand een bevelwerking met 
instromend water niet denkbeeldig 
is. Gezien de gelaste uitvoering vnn 
eeo deel van de installatie kaµ het 
7.ij0 dat eea. in het lange leven van 
het schip met redenen is veranderd .. 
Ook merkwaardig is, dat zich ter 
hoogte waar bij de eerder genoem­
de schepen zich de pompdeksels 
bevinden op deze tjalk vierkante 
galen zijn dichtgek.lonkeo. Ool< is er 
een losse pomp aan boord die wèl 
voor de7.e gaten bedoeld is. De 
overloop loopt voor de pompbuizen 
la11gs. 

Mijn byp-0tbese: In de tijd van de 
houten schepen was pompen een 
dagelijk,.e be1Jgbcid. De pompinstal· 

lotie vereiste. een stevige en makl<e­
tijk Le hante ren .constructie. Daarom 
wellicht de pompko.kcrs voor de 
mastkoker. De bouwwijze van de 
ijzeren schepen is afgeleid van die 
van de houten schepen, dus er kwa­
men pompen in. Het bleek in een 
Ijzeren schip toch niet nodig te zijn 
om. alle dagen te pompen zodoende 
verviel dit later. Een houten dek zal 
wel gekierd hebben; zodoende is 
pompon van water over h,et dek 
onhandig. dweilen met de kraan 
open. 
Opmerking van de heer Hutten, 
grootgeworden op de Annigje: We 
hadden alleen een losse pomp aan 
board. Deze. werd door een vierkan­
te houten ~oker gestoken. En dat 
alleen nog .als er grind word gela· 
dco, ll!lders was pompen niet nodig. 
De vo)gende keer volgt de echte. 
oplossing. naartoe gaat de redactie 
oog eens praten met een ter..ake 
deskundig informant uil Schippers­
kringen Le Amsterdam. 

f/.edacde. 

Unieke sleeptocht over de Waal 
Vorig jaar ·al kregen wij, als TCgio 
Zuid, de uitnodiging om in septem­
ber '94 met sehepen naar Beneden 
Leeuwen te komen. Daar zouden 
we. dan liggen als onderdeel van de 
herdenkiugSfeesten 50 jaar bevrij­
ding. Dat klinkt prac.btig, maar 
plotseling besef je je, dat Lccu)Yén 
wel 45 kilometeuaaipalen stroomop­
waarl.$ ligt: Aan de Waal, met veel 
stroom (afwaarts). Met grote tan­
kers en ()-baks-duwvaart. Dan s lik je 
e'"'° en zegt: "Zo gek krijg je ni~­
mand". 
Maar toch laat bet idee je niet los 
totdat het (beruchte) kwartje valt. 
Slepen! Een sleepboot! Twee sleep· 
boten? Dàt werd dus bellen, vorga· 
deren, schrijven, faxen. Sleep- en 
bergingsbedrijf van Ticm wilde wel 
medewerking verleµcn. Piet van de 
Hurk verzette bergen werk in Leeu­
wen, wij gingen in cie regio aan de 
slag. 

Heel langz.aam druppelden de aan­
meldingen binnen. Tol het er dus 
zoveel werdan, dat 
er inderdaad twee 
sleepboten moeS· 
L~ komen. En die 
kregen we ook oog 
toegezegd. 

Toen was bet 
zover. 
Vrii.dsgs kwomen 
alle schepen bij 
elkaar binnen de 
grote Merwede· 
sluis în Gorkum 
oàar kreeg ieder­
een te hQren in 
welke vo lgorde 
mea buitea moest 
gaan liggen om hel 
formeren van do 
sleep Le vergemak-

allemaal in één schutting naar bui· 
ren. Het aanleggen in hel donker 

kelijken. Danma Een sleep ;,, volle glorie. Foio's.- Hajo. Oliï 



10 

ging prima, !>P wal mU.wrstanden, 
een lier ju VJ1ll watcrstagcn, wal 
lichte aanvaringen co ceo cçuwtje in 
de schroef na. Maar ai:h. Waarna 
palaver bij Paulus aan boord. 
De ·volgende morgen vroeg, het was 
nog 'grauwelig", werden de slepen 
geformeerd achter de Willem eu de 
Jupiter. Ook clil ging prima op wnt 
'l;rslap<;n co cc.n motor in staking 
na. Maar acb, zalmschouwen btij~en 
ook beste opduwers te zijn en w 
lagen we toch redelijk op schema. 
Binnen een kilometer waren we al 
twee zalmscbouwcn kwijt, maar die 
zetten de bub erbij, legden een 
knoop in de gebroken lijn cu toen 
was het gaa,n met die hap. Achter 
elke sleepboot 5 grme tol 'kleinere 
grote" ~chep~o en een wmtal zalm. 
schouwen (7 totaal). Het was (voor 
ous in ieder geval) een vreemde 
gewaarword.ing om op dem tqch 
vcrveleodc rivic.r onderuit te kunn.cn 
zakken op je stoeltje, 9.p je gemak 
een bakkie te kunnen pakken en 
alles maar te latêo gebeuren. Je 
wordt ook inventie( Je laat kofficfil· 
ierzakjes aan een lijntje ·afzakken 
naar hel schip achter je en vindt bij 
weer inhalen een doosje bonbons 
aan hel eind van hel lijntj" terug. 
Waarvan_ een deel ook weèr ,naar 
hei schip Vóor je ·doorgaal Samen­
wer.king te.o top. Dus C, de volgen· 
de keer gewoon om die opener 
vragen. (of tandpasta. of lucifers). 
7.elcer voor b<>nbons doen we veel! 
Na zc·s uur varen bereikten we 
Leeuwen. Iedereen koppelde los en 
schoof de straog ia Ook dit ging 
weer prlma; op vat" Maar ach, 

toch? Niema.nd schade van het 
vastkoppelen co aanleggen, en daar 
gaat het om. Hayênme(:St~r v.d. 
Hurk wees iedereen .ieder ·lijn 
plaats, ·waarna het tijd 'vas voor 
pavoicteren, n.&praten co rondkijken 
op bet evenement 
's Avonds. was er een prima (nee 
niks 'maar ach') b'T·alis maaltijd, 
tijdens welke elke scb.ipper een 
mooie hcrdenkingspenni11g en een 

Bokkepoot 

2 

"Vrouwe CarOlinc11
• ·~ Avonds kon je 

naar de kermis or het grote bevrij· 
clingsbal. 
'• Zondags vcrlrokkco velen bijtijds 
náar huis. Jammer dat een veekcnd 
geen drie dagen duurt, want er was 
die dag nog van alles te doen. Maar 
goed, niet iedereen kan alles heb­
ben. Wc wa.rcn in dcic uur terug in 
Gorkum en wc hopen dal iedereen 
nel zo eelll prettige thuisreis bee~ 

Het palaver, er word! kririsch {of oplettend?) gekeken ! 

bçda,nkbricf kreeg,. die overigens op gehad als wij. !:let was c;en uniek 
verzoek van PiéL vooral door de evenement e n de deelnemers mogen 
schippersvrouwen wer.d opgehaald. hel goed .in hun geheugen prenten, 
Tevens w& C-r van de RcgJu, -naar v.·Hnt zoic~~ zal vnorlQplg niet mcc.r 
vorig jaar ingestelde traditie, een plaatsvindèn. 
presentje voor het schip dal de 
langste reis had afgelegd om dii 
cvcnemen! bij te wbnen; ditmaal de 

Namens regio Zuid: 
Moruciuc Sloocs 



Bokkepoot 11 

Enkele motortechnische tips 
Algemeen: 
Bij sommige schepen zie je comple­
te bedieningspanelen om de motor 
in de gaten te houden. Het nadeel 
ervan is dat het verschrikkelijk veel 
geld kost. Een minimum is een 
smeeroliedrukcontact met een in­
stelling van 0,5 bar. Tegenwoordig 
ook te krijgen als een schakelpunts­
instelling van 0,8 bar voor de 
prijs van ca f 10,-. Door 
deze in serie te zetten met 
een zoemer of een claxon 
krijg je als de oliedruk weg­
valt een duidelijke melding. 
Ook als je toevallig naar het 
landschap kijkt en niet naar 
het controlepaneel. 
Bij het starten wordt dan 
automatisch de schakeling 
gecontroleerd: motor staat 
stil - geen oliedruk - contact­
sleutel draaien zoemer 
piept - starten - oliedruk -
zoemer uit. 

Rendement: 
Elke motor heeft een be­
paald toerental waarbij de 
cilindervulling optimaal is. 
Bij dit toerental geeft de 
motor een maximaal koppel 
bij een minimaal brandstof­
verbruik. 

rental nodig. Door het kleine 
schroefraam is er bij de pleziervaart 
meestal een vertraging nodig. De 
grootste verkrijgbare vertraging is 
dan ongeveer 3:1. Om in een klein 
schroefraam toch nog vermogen 
kwijt te kunnen worden hogere 
toerentallen noodzakelijk. Het ge­
volg is een slechter rendement. 

Bij toepassing van verstelba- ------4~.J.ll'i'fli(=....._ 
re 
schroeven is het mogelijk 
een aandrijfmstallatie te 
realiseren met een hoog 
rendement. Dit wordt veel in 
Scandinavië toegepast. 
Bij de moderne motoren gaat het 
toerental van de motor steeds ver­
der omhoog maar de afmetingen 
worden relatief steeds kleiner. Daar 
verstelbare schroeven een maximaal 
toerental hebben van ca 2000, is er 
een vertraging nodig. Het gevolg 
hiervan is dat het rendement af­
neemt en er vaker gekozen wordt 
voor een keerkoppeling. 
Hoe groter de schroef hoe hoger 
het rendement. Om dezelfde stuw­
kracht te krijgen met een kleinere 
schroef is er echter een hoger toe-

Voor de beroepsvaart zijn er veel 
grotere vertragingen beschikbaar. 
Bij deze grotere vertraging is er ook 
bij een relatief kleine motor, een 
dikke schroefas nodig. De keerkop­
peling is dan vaak even groot als de 
motor! 
Samengevat: 
* Langzame motor - kleine of geen 

vertraging - groot schroefraarn -
hoog rendement. 

* Hoogtoerenmotor - grote vertra­
ging - klein schroefraam - minder 
gunstig rendement. 

Motor revisie: 
Een deelrevisie - is geen revisie! Let 
hier goed op. Vraag een lijst van 
nitgevoerde werkzaamheden zodat 
je kunt beoordelen wat de zwakke 
delen zijn. Vraag eventueel advies 
daar een motor meestal stuk gaat op 
de niet gereviseerde onderdelen. 

Hydraulisch stuurwerk: 
Een motor met een constant 
toerental leent zich uitste­
kend om een hydraulische 
pomp aan te drijven. Daar 
kun je allerlei leuke dingen 
mee doen zoals hydraulische 
(anker) lieren, en eventueel 
een hydraulisch stuurwerk. 
Erg geschikt hiervoor is de 
stuurbekrachtiging van een 
DAF 575 vrachtwagen. Denk 
er om bij het slopen ook de 
oliepomp mee te nemen. 

Motorkoeling: 
Bij direct gekoelde motoren 
komt het koelwater aan de 
onderkant het blok binnen 
en er aan de bovenkant er 
weer uit. Bij het aftappen 
worden zowel aan de onder 
als aan de bovenkant de 
slangen losgenomen. 
Daarna blazen in de boven­
ste aansluiting. Komt er aan 
de onderkant lucht uit dan is 
het oké. Anders moet de 
drab of prut verwijderd 
worden. Wordt het niet 
verwijderd dan worden de 
cilinders alleen aan de bo­

venkant gekoeld. 
Een oplossing is: Vul een plastic 
bouwkuip met water en voeg hier 
tot 50% zoutzuur aan toe. Laat de 
koelwaterpomp het 'sterke' water uit 
de kuip zuigen en door het motor 
pompen. De afvoer weer in de kuip 
uit laten komen. Je zal zien dat er 
nogal wat rommel uitkomt. Dit kan 
dan in de kuip laten bezinken. De 
motor rustig laten draaien. Na het 
schoonmaken de motor zeer goed 
spoelen met schoon zoet water daar 
anders de motor aangetast wordt. 



12 

Bij een natte cilindervoering oppas­
sen met zoutzuur daar dit de afdich-

Hogedrnkleidingen ontluchten. 

ting tussen de koelwaterruimte en 
de cilinder-ruimte aan kan tasten en 
er water in de smeerolie kan komen. 
Bij een natte voering houdt de koek 
de motor dicht. 
Dus: alleen een droge cilindervoe­
ring kan gespoeld worden! 

Azijn als schoonmaakmiddel werkt 
niet. Wel kan een thermostaat in 
een pannetje water met azijn ver­
warmd worden tot ca 70 à 80 gra­
den Celcius. Op deze manier wordt 
de thermostaat goed schoon. Een 
gesloten thermostaat heeft een 
bypass: controleer deze op goed 
werken. 

Bij een gesloten koelsysteem is het 
circuit gevuld met koelvloeistof dit 
is antivries met gedestilleerd water. 
Er zijn twee soorten van nl. de 
groene ethyleenglycol op cellulose 
basis en de blauwe op spiritus basis. 
De groene is beter dan de blauwe 
en ook duurder. Let op bij het 
kopen van koelvloeistof. Het blijkt 
namelijk dat de goedkopere aanbie­
dingen meer water bevatten. Het is 
verstandig elk najaar de vloeistof te 
testen op beschermingsbereik met 
een testapparaat. Voor de prijs hoef 
je het niet te laten. (Koop ook gelijk 
een accuzuur weger!) 
Koelvloeistof gaat jaren mee en 
bevat ook na langere tijd bijna geen 
rotzooi. Door gedestilleerd water te 
gebruiken is er ook geen kalkaan­
slag. Koelvloeistof kopen is dus 
beter dan antivries wat je zelf met 
water aanvult! 
Opletten met aluminium delen daar 

er soms electrolytische corrosie op 
kan treden. 

Bij ca. 42 graden wordt er ketel­
steen afgezet in de leidingen en de 
motor. Indirecte koeling is dus altijd 
beter en noodzakelijk voor gemari­
niseerde automotoren in verband 
met de dimensionering van de kana­
len. 

Bij een gesloten koelsysteem en een 
plunjerpomp de temperatuur van de 
motor niet regelen door met een 
afsluiter of kraan de doorstromende 
hoeveelheid te knijpen maar met 
een snuifkraan iets lucht aan laten 
zuigen. Drukopbouw veroorzaakt 
een scheve belasting en is daardoor 
slecht voor de plunjerpomp en de 
excentrieken. Ook knijpen in de 
aanzuigleiding veroorzaakt oneven­
redige slijtage. 
Een plunjer pomp wordt afgedicht 
met vetkoord als pakking. Deze 
pakking vooral smeren en vet hou­
den. Een goede natuurlijke pakking 
soort is Rahme. Dit is zeer sterk en 
gaat erg lang mee. In geen geval 
asbestpakking gebruiken daar dit 
versteent en de as overmatig zal 
slijten. Geeft de plunjer pomp te 
weinig water dan wordt het tijd de 
pomp te reviseren. 

Voor een gesloten koelsysteem 
wordt vaak de term kielkoeling ge­
bruikt. Ook als er pijp, vlak, bun of 
plaatkoeling wordt bedoeld. 
Een gesloten koelsysteem met een 
warmtewisselaar en 2e pomp wordt 
interkoeling genoemd. Het koelwa­
ter van de motor stroomt door een 
warmtewisselaar die op zijn beurt 
door het buitenwater gekoeld wordt. 

Bokkepoot 

Het buitenwater wordt dan via één 
of meerdere parallel staande buiten­
waterfilters en een pomp via de 
koeler weer naar buiten geleid. 

De meeste waterpompen zijn uitge­
voerd met een impeller. Deze rub­
beren waaiers worden continu gebo­
gen en zijn slijtage gevoelig. Regel­
matig moet er gecontroleerd worden 
of alle flapjes nog aanwezig zijn. Bij 
beschadiging de impeller en de 
pakking vervangen en gelijk zorgen 
dat er weer een reserve aan boord 
is. Zie voor het nummer de gege­
vens zoals vermeld op het dekseltje. 
Is ook bij een nieuwe impeller de 
hoeveelheid koelwater afgenomen 
dan eens zonder pakking proberen. 
Zijn er van de impeller deeltjes 
afgebroken dan kunnen deze voor 
de pijpjes zitten van de warmtewis­
selaar. Kleine brokjes worden mees­
tal wel afgevoerd. Eventueel de 
doorlaat controleren. Is er blijvend 
een hoog impeller verbruik, infor­
meer dan eens naar een impeller 
van een ander materiaal zoals ni­
trielrubber (kunnen tegen chemische 
stoffen en verslijten bijna niet). 
Let bij het installeren van een nieu­
we installatie wel op het maximale 
toerental daar deze niet al te hoog 
is. Vooral de dikke kammen gaan 
bij een hoog toerental gauw stuk. 
Verder is de opbrengst afhankelijk 
van het toerental zodat dit goed 
ontworpen moet worden. 

Fijnfilter ontluchten. 

Bij direct op de motor gemonteerde 
pompjes even nakijken of het lekwa­
ter langs de as wel weg kan door 
het afvoergaatje. Water in de smeer­
olie is namelijk niet zo goed. 



Bokkepoot 

Gaat het schip in de winter op de 
kant dan extra goed opletten dat 
alle waterleidingen goed droog zijn 
of gevuld met antivries daar het 
boven de grond veel kouder kan 
worden dan in het water. De pijpen 
hebben minder te lijden in het water 
dan staande op de kant. Zelf blaas 
ik alle leidingen door met de stof­
zuiger, zodat ik zeker weet dat al 
het water er uit is voordat de huid­
afsluiters dicht gaan. Bij het te 
water laten weet je dan zeker dat de 
boel blijft drijven. Controleer gelijk 
ook de kwaliteit van de leiding op 
haarscheuren en dergelijke. Nadat 
de huidafsluiters dicht zijn laat ik 
nog wat geconcentreerd antivries in 
de leiding lopen. 
Blijft het schip in het water dan de 
pijp en afsluiter goed inpakken 
(isoleren). De kraan bevriest dan 
niet. Tijdens de vorst loop je weinig 
risico. Pas als het gaat dooien is het 
zaak te gaan controleren. 

Voor de winter is het verstandig om 
de smeerolie te verversen. meestal is 
dit om de 400 uur. De belangen zijn 
tegenstrijdig. De oliefabrikant zegt 
om de 500 uur wisselen en de mo­
torfabrikant zegt om de 300 uur. 
Het wordt dus een beetje schippe­
ren. Als de motor koud is wordt er 
tijdens de verbranding meer zwavel­
zuur gevormd (onder de 75 graden) 
dit moet door de smeerolie geneu­
traliseerd worden. Vandaar dat het 
zaak is om de motor goed warm te 
draaien en ook eens te controleren 

of de vereiste temperatuur gehaald 
wordt. 

Er zijn twee soorten olie namelijk 
gedoopte en ongedoopte. De onge-

doopte olie wordt meestal gebruikt 
bij motoren met gietijzeren zuigers. 
Gietijzer bevat een hoog percentage 
aan grafiet wat een zeer goede 
natuurlijk smerende werking heeft. 
Gedoopte olie bevat additieven die 
losse vuildeeltjes zwevend houdt en 
dus geneigd is om de kleine grafiet­
deeltjes te omkapselen en af te 
voeren waardoor er meer speling 
ontstaat en de prestaties van de 
motor afneemt. 
De modernere motoren hebben 
aluminium zuigers en daar is ge­
doopte olie op zijn plaats. 
De viscositeit van de olie is afhanke-

lijk van de plaats op de aarde. Een 
koud klimaat of winter vraagt om 
dunne olie terwijl in de zomer een 
dikkere olie nodig is. Is de oliedruk 
te laag dan deze met de overdruk­
ventiel proberen te regelen. Lukt dit 
niet dan dikkere olie gebruiken. 
Ligt er een hoop drab onder in de 
motor dan wijst dit op slechte zui­
gerveren. Daar de drab bestaat uit 
roet en olie. 
Is de motor onderwater geweest dan 
de motor laten draaien op speciale 
spoelolie. Spoelolie heeft het vermo­
gen een grote hoeveelheid water op 
te kurmen nemen. Na het spoelen 
weer over gaan op normale olie. 

Ligt het schip te water dan kan af 
en toe draaien geen probleem mits 
de motor op temperatuur komt het 
voordeel is dat de accu's gelijktijdig 
geladen worden. Mooie gelegenheid 
gelijk even de nieuwe zuurgraad 
tester te gebruiken. 
Oude motoren die in de winter 
slecht starten willen aanzienlijk 
beter starten als er tot 30 procent 
petroleum aan de brandstof wordt 

13 

toegevoegd. 

Een gesloten koelsysteem op de wal 
laten draaien is niet zo'n goed idee 
daar de impeller van de pomp 
droog loopt. Ook bij verwijdering 
van de impeller of het loshalen van 
de V-snaar is niet juist dat de 
warmte inhoud van het systeem 
meestal te klein is om de installatie 
voldoende evenwichtig warm te 
laten draaien. 

Diesel- gasolietanks 
Het is noodzakelijk dat alle brand­
stoftanks voorzien zijn van inspectie-

luiken om deze schoon te kunnen 
maken. De ervaring is dat er na 8 
jaar gebruik ongeveer 10 liter troep 
in een dieseltank zit. 
De tank ook voorzien van een wa­
terzak en de brandstof leiding iets 
boven de tankbodem laten beginnen. 
Zet tevens een brandstofvoorfilter 
met water?Js,J:_~ider in de leiding. 
Vooral o~ ·e•oeèi~ water komt de 
rommel op de. cc~·.;;m van de tank in 
beweging en is een brandstoffilter 
snel vervuild. Kies voor het filter 
een exemplaar met een doorzichtige 
watercompartiment zodat onmiddel­
lijk gezien kan worden dat er iets 
aan de hand is. 
Vooral op de bunkerplaatsen waar 
geen al te grote omzet is kan het 
voorkomen dat de ondergrondse 
tank van de leverancier een beetje 
lekt en er water in de tank kan 
komen. Vertel nu niet dat het niet 
voorkomt want zelfs bij de snel­
heidsraces voor de blauwe wimpel is 
het voorgekomen. Sla de waterkam­
pioen er maar op na! Water in de 
gasolie is funest voor de dieselmo­
tor. 



14 

Kies geen goedkoop filterhuis en 
informeer naar de prijs van de 
filters. Vaak is het zo dat bij goed­
kopere filterhuizen de filters wat 
duurder zijn zodat er op termijn 
veel meer dan nodig is wordt be­
taald. Er zijn goede ervaring met de 
CA V filter/waterafscheider (ca. f 
115,-, het element kost ca. f 10,-). 
Het CA V element is universeel en 
wordt bijna overal toegepast en is 
dus goed verkrijgbaar. Niet vergeten 
het filter op een goed zichtbare 
plaats te monteren zodat er ook 
onwillekeurig naar gekeken wordt. 
Verder zijn er ook allerlei accessoi­
res verkrijgbaar zoals een brandstof 
opvoerpompje, koppeling met een 
2e filter en aansluitsetjes voor zowel 
slang als pijp. 
Mocht de motor af en toe af willen 
slaan en de oorzaak is moeilijk te 
vinden dan wil het wel eens helpen 
om de fout te vinden door de 
brandstof opvoerleiding gedeeltelijk 
te vervangen door een stukje plastic 
slang. Eventueel aangezogen lucht 
via een moeilijk te vinden lekkage is 
dan makkelijker te vinden. Later 
natuurlijk de brandstofleiding weer 
in orde maken door een stalen of 
koperen leiding aan te brengen. Bij 
flexibel opgestelde motoren hoort 
het laatste stukje uit een gewapende 
brandstofleiding te bestaan. Een 
krul in een koperen leiding hoort bij 
knoeiwerk. 

De onderkant van een gloeipit moet 
vlak en schoon zijn. De vorm van de 
gloeipit is afhankelijk van type 

:::::>:::::::::::::::::::::::::::·:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 

11rêlêle 
Wergroependag 
Nav. afspraken op de Ledenverga­
dering te Nijmegen organiseerde het 
Bestuur op 5 nov. in het Open 
Havenmuseum te Amsterdam een 
dag met het doel de 9 werkgroepen 
en regio's zich te laten bezinnen op 

smeerolie, brandstof, smeerolie en 
vaargedrag. Het gebruik van een 
verstelbare sproeier is niet aan te 
raden. De motor gaat minder lang 
mee en het gevaar bestaat dat er 
een gat in de zuiger gebrand wordt. 

Voor alle motoren is zwavelarme 
brandstof het beste, speciaal als de 
motor langere tijd stil staat. Soms 
kan er bij een brandstofpomp en 
verstuiver reviseur speciale conser­
veer olie verkregen worden. Voor 
de winterperiode wordt dan de 
brandstoftoevoerleiding Jos gemaakt 
en via een slangetje wordt dan de 
conserveerolie opgezogen. We zijn 
er dan zeker van dat de plunjers en 
de verstuivers niet zullen corrode­
ren. 

Bij oudere motoren wordt de brand­
stofpomp apart gesmeerd. Let er 
dus op om ook hier de smeerolie te 
vervangen. 

reserve onderdelen: 
V-snaren, slangen, klemmen, impel­
ler, let op speciale koelwatervorm­
stukken. Deze zijn soms moeilijk te 
verkrijgen. 

Brandstoffilters, smeeroliefilters, 
speciale sleutels, speciale bouten en 
moeren, alle voorkomende koperen 
ringetjes, ook reserve pakkingen 
voor de gasfles. 
Wanneer is de demperplaat voor 
het laatst geïnspecteerd op speling? 
Kent u de afmeting en de leveran­
cier? 

de taken die ze hebben. De essentie 
was om te zien of het kennen van 
elkaars bezigheden kan leiden tot 
een grotere samenhang, een betere 
presentatie naar buiten toe en ver­
dieping van onze doelstellingen. 
Van s'morgens 10 tot s'avonds 7 uur 

Bokkepoot 

Voor de improvisatie set: een stuk 
fietsbinnenband, vinylleiding (huis­
houd elektriciteitsdraad), plakband, 
stukjes touw, dun ijzerdraad, isola­
tieband en zelfvulkaniserende tape. 
Een grutdoosje met veelvoorkomen­
de moeren, bouten, sluit- en onder­
legringen, houtschroeven en zelftap­
pers. 

Noteer: 
Noteer alles wat te pas komt in een 
speciaal boekje. zoals de afmetingen 
van de V-snaren, gebruikte gloeispi­
ralen, type en inspuitdruk van de 
verstuivers, alle gegevens van de 
motor, keerkoppeling, schroefas, 
steunlagers, stuwlager tot de maten 
van de schroef, de afmeting van de 
gebruikte spie en de helling van de 
conus aan toe. De helling hoort 1 
op 10 te zijn. In West-Europa is er 
dan altijd een schroef te leveren. 

Nog een aanvulling van Theo Hoog­
moed: 
Laat de lieren niet in zijn werk laten 
staan tijdens het varen. Zet alles uit 
zijn werk en van de pal. Dus alleen 
op de rem. Bij een noodsituatie is 
dan zo de rem los. Een schoot is 
dan snel te vieren. Staat de lier in 
z'n werk dan kan de schoot niet 
meer los bij een windvlaag en gaat 
het schip plat. Zorg dat er een 
systeem inzit om te zien dat alles uit 
zijn werk is. Bij voorbeeld - alle 
handels omhoog en in de zelfde 
stand. Er is dan in één oogopslag te 
zien of alles veilig staat. 

Henk Bos 

hebben we ons functioneren doorge­
zaagd, slechts onderbroken door 
korte pauze's en een uitstekende 
maaltijd. 

U begrijpt dat we meerdere Bokke­
poten kunnen vullen met wat zoal te 
~erde w•.,·d :;ebracht. De Dagvoor­
zitter, J anpieter Jansen, wist de 
vaart er in te houden opdat we 
weinig tijd zouden verdoen met de 
bekende welles-nietes Folklore, en 
gelegenheid bleven hebben voor 
momenten van een gulle lach. 



Bokkepoot 

Werfw'oeplede11 hebben llu11 voll• aandacht erbij. Foto's Ha11 (11a11uul ijk). 
Va.nuit diverse optieken is gçkcken kóméndc Ledenv.ergatlering aan de 
naar beL pronel van onze Yereni- orde komen. 
ging. lfoc treden wc n·iiar buiten, 
\'St zijn de effecten van onze in­
spatmingco, op welke wijze worden 
Overheden en andere orgaoisatie's 
benadeFd. We hebben het gehad 
<)ver eên grolcr verband als deelna­
me aan Bcboudorgani.1atie's en de 
Ft!dcratie. De cóuclusie was: Hel 
beste effect wordt bereik! àls we het 
publiek op onze hànd krijgen. A~1 
wc totschouwors on bijv. on1wonen· 
den weten te interesseren. Dus er 
moet ii;ts ge.beuren. De mensen 
betrekken bij de wlilllklivitciten, de 
mensen gelegenheid geven om mee 
te varen" Korto1n. niec liggen maàr 
vären. 

Gokukt:n is naar de formele kant 
van de <loelr,tellinge n. Een bruder 
èntcrcssevcld binnen de Vereniging 
en het huidig t ijdsgewricht vraa:gr 
om herziening. vnn Statuteo en l~uis-

Op dit moment spelen op meerdere 
p laatsen lig"J?l3atsproblcmcn. J uîst 

l S 

nu is een verster.king van de Werk· 
groep Haven.< en LigP.laatsen nodig. 

En dan de Vereniging zelf. Hoe 
zinvol is bet om lid te zijn. Hoc 
komt het dal een meerderheid van 
schippers (!'CD lid is vän onie Ver· 
cniging1 Hoc komt bèt dal meL 
name in het scbepcnrijke Noordèn 
van het land w weinig leden 7jjo? 
Het moet aantrekkelijker worden 
om lid te zijn of te worden. Dat is 
met een Vcr.t.ekeringsprcmie·korting 
en ccD ledenblad niel vrildocnde 
meer. Wc 'zullen meer in de faciJj. 
teiten·sfeer voordelen moeten zoe­
ken. 

Tot ·slot Is aan i!c orde gesteld op 
welke wijze we meer profijt kunnen 
hebben van olie verzamelde kennis 
binnen dé Vereniging. Het woord 
Bokkepoot is die dag vaak geval· 
le.n ............ . 

Han Visser 

boudclijk Rcgclcrucnt. Net zal de Samcnvatri"g, ja~'ei rijde11s de (goede) maallijtl. 

Smc~r. 
Warm y,·ccr, 
Niet meer, 
2 keer, 
Directeur Generaal Miljeubchccr, 
Stcenkoohoer, 
Ogen 1.ccr 

TEER 
U cnorkt ·hel reeds, de schrijver 
heeft d it stukje in de Sinterklaastijd 
geschrev.en. Van onze Varu:nenier 
bij de Amstcrd:unsche Binnenvaan 
Sociëteit, dhr. Chris Bernhard 
(voorheen heroc p•· zwartkijker) 
On vingen 1V<;,hcl VQlgcnclecommenlaar.: 

In septeinber 1993 brachten de 
ministers Alder~ (miljeu) cµ May· 
Weggen (ve:rkccr} een bclcidssland· 
puot tav. Polycielische Aromatische 
KO"Qlwa1erstoffen (PAK) uit. Sleen· 
k.oolteer bevat zouls bekend óCn 

hoog percelltage van dat spul. De 



16 

bedoeling is om de emissie van 
P AK's voor het jaar 2000 met 90% 
te verminderen. Aangezien binnen­
vaartschepen sinds mensenheugenis 
met teer worden behandeld, dringt 
zich een groot probleem aan. Jaar­
lijks smeren we met zijn allen 400 
ton steenkoolteer op onze schepen. 
Van die hoeveelheid verdwijnt 41 
ton naar de waterbodem door slijta­
ge en uitloging. 25 ton komt in het 
miljeu (m.n. de lucht) terecht bij het 
verdampen tijdens het teren en 5 
ton resteert als afval bij het afspui­
ten. 

Zowel door het Ministerie van 
VROM als door de ABS-commissie 
wordt onderzoek gedaan naar min­
der of geen PAK bevattende conser­
veringsstoffen die de steenkoolteer 
kunnen vervangen. Door VROM 
zijn een 100-meterschip, een kempe­
naar en een dekschuit van 9 proef­
stroken voorzien het water op ge­
stuurd. In 1995 moet bij een helling­
beurt blijken boe de proefstroken 
zich gehouden hebben. De ABS 
heeft op 3 lokatie's 11 met verschil-

lende substanties behandelde plaat­
jes in het water gehangen. Tussen­
tijds zijn deze plaatjes door een 11-
koppig panel bekeken. Over de 
resultaten is men treurig gestemd, 
want geen van de plaatjes is onge­
schonden door de strijd gekomen. 
Uit meerdere oogpunten wordt 
vereist dat de teer-vervangende 
produkten over de oude teerlagen 
heen te smeren moeten zijn. U kunt 
zich voorstellen wat een berg teer­
afval resteert als alle schepen kaal 
gehaald moeten worden! 
Alle beproefde 1-component pro­
dukten functioneren ronduit slecht. 
Slechts 2-component producten 
voldoen enigszins aan de verwach­
tingen, maar deze zijn aleen op het 
kale ijzer aan te brengen! 
Evenzeer is een probleem hoe je de 
kostprijs moet vergelijken, daar 
door het verwijderen van de oude 
teerlagen grote bedragen met de 
verwerking van het teerafval zijn 
gemoeid. 
De VROM test en de ABS test 
bevatten slechts 4 produkten die 
door beiden worden gebruikt Een 

Bokkepoot 

aantal fabrikanten meldde hun 
produkt ook nog te laat aan voor 
een test. Momenteel lijkt het zo te 
zijn dat alleen de ouderwetse teer­
produkten afdoende bescherming 
geven. 
Chris stelt dat het voorontwerp 
AMvB het gebruik van teer niet 
expliciet verbiedt, maar dat de eis is 
dat het teerprodukt minder dan 
50ppm PAK mag bevatten. Dit zal 
nog niet produceerbaar zijn. 
Een algeheel verbod in 2000 is niet 
haalbaar. Daarom wordt de maatre­
gel gefaseerd ingevoerd vanaf 1995. 
De eerste fase gaat in op 1-1-%, 
vanaf die datum mag je geen steen­
koolteer meer maken of verhande­
len. Na 1-1-97 mag je het niet meer 
op je schip verwerken. Mocht echter 
blijken dat de proeven onvoldoende 
opleveren, dan wordt de Maatregel 
uitgesteld. Er wordt ook controle 
uitgeoefend, dus als je in de zomer 
van 97 met je bokkepootje wordt 
betrapt dan gaat het je flink duiten 
kosten. 
We zijn benieuwd hoe het verder 
gaat.. HV 

Te koop: Goed onderhouden fok ( ol. 
7,40, vl. 14,20, al. 14,25 m.) en groot­
zeil ( ol. 12.60, vl. 12,50, bi. 4,90, al. 
16.60 m.), bruin halfom, evt. met witte 
kluiver (30 m2

). Erg sterk tuig, 7 sei­
zoenen gebruikt. 

Nieuwe eigenaar gezocht voor nog vrijwel geheel origine­
le Bolle met boord (20 x 4 m., 1922), die het schip met 
liefde en gevoel voor historie wil behoeden voor de 
ondergang. Jan Witte, tel. 023 - 385197. 

Reint Dragt, tel. 05208 - 66888 of 
06.52.868611. 

Te koop of inruil: Mijn zeilende Westlander 15,5 m, met 
dieselmotor en zeer fraai roefje (veel ruimte). Ik sta 
voor de keuze het scheepje te verbouwen c.q. verknallen, 
of zoeken naar een ruimer orig. schepje. Ik doe dus het 
laatste, wie weet wat ? Prijs f 26.000,-

Te koop: Ons uniek voormalig beurtscheepje "Vrouwe 
Antonia", gemaakt van puddelijzer, oud ongeveer 100 
jaar, L x B x D 13 x 3,5 x lm., motor Samofa 30 PK. 
Zo goed als nieuw bruin grootzeil, fok enz. Door ziekte 
en leeftijd helaas nu te koop voor fl. 65.000,-! 
Wel achterstallig onderhoud. 
H. Hortensius, tel. 02996 - 1734. 

Te koop: Zeer goed onderhouden Hasselter aak "Nooit­
gedacht", 20,74 x 4,55 m., 86 ton. Gebouwd 1904 te 
Dedemsvaart. In originele staat. Eencylinder Deutz, 25 
pk, zijschroef. Tuig bijna gereed. Onder de luiken inge­
richt voor bewoning. Vraagprijs f 125.000,-
Ben Bouwhuis, tel. 038 - 222567 

Gert van Olst, tel. 050 - 269927 

Te koop: en/of deelverkoop en/of ligplaats gezocht. 
Klipper uit 1913, lang 32 m, om te bouwen tot woon/­
werk/party schip. Evt. vraagprijs f 60.000,-. Zie schepen­
lijst onder 'Surrival'. 
J.van Brenk, tel. 01820-71983 

Te koop: Bolschip met boord 20 x 4 m, 1922, vrijwel 
geheel origineel, katoenen tuig, geen rondhouten, Per­
kins 47 pK, hydr. keerkoppeling. 
Telefoon 023 - 385197 



Bokkepoot 

Te koop: Grootzeil, bruin dacron, gaffel 4,40 m, hijs 
10,00 m en onderlijk 9,50 m f 1250,-. 2 rols b.b. zeillier, 
opknapper f350,- en v. Kaik borstelloze generator, 17,5 
KVA 220/380 V 3000 toeren flOOO, -. 
Roel Buis, tel. 020 - 6267458. 

Te koop: Partij luiken ca. 175 x 60 cm. 
Kees van Hardeveld, tel. 05274 - 3397 

*** advertenties *** 

17 



Wintervergadering 18 februari 1995 

Op veelvuldig verzoek van de leden, hebben wij besloten de 
eerst komende wintervergadering op een vroeger tijdstip te hou­
den dan gebruikelijk was. 
De vergadering vindt nu plaats op : 

Zaterdag 18 februari 1995 te Amsterdam. 

Plaats : Open Havenmuseum, KNSM eiland. 

Bij keuze van de datum hebben wij zoveel mogelijk rekening 
gehouden met carnaval en krokus vakantie. 

De agenda en de benodigde stukken zullen u ca. 14 dagen 
voor de vergadering toegezonden worden. 

Het Bestuur