Created
September 21, 2013 21:10
-
-
Save gunungloli666/6654227 to your computer and use it in GitHub Desktop.
This file contains bidirectional Unicode text that may be interpreted or compiled differently than what appears below. To review, open the file in an editor that reveals hidden Unicode characters.
Learn more about bidirectional Unicode characters
\documentclass[a4paper , 6 pt]{article} | |
\usepackage[fleqn]{amsmath} | |
\usepackage{hyphenat} | |
\usepackage{setspace} | |
\usepackage{anysize} | |
\usepackage{parskip} | |
\usepackage{multicol} | |
\usepackage{blindtext} | |
\usepackage{mathrsfs} | |
\usepackage{amssymb} | |
\usepackage{mathtools} | |
%\usepackage{enumitem} | |
\usepackage{tikz} | |
%\usepackage[landscape]{geometry} | |
\usepackage{units} | |
%\marginsize{0.3 cm}{0.3 cm}{0 cm }{0 cm } | |
\setlength{\mathindent}{0 cm } | |
%\setlength{\}{length} | |
\usepackage[margin={0.2 cm ,0.2 cm}]{geometry} | |
%\setitemize[0]{leftmargin=*} | |
%\usepackage[margin =2.5 cm]{geometry } | |
%\title{PR 2 MEKANIKA STATISTIK} | |
%\title{text} | |
%\author{MOHAMMAD FAJAR \newline 20211019} | |
\singlespacing | |
\pagestyle{empty} | |
\allowdisplaybreaks | |
%\pagestyle{empty} | |
\begin{document} | |
%\begin{multicols*}{2} | |
\begin{tiny} | |
\begin{multicols} {5} | |
\setlength \belowdisplayskip{0 pt} | |
\setlength \abovedisplayskip{0 pt} | |
%\underline{\textbf{Statistik Klasik terbedakan }} | |
%\maketitle | |
\textbf{Persamaan-persamaan yang sering digunakan } | |
\begin{align} | |
W | |
& = \prod_s \frac{[(g_s - 1) + n_s] !}{(g_s - 1)! n_s ! } \hspace{0.1 cm } \text{ (BE)} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
W = N! \prod_s \left \lbrace \frac{g_s^{n_s}}{n_s !}\right \rbrace \hspace{0.1 cm }\text{(Boltzmann)} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
W = \prod_s \left \lbrace \frac{g_s^{n_s}}{n_s !}\right \rbrace \hspace{0.1 cm} \text{(semiklasik)} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
\overline{n}_\mathrm{FD} = \frac{1}{e^{(\epsilon - \mu )/kT} +1} \hspace{0.1 cm} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
\overline{n}_\mathrm{BE} = \frac{1}{e^{(\epsilon - \mu )/kT} - 1} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
\overline{n}_\mathrm{boltzmann} &= e^{\mu/ kT} e^{- \epsilon / kT} \nonumber \\ | |
& = e^{- (\epsilon - \mu )/ kT} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
F = - kT \, \ln Z | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
& S = -\left(\frac{\partial F}{\partial T}\right)_{V,N}, \\ | |
& P = - \left(\frac{\partial F}{\partial V}\right)_{T,N}, \\ | |
& \mu = + \left(\frac{\partial F}{\partial N}\right)_{T,V} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
S = k \ln W | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
\frac{\mathcal{F}(s_2) }{\mathcal{F} (s_1)} = \frac{\Omega (s_2)}{\Omega (s_1)} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
\mathcal{P} (s) = \frac{1}{Z}e^{-E_s/kT} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
\frac{N_s}{N} = \frac{e^{-E(s)/kT}}{Z} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
\overline{E} & = \frac{\sum_s E(s) N(s)}{N} = \sum_s E(s) \frac{N(s)}{N} \nonumber \\ | |
& = \sum_s E(s) \mathcal{s} = \frac{1}{Z} \sum_s E(s) e^{-\beta E(s) } | |
\end{align} | |
\textbf{Degenerasi gas fermi.} \newline Jumlah Keadaan energi dalam rentang energi antara $\epsilon$ hingga $\epsilon+ d \epsilon$ adalah | |
%\setlength \abovedisplayskip{0 pt} | |
\begin{flalign} | |
g(\epsilon)d\epsilon = \frac{2 \pi (2m )^{3/2} \epsilon^{1/2} d \epsilon \cdot V}{h^3} | |
\end{flalign} | |
karena ada $-1/2$ dan $1/2$ maka dikali 2 | |
\begin{align} | |
g(\epsilon) = V \cdot 4 \pi \left(\frac{2m}{h^2}\right)^{3/2} \epsilon^{1/2} \label{density of states} | |
\end{align} | |
Untuk $\epsilon < \epsilon_\mathrm{F}(0)$ maka | |
\begin{align} | |
f(\epsilon) = \frac{1}{e^{- \infty} + 1} = 1 | |
\end{align} | |
untuk $\epsilon > \epsilon_\mathrm{F}(0)$ maka | |
\begin{align} | |
f(\epsilon) = \frac{1}{e^{\infty} + 1} = 0 | |
\end{align} | |
jadi: | |
%\setlength \abovedisplayskip{0 pt} | |
\begin{align} | |
\int_0^{\epsilon_\mathrm{F}} V \cdot 4 \pi \left(\frac{2m}{h^2}\right)^{3/2} \epsilon^{1/2} d \epsilon = N | |
\end{align} | |
%\setlength \abovedisplayskip{0 pt} | |
\begin{align} | |
\epsilon_\mathrm{F} (0)= \frac{h^2}{2m }\left(\frac{3N}{8 \pi V}\right)^{3/2} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
kT_\mathrm{F}(0) = \epsilon_\mathrm{F} (0) | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
\overline{\epsilon} (0) = \frac{\int_{0}^{{\epsilon_\mathrm{F}(0)}}\epsilon g(\epsilon) d \epsilon}{\int_{0}^{{\epsilon_\mathrm{F}(0)}} g(\epsilon) d \epsilon} = \frac{3}{5} \epsilon_\mathrm{F} (0) | |
\end{align} | |
%\end{multicols} | |
Dengan $\epsilon = p^2/2m$, maka | |
\begin{align} | |
U = N \overline{\epsilon } = \frac{3}{5} N \epsilon_\mathrm{F} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
P & = - \frac{\partial }{\partial V} \left[ \frac{3}{5} N \frac{h^2}{2m} \left( \frac{3N}{8 \pi }\right)^{3/2} \right. \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm } \left. \cdot V^{-3/2} \right ] \nonumber \\ | |
& = \frac{2 N \epsilon_\mathrm{F}}{5 V} = \frac{2 U}{3 V} \label{pers.keadaan fermi dirac} | |
\end{align} | |
%Untuk temperatur di atas nol mutlak maka | |
\textbf{Statistik bose-einstein: Tinjauan radiasi benda hitam} | |
\newline | |
Jumlah mode panjang gelombang $\lambda$ sampai $d \lambda$ | |
\begin{align} | |
g(\lambda) d \lambda = \frac{4 \pi}{\lambda^4} d \lambda \label{persamaan gelombang em} | |
\end{align} | |
Karena ada dua polarisasi | |
\begin{align} | |
g(\lambda) d \lambda = \frac{8 \pi}{\lambda^4} d \lambda | |
\end{align} | |
perhatikan: persamaan (6) setara dengan persmaan (1) | |
\newline | |
dis. BE | |
\begin{align} | |
n_s = \frac{g_s}{e^{h\nu_s /kT} -1} | |
\end{align} | |
Sehingga jumlah foton, $n_\lambda (\lambda) d\lambda $ untuk rentang $\lambda $ hingga $\lambda + d \lambda$ | |
\begin{align} | |
n_\lambda (\lambda) d \lambda = \frac{8 \pi}{\lambda^4} d \lambda \cdot \frac{1}{e^{hc/ k\lambda T} - 1} | |
\end{align} | |
Di mana disubst. $h \nu = h c/ \lambda$. | |
Energi $E(\lambda) =n_\lambda (\lambda) h \nu = n_\lambda (\lambda) h c/ \lambda $ dinyatakan oleh: | |
\begin{align} | |
E(\lambda) d \lambda = \frac{8 \pi h c \, d\lambda}{\lambda^5 (e^{hc/k \lambda T} - 1)} | |
\end{align} | |
Untuk panjang gelombang yang besar, $e^{hc /k \lambda T} \simeq 1+ hc/ k\lambda T$ sehingga | |
\begin{align} | |
E(\lambda ) d\lambda \simeq \frac{8 \pi k T \, d \lambda}{\lambda^4} | |
\end{align} | |
atau formulasi Rayleigh Jeans. | |
untuk panjang gelombang yang rendah, $e^{hc/k \lambda T} \gg 1$ | |
\begin{align} | |
E(\lambda ) d\lambda \simeq \frac{8 \pi h c}{\lambda^5} e^{- hc/k \lambda T} \, d \lambda | |
\end{align} | |
atau formulasi Wein. | |
Dari persamaan (11) dapat diperoleh total energi persatuan volume yang terlingkupi dalam benda hitam tersebut yakni: | |
\begin{align} | |
E& = \int_{0}^{\infty} E(\lambda) d \lambda \nonumber \\ | |
& = \int_{0}^{\infty} \frac{8 \pi h c d \lambda}{\lambda^5 (e^{hc /k \lambda T} -1)} \nonumber \\ | |
& = \frac{8 \pi h}{c^3} \left \lbrace \frac{kT}{h} \right \rbrace^4 \int_{0}^{\infty} \frac{t^3 \, dt }{e^t - 1} \label{energi} | |
\end{align} | |
Dengan | |
\begin{align} | |
\int_{0}^{\infty} \frac{t^3}{e^t -1} = 6 \sum_{n = 1}^\infty \frac{1}{n^4} = \frac{\pi^4}{15} | |
\end{align} | |
Maka persamaan \ref{energi} dapat dituliskan menjadi | |
\begin{align} | |
\boxed{E = \left \lbrace \frac{8 \pi^5 k^4 }{15 h^3 c^3 }\right \rbrace T^4} | |
\end{align} | |
\newline | |
\textbf{Gas fonon.} \newline | |
Jumlah fonon $n(\nu) d\nu$ dengan frekuensi antara $\nu$ sampai $\nu + d \nu$ adalah | |
\begin{align} | |
n_\nu(\nu) d\nu = \frac{g(\nu) d\nu}{e^{h\nu /kT} - 1} \tag{13} | |
\end{align} | |
Aproksimasi Debye dinyatakan oleh | |
\begin{align} | |
g(\nu) d\nu & = C \nu^2 d \nu , & \nu \le \nu_\mathrm{m} \nonumber \\ | |
g(\nu) d\nu & = 0, & \nu > \nu_\mathrm{m} \nonumber | |
\end{align} | |
Untuk mendapatkan konstanta $C$ maka dilakukan integrasi terhadap seluruh mode yang mungkin yang nantinya akan menghasilkan nilai $3N$ yakni | |
\begin{align} | |
3N & = \int_{0}^{\infty} g(\nu) d\nu = \int_{0}^{\nu_\mathrm{m}} C \nu^2 d\nu \nonumber \\ | |
& = \frac{1}{3} C \nu_\mathrm{m}^3 \nonumber \\ | |
\text{atau }& \nonumber \\ | |
C_\mathrm{m}& = \frac{9N}{v_\mathrm{m}^3} \nonumber | |
\end{align} | |
sehingga aproksimasi debye memberikan | |
\begin{align} | |
n_\nu (\nu) d\nu& = \frac{9N}{\nu_\mathrm{m}^3} \frac{\nu^2 d\nu}{e^{h\nu /kT} - 1} , \nu \le \nu_\mathrm{m} \nonumber \\ | |
& = 0,\hspace{0.3 cm} \nu > \nu_\mathrm{m} \nonumber | |
\end{align} | |
kemudian | |
\begin{align} | |
E & = \int_{0}^{\nu_\mathrm{m}} h \nu n_\nu (\nu) d\nu \nonumber \\ | |
& = \frac{9 N_A h}{\nu_\mathrm{m}^3} \int_{0}^{\nu_\mathrm{m}} \frac{\nu^3 d\nu}{e^{h\nu /kT} - 1} \nonumber | |
\end{align} | |
kemudian panas spesifik dapat diperoleh yakni | |
\begin{align} | |
C_\nu & = \left\lbrace \frac{\partial E}{\partial T} \right\rbrace = \frac{9 N_A h^2}{v_\mathrm{m}^3} \frac{1}{kT^2} \cdot \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm }\int_{0}^{\nu_\mathrm{m}} \frac{\nu^4e^{h\nu /kT} d\nu }{(e^{h\nu /kT} - 1)^2} | |
\end{align} | |
Jika diadakan perubahan variabel yakni $x = h\nu /kT$ dan $h\nu_\mathrm{m}/k $ diganti oleh $\theta_\mathrm{D}$ maka temperatur karakteristik pada Persamaan di atas dapat dinyatakan menjadi: | |
\begin{align} | |
C_\nu = 9 R \left \lbrace \frac{T}{\theta_\mathrm{D}} \right \rbrace^3 \int_{0}^{\theta_\mathrm{D}/T} \frac{x^4 e^x d x}{(e^x - 1)^2} \nonumber | |
\end{align} | |
Untuk temperatur tinggi, di mana $\theta_\mathrm{D} \ll 1$ maka $e^x \simeq 1+ x \simeq 1 $ sehingga | |
\begin{align} | |
C_\nu \simeq 9 R \left\{ \frac{T}{T_\mathrm{D}} \right \}^3 \int_{0}^{\theta_\mathrm{D}/T} x^2 dx = 3 R \nonumber | |
\end{align} | |
Untuk temperatur rendah, di mana $e^{- \theta_\mathrm{D} /T}\ll 1$ maka batas atas integrasi diganti menjadi $\infty$ sehingga | |
\begin{align} | |
C_\nu | |
& \simeq 9 R | |
\left\lbrace \frac{T}{\theta_\mathrm{D}}\right\rbrace^3 | |
\int_{0}^{\infty} | |
\frac{x^4 e^x dx}{(e^x - 1)^2} \nonumber | |
% \text{ jadi } & \nonumber \\ | |
% C\nu & \simeq \frac{12}{5} \pi^4 R \left \lbrace \frac{T}{\theta_\mathrm{D}}\right \rbrace^3 \nonumber | |
\end{align} | |
atau dengan melakukan ekspansi taylor terhadap $ e^x$ maka | |
\begin{align} | |
\int_{0}^{\infty } \frac{x^4 e^x dx }{(e^x - 1)^2 } = 24 \sum_{n =1}^{\infty} \frac{1}{n^4} = \frac{4 \pi^4}{15} \nonumber | |
\end{align} | |
sehingga | |
\begin{align} | |
C\nu & \simeq \frac{12}{5} \pi^4 R \left \lbrace \frac{T}{\theta_\mathrm{D}}\right \rbrace^3 \nonumber | |
\end{align} \newline | |
\textbf{Prinsip ekuipartisi energi.} \newline | |
Energi kinetik dalam satu derajat kebebasan (misal x) dinyatakan oleh $\epsilon_x = p_x^2 /2m $ sehingga | |
\begin{align} | |
\overline{\epsilon_x} = \frac{\int_{\Gamma} p_x^2 /2m \, e^{-\epsilon/kT d \Gamma}}{\int_\Gamma e^{-\epsilon /kT | |
} d\Gamma} | |
\end{align} | |
Jika energi dinyatakan dalam dua bagian yakni $p_x^2 /2m $ dan $(\epsilon - p_x^2 / 2m)$ makan persamaan di atas dapat dituliskan menjadi | |
\begin{align} | |
\overline{ \epsilon_x} & = \left( \frac{\int \exp \left(- \left( \epsilon - \frac{p_x^2}{2m }\right)/kT \right)}{\int \exp \left( - \left( \epsilon - \frac{p_x^2}{2m } \right)/kT\right) } \cdot \right. \nonumber \\ | |
& \hspace{0.3 cm } \frac{ dx \, dy \, dz \, dp_y \, dp_z}{dx \, dy \, dz \, dp_y \, dp_z } \cdot \nonumber \\ | |
& \hspace{0 cm} | |
\left. | |
\frac{\int_{-\infty}^{\infty} \frac{p_x^2}{2m} \exp \left(- p_x^2 /2mkT\right) dp_x }{\int_{-\infty}^{\infty} \exp\left( -p_x^2 /2mkT \right) dp_x } \right) \nonumber \\ | |
& = \frac{1}{2} kT \nonumber | |
\end{align} | |
Di mana telah dilakukan substitusi $p_x^2 / 2mk T = u^2 $ \newline | |
Untuk harmonik osilator, di mana energinya dinyatakan sebagai | |
\begin{align} | |
\epsilon_x = \frac{p_x^2}{2m } + \frac{1}{2} \mu x^2 | |
\end{align} | |
maka energi rata-ratanya adalah: | |
\begin{align} | |
\overline{\epsilon_x} & = \frac{\int_\Gamma \left \lbrace p_x^2 /2m + \frac{1}{2} \mu x \right \rbrace e^{-\epsilon/kT}d \Gamma}{\int_\Gamma e^{- \epsilon /kT} d \Gamma } \nonumber \\ | |
& = \frac{\int_{-\infty}^{\infty} \int_{-\infty}^{\infty} \left \lbrace \frac{p_x^2 }{2m} + \frac{1}{2} \mu x^2\right \rbrace }{\int_{-\infty}^{\infty} \int_{-\infty}^{\infty} } \nonumber \\ | |
& \cdot \frac{ \exp \left( - \left[ \frac{p_x^2 }{2m} + \frac{1}{2} \mu x^2 \right ] /kT \right) }{ \exp \left( - \left[ \frac{p_x^2 }{2m} + \frac{1}{2} \mu x^2 \right ] /kT \right) } \nonumber \\ | |
& \hspace{0.3 cm }\cdot \frac{ dx \, dp_x}{dx \, dp_x} | |
\end{align} | |
Jika dilakukan substitusi $p_x^2 /2m = r^2 \sin^2 \theta $ dan $\frac{1}{2} \mu x^2 = r^2 \cos^2 \theta $ maka diperoleh | |
\begin{align} | |
\overline{\epsilon_x} &= \frac{\int_{0}^{2 \pi } d\theta \int_{0}^{\infty} e^{-r^2 /kT} r^3 \, dr }{\int_{0}^{2 \pi} d \theta \int_{0}^{\infty} e^{- r^2 /kT} r \, dr } | |
\nonumber \\ | |
& = kT \nonumber | |
\end{align} \newline | |
\textbf{Statistik Semiklasik} \newline | |
Secara klasik, jumlah keadaan energi dalam rentang $\epsilon $ sampai $\epsilon + d \epsilon $ dinyatakan oleh: | |
\begin{align} | |
g(\epsilon ) d\epsilon = BV 2\pi (2m )^{3/2 }\epsilon^{1/2} d\epsilon | |
\end{align} | |
Sehingga fungsi partisi menjadi | |
\begin{align} | |
Z& = \sum_s g_s e^{-\epsilon_s /kT} \nonumber \\& \equiv \int_{0}^{\infty} e^{-\epsilon/kT } g(\epsilon ) d \epsilon \nonumber \\ | |
& = 2\pi BV (2m)^{3/2 } \cdot \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm } \int_{0}^{\infty} \epsilon^{1/2} e^{-\epsilon /kT} d \epsilon \nonumber \\ & = BV (2 \pi mkT)^{3/2 } | |
\end{align} | |
yang nantinya akan diperoleh | |
\begin{align} | |
F = - Nk T \ln [BV (2 \pi mkT)^{3/2}] | |
\end{align} | |
dan | |
\begin{align} | |
S &= - \left \lbrace \frac{\partial F}{\partial T}\right \rbrace \nonumber \\ | |
& =\boxed{ Nk \ln [BV (2 \pi mkT )^{3/2 }]+ \frac{3}{2} Nk } | |
\end{align} | |
Dengan persamaan ini akan terdapat kenaikan entropi sebesar $2 Nk \ln 2$ pada pencampuran 2 volume gas. | |
Fakta ini menuntun pada perumusan statistik semiklasik, di mana bobot konfigurasi dinyatakan oleh | |
\begin{align} | |
W_\mathrm{MB} = \prod_s \frac{g_s^{n_s}}{n_s !} \label{boltzmann-semiklasik} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
W_\mathrm{BE} = \prod_s \frac{(n_s + g_s -1)!}{n_s ! (g_s - 1)!} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
W_\mathrm{FD} = \prod_s \frac{g_s! }{n_s ! (g_s - n_s )!} | |
\end{align} | |
Pada limit klasik, yakni $g_s \gg n_s \gg 1$ maka dengan aproksimasi Stirling diperoleh: | |
\begin{align} | |
\ln W_\mathrm{MB}& = \sum_s (n_s \ln g_s - n_s \ln n_s | |
\nonumber \\ | |
&\hspace{1 cm } | |
+ n_s ) \nonumber \\ | |
& = \sum_s \left( n_s \ln \frac{g_s }{n_s } + n_s \right) | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
\ln W_\mathrm{BE} &\simeq \sum_s [ (n_s + g_s )\ln (n_s + g_s )\nonumber \\ | |
& \hspace{0.3 cm } - n_s \ln n_s - g_s \ln g_s ] \nonumber \\ | |
& = \prod_s \left [ n_s \ln \left \lbrace \frac{n_s + g_s }{n_s }\right \rbrace + \right. \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm } \left. g_s \ln \left \lbrace \frac{n_s + g_s}{g_s }\right \rbrace \right ] \nonumber \\ | |
& \simeq \prod_s \left( n_s \ln \frac{g_s }{n_s } + n_s \right) | |
\end{align} | |
di mana telah digunakan hampiran $n_s + g_s - 1 \simeq (n_s + g_s ) \frac{g_s + n_s }{n_s } \simeq \frac{g_s }{n_s }$. Dan $\ln \left \lbrace \frac{n_s + g_s }{g_s} \right \rbrace = \ln \left \lbrace 1 + \frac{n_s }{g_s } | |
\right \rbrace \simeq \frac{n_s }{g_s }$ \newline Kemudian | |
\begin{align} | |
\ln W_\mathrm{FD}& = \sum_s [ g_s \ln g_s - n_s \ln n_s \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm } - (g_s - n_s )\ln (g_s -n_s) ] \nonumber \\ | |
& = \sum_s \left [ n_s \ln \left \lbrace \frac{g_s - n_s }{n_s }\right \rbrace - \right. \nonumber | |
\\ | |
& \hspace{0.2 cm } \left. g_s \ln \left \lbrace \frac{g_s - n_s }{g_s } \right \rbrace \right ] \nonumber \\ | |
& \simeq \sum_s \left( n_s \ln \frac{g_s }{n_s } + n_s \right) | |
\end{align} | |
Entropi kemudian dinyatakan oleh | |
\begin{align} | |
S = Nk \ln \frac{Z}{N} + \frac{E}{T} + Nk | |
\end{align} | |
Sementara pernyataannya dalam kuantum mekanik adalah: | |
\begin{align} | |
Z = \frac{V}{h^3} (2 \pi m kT) | |
^{3/2 } | |
\end{align} | |
dengan demikian entropi untuk sistem semi-klasik dinyatakan oleh | |
\begin{align} | |
S = Nk \left \lbrace \ln \left [ \frac{V (2 \pi m kT )^{3/2} }{Nh^3} \right ] + | |
\frac{5}{2} \right \rbrace \nonumber | |
\end{align} | |
energi bebas helmoltz kemudian dinyatakan sebagai | |
\begin{align} | |
F = - kT \ln \frac{Z^N}{N!} | |
\end{align} | |
dengan $\boldsymbol{Z} = Z^N /N!$ menyatakan fungsi partisi total untuk sistem semi-klasik. \newline | |
\textbf{Ensembel Kanonik} \newline | |
\begin{align} | |
\boldsymbol{Z} = \sum_i e^{- E_i /kT} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
p_i &= p(0) e^{-E_i /k T} = \frac{e^{-E_i /kT}}{\boldsymbol{Z}} \label{peluang-kanonik} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
p(0) = \frac{1}{\sum_i e^{- E_i /kT}} | |
\end{align} | |
Jadi | |
\begin{align} | |
\sum_i p_i = 1 | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
F = - kT \ln \boldsymbol{Z} | |
\end{align} | |
\newline | |
\textbf{Fluktuasi energi pada Ensembel Kanonik} | |
\begin{align} | |
\overline{(\delta E)^2 } &= \overline{(E - \overline{E} )^2 }= \overline{E^2} - \overline{E}^2 | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
\overline{E} = \sum_i p_i E_i = \frac{1}{\boldsymbol{Z}} \frac{\partial \boldsymbol{Z}}{\partial \beta} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
\overline{(\delta E)^2}& = \frac{\partial \overline{E}}{\partial \beta } = kT^2\frac{\partial \overline{E}}{\partial T} = C_v k T^2 | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
\mathcal{F} & = \left \lbrace \frac{\overline{(\delta E)^2}}{\overline{E}^2} \right \rbrace^{1/2} = \left \lbrace \frac{kT^2 C_v }{\overline{E}^2}\right \rbrace^{1/2} | |
\end{align} | |
dengan $C_v = (3/2) Nk$ dan $\overline{E} = (3/2)NkT$ maka | |
\begin{align} | |
\mathcal{F} &= \left \lbrace \frac{\frac{3}{2} N k^2 T^2 }{\left( \frac{3}{2} Nk T\right)^2} \right \rbrace^{1/2}= \left( \frac{3}{2} N\right)^{- 1/2 } | |
\end{align} | |
\newline | |
\textbf{Enesembel Grand Kanonik} | |
\begin{align} | |
\boldsymbol{\mathcal{Z} }= \sum_i e^{(\mu N - E)_i / kT } \label{partisi grand kanonik} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
p_i &= e^{-[ pV + (\mu N_i - E_i )/k T} | |
\label{peluang grand kanonik} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
&\sum_i p_i = 1 \\ | |
& \text{atau } \\ | |
& e^{- pV /kT} \sum_i e^{(\mu N_i - E_i )/kT} = 1 | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
e^{- pV/kT}& = \frac{1}{\sum_i e^(\mu N_i - E_i )/kT} \nonumber \\ | |
& = \frac{1}{\boldsymbol{\mathcal{Z}} } \label{identitas grand kanonik} | |
\end{align} | |
Sehingga | |
\begin{align} | |
p_i = \frac{e^{(\mu N_i - E_i )/kT}}{\boldsymbol{\mathcal{Z}}} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
\overline{N}& = \sum_i p_i N_i \nonumber \\ | |
& = \sum_i \frac{N_i e^{(\mu N_i - E_i )/kT}}{\boldsymbol{\mathcal{Z}}} \nonumber \\ | |
& = \frac{kT}{\boldsymbol{\mathcal{Z}}} \left \lbrace \frac{\partial \boldsymbol{\mathcal{Z}}}{\partial \mu }\right \rbrace \nonumber \\ | |
& = kT \left \lbrace \frac{\partial \ln \boldsymbol{\mathcal{Z}}}{\partial \mu} \right \rbrace_{V,T} | |
\label{jumlah rata-rata partikel} | |
\end{align} | |
dan | |
\begin{align} | |
\overline{N^2} = \frac{(kT)^2}{\boldsymbol{\mathcal{Z}}} \left \lbrace | |
\frac{\partial^2 \boldsymbol{ \mathcal{Z}}}{\partial \mu^2 } \right \rbrace_{V,T} \label{jumlah rata-rata kuadrat partikel} | |
\end{align} | |
Dari pers.\ref{identitas grand kanonik} dapat pula diperoleh | |
\begin{align} | |
(pV) = kT \ln \boldsymbol{\mathcal{Z}} | |
\end{align} | |
sehingga jumlah rata-rata partikel pada pers.\ref{jumlah rata-rata partikel} dapat dinyatakan ke dalam | |
\begin{align} | |
\overline{ N} = \left \lbrace \frac{\partial (pV)}{\partial \mu } \right \rbrace_{T,V} | |
\end{align} | |
Perhatikan | |
\begin{align} | |
d(pV) = p\, dV + S \, d T + \overline{N} \, d \mu | |
\end{align} | |
demikian pula | |
\begin{align} | |
p & = \left \lbrace \frac{\partial (pV)}{\partial V} \right \rbrace_{T, \mu} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
S& = \left \lbrace \frac{\partial (pV)}{\partial T}\right \rbrace_{V, \mu} | |
\end{align} | |
Untuk distribusi Bose-einstein, pers. \ref{jumlah rata-rata partikel} akan menghasilkan | |
\begin{align} | |
\overline{N} &= kT \frac{\partial}{\partial \mu } \left \lbrace \ln \prod_j [1 - \right. \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm } \left. e^{(\mu - \epsilon_j)kT}]^{-1} \right \rbrace_{V,T} \nonumber \\ | |
& = - kT \sum_j \left \lbrace \frac{\partial}{\partial \mu} \right. \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm} \left. \ln[1 - e^{(\mu - \epsilon_j )/kT}] \right \rbrace_{V,T} \nonumber \\ | |
& = \sum_j \frac{1}{e^{(\epsilon_j - \mu )/kT} - 1} \nonumber \\ | |
& = \sum_j \overline{n_j } | |
\end{align} | |
Dengan cara yang sama untuk distribusi fermi-dirac diperoleh | |
\begin{align} | |
\overline{N} & = \sum_j \overline{n_j } = \sum_j \frac{1}{e^{(\epsilon_j - \mu )/kT} + 1} | |
\end{align} | |
\newline | |
\textbf{Fluktuasi Jumlah Partikel dalam ensembel grand kanonik} | |
\begin{align} | |
& \frac{\partial}{\partial \mu } \left \lbrace \frac{1}{\boldsymbol{ \mathcal{Z}}} \left( \frac{\partial \boldsymbol{\mathcal{Z}}}{\partial \mu }\right)\right \rbrace_{V,T}\nonumber \\ & = \left\lbrace \frac{1}{\boldsymbol{\mathcal{Z}}} \frac{\partial^2 \boldsymbol{\mathcal{Z}}}{\partial \mu^2} - \frac{1}{\boldsymbol{\mathcal{Z}}^2} \left(\frac{\partial \boldsymbol{\mathcal{Z}}}{\partial \mu }\right)^2\right \rbrace_{V,T} | |
\end{align} | |
ini akhirnya menghasilkan | |
\begin{align} | |
&\frac{1}{(kT)} \left \lbrace \frac{\partial \overline{N}}{\partial \mu }\right \rbrace_{V,T} = \frac{1}{(kT)^2} (\overline{N^2} - \overline{N}^2 ) \nonumber | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
\overline{(\delta N)^2 } = kT \left \lbrace \frac{\partial \overline{N}}{\partial \mu}\right \rbrace_{V,T} | |
\end{align} | |
\textbf{Ekspansi Sommerfeld} \newline | |
\begin{align} | |
N & = \int_{0}^{\infty} g(\epsilon) \overline{n}_\mathrm{FD} \, d \epsilon \nonumber \\ | |
& = g_0 \int_{0}^{\infty} \epsilon^{1/2} \overline{n}_\mathrm{FD} \, d\epsilon | |
\end{align} | |
$\overline{n}_\mathrm{FD}$ menyatakan fungsi dist. FD($f(\epsilon)$). | |
Karen daerah yan g ditinjau hanya disekitar $\epsilon = \mu $,maka integralnya dapat dinyatakan ke dalam integral parsial | |
\begin{align} | |
N & = | |
\frac{2}{3} g_0 \epsilon^{3/2} \overline{n}_\mathrm{FD} (\epsilon) \vline_{0}^{\infty} + \nonumber \\ | |
& \frac{2}{3} g_0 \int_0^\infty \epsilon^{3/2} \left( - \frac{d \overline{n}_\mathrm{FD}}{d \epsilon }\right) d \epsilon | |
\end{align} | |
suku pertama akan habis pada kedua batas integral sementara suku kedua dinyatakan kembali melalui | |
\begin{align} | |
- \frac{d \overline{n}_\mathrm{FD}}{d \epsilon } & = - \frac{d}{d \epsilon } (e^{(\epsilon - \mu )/kT }+ 1)^{-1} \nonumber \\ | |
& = \frac{1}{kT} \frac{e^x}{(e^x + 1) ^2} | |
\end{align} | |
dengan $x = (\epsilon - \mu )/ kT$. \newline Jadi | |
\begin{align} | |
N& = \frac{2}{3} g_0 \int_{0}^{\infty} \frac{1}{kT} \frac{e^x}{(e^x +1)^2} \epsilon^{3/2} \, d \epsilon \nonumber \\ | |
& = \frac{2}{3} g_0 \int_{-\mu/kT}^{\infty} \frac{e^x}{(e^x + 1)^2} \epsilon^{3/2} \, d \epsilon | |
\end{align} | |
Ada dua pendekatan yang dilakukan, pertama adalah uraian Taylor terhadap $\epsilon^{3/2} $ di sekitar $\epsilon = \mu $ kedua meng-ekstends batas bawah integralnya sampai $- \infty$ | |
\newline Dengan demikian diperoleh | |
\begin{align} | |
\epsilon^{3/2}& = \mu^{3/2} + (\epsilon - \mu ) \frac{d}{d \epsilon} \epsilon^{3/2} \vline_{\epsilon = \mu } \nonumber \\ | |
&+ \frac{1}{2} (\epsilon - \mu )^2 \frac{d^2}{d \epsilon^2} \epsilon^{3/2} \vline_{\epsilon = \mu } + \cdots \nonumber \\ | |
& = \mu^{3/2} + \frac{3}{2} (\epsilon -\mu )\mu^{1/2} + \nonumber \\ | |
& \frac{3}{8} (\epsilon - \mu )^2 \mu^{1/2} + \cdots | |
\end{align} | |
sehingga | |
%\columnbreak | |
%\pagebreak | |
\begin{align} | |
N & = \frac{2}{3} g_0 \int_{-\infty}^{\infty} \frac{e^x}{(e^x + 1)^2} \left [ \mu^{ 3/2} + \right. \nonumber \\ | |
& \frac{3}{2} (\epsilon - \mu )\mu^{1/2} + \frac{3}{8} (\epsilon - \mu)^2 \mu^{1/2}\nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm } + \cdots | |
\end{align} | |
Integrasi selanjutnya dapat dilakukan pada masing-masing suku yakni untuk suku pertama adalah | |
\begin{align} | |
&\int_{- \infty}^{\infty} \frac{e^x}{(e^x + 1)^2} \, dx = | |
\nonumber \\ | |
& \int_{- \infty}^{\infty} - \frac{d \overline{n}_\mathrm{FD}}{d \epsilon} \, d\epsilon \nonumber \\ | |
& = \overline{n}_\mathrm{FD} (- \infty) - \overline{ n}_\mathrm{FD} (\infty) =\nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm } 1- 0 =1 | |
\end{align} | |
Untuk suku kedua | |
\begin{align} | |
& \int_{-\infty}^{\infty} \frac{x e^x }{(e^x + 1)^2} \, dx = \nonumber \\ | |
& \int_{-\infty}^{\infty} \frac{x}{(e^x + 1)(1+ e^{-x})} \, dx = 0. | |
\end{align} | |
mengingat pernyataan tersebut merupakan fungsi ganjil dari $x$. \newline | |
Suku ketiga dapat diintegrasikan secara parsial secara berurutan yang natinya akan menghasilkan | |
\begin{align} | |
\int_{- \infty}^{\infty} \frac{x^2 e^x }{(e^x +1)^2 } \, dx = \frac{\pi^2}{3} | |
\end{align} | |
Dengan mengumpulkan hasil-hasil tersebut, maka nilai $N$ selanjutnya dapat dituliskan menjadi | |
\begin{align} | |
N & = \frac{2}{3} g_0 \mu^{3/2} + \frac{1}{4} g_0 (kT)^2 \mu^{-1/2}\nonumber \\ | |
& \hspace{0.1 cm } \cdot \frac{\pi^2} {3} + \cdots \nonumber \\ | |
& = N \left(\frac{\mu}{\epsilon_\mathrm{F}}\right)^{3/2 } + N \frac{\pi^2}{8} \frac{(kT) ^2}{\epsilon_\mathrm{F}^{3/2} \mu^{1/2}} \nonumber \\ | |
& \hspace{0.3 cm } + \cdots | |
\end{align} | |
Di mana telah dilakukan substitusi untuk $g_0 = 3N / 2 \epsilon_\mathrm{F}^{3/2}$. Dengan membagi kedua ruas dengan $N$ diperoleh | |
\begin{align} | |
\frac{\mu}{\epsilon_\mathrm{F}} &= \left [ 1 - \frac{\pi^2}{8} \left(\frac{kT}{\epsilon_\mathrm{F}}\right)^2 + \cdots\right]^{2/3} \nonumber \\ | |
& = 1- \frac{\pi^2}{12} \left(\frac{kT}{\epsilon_\mathrm{F}}\right)^2 + \cdots \label{potensial kimia} | |
\end{align} | |
yang menunjukkan potensial kimia $\mu$ akan naik secara berangsur-angsur seiring naiknya $T$. \newline | |
Hasil ini juga dapat digunakan untuk menhitung integral untuk nilai total energi yakni | |
\begin{align} | |
U &= \int_{0}^{\infty} \epsilon g(\epsilon) \overline{n}_\mathrm{FD} (e\epsilon) d \epsilon \nonumber \\ | |
& = \int_{0}^{\infty} \epsilon g(\epsilon) \frac{1}{e^{(\epsilon - \mu)/kT}+1} \, d\epsilon | |
\end{align} | |
yakni | |
\begin{align} | |
U& =\frac{3}{5} N \frac{\mu^{5/2}}{\epsilon_\mathrm{F}^{3/2}} + \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm} \frac{3\pi^2 }{8} N \frac{(kT)^2}{\epsilon_\mathrm{F}} + \cdots | |
\end{align} | |
Di mana dengan memasukkan pers. \ref{potensial kimia} diperoleh | |
\begin{align} | |
U& = \frac{3}{5} N \epsilon_\mathrm{F} + \frac{\pi^2}{4} N \frac{(kT)^2}{\epsilon_\mathrm{F}} + \cdots | |
\end{align} | |
\textbf{ Dipol elementer}\\ | |
energi rata-rata | |
\begin{align} | |
\overline{E} = - \mu B \tanh (\beta \mu B) | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
U = - N \mu B \tanh(\beta \mu B) | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
\overline{\mu_z } = \mu \tanh(\beta \mu B) | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
M = N \overline{\mu_z} = N \mu \tanh (\beta \mu B) | |
\end{align} | |
\textbf{Meand Field Theoreme} \newline | |
\begin{align} | |
\mathcal{H} = - J \sum_j \sigma_j \, \sigma_{j + 1} - h \sum_j \sigma_j | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
& \langle \mathcal{H} - \mathcal{ H}_0 \rangle_0 = | |
\nonumber \\ | |
& - \frac{ \begin{pmatrix} | |
\sum_{\{s \}} - J \sum_{<ij>} \sigma_j \, \sigma_{j+1} \\ \cdot \exp\left[ \beta H_0 \sum_j \sigma_j \right] | |
\end{pmatrix} }{\sum_{\{ s\}} \exp \left[ B H_0 \sum_j \sigma_j \right ]} | |
\nonumber \\ | |
& - \frac{ \sum_{\{s \}} h \sum_j \sigma_j \exp\left[ \beta H_0 \sum_j \sigma_j \right] }{\sum_{\{ s\}} \exp \left[ B H_0 \sum_j \sigma_j \right ]} | |
\nonumber \\ | |
& + \frac{ \sum_{\{s \}} H_0 \sum_j \sigma_j \exp\left[ \beta H_0 \sum_j \sigma_j \right] }{\sum_{\{ s\}} \exp \left[ B H_0 \sum_j \sigma_j \right ]} \nonumber \\ | |
& = - J \sum_{<ij>} \langle \sigma_i \rangle_0 \langle \sigma_j \rangle_0 - h \sum_i \langle \sigma_i \rangle_0 | |
\nonumber \\ | |
& \hspace{0.1 cm} + H_0 \sum_i \langle \sigma_i \rangle_0 \nonumber \\ | |
& = -J \sum_i \langle \sigma \rangle_0^2 - h \sum_i \langle \sigma_i \rangle_0 \nonumber \\ | |
& \hspace{0.1 cm } + H_0 \sum \langle \sigma_i \rangle_0 \nonumber \\ | |
& = - \frac{J z N}{2} \tanh^2 \beta H_0 - N h \tanh \beta H_0 \nonumber \\ | |
& \hspace{0.1 cm} + N H_0 \tanh \beta H_0 | |
\end{align} | |
Jadi | |
\begin{align} | |
\Phi &= f_0 + (\mathcal{H} - \mathcal{H}_0 )_0 \nonumber \\ | |
&= - N kT \ln (2 \cosh \beta H_0 ) \nonumber \\ | |
& \hspace{0.1 cm} - \frac{Jz N}{2} \tanh^2 \beta H_0 \nonumber \\ | |
& \hspace{0.1 cm} + NH_0 \tanh \beta H_0 \nonumber \\ | |
& \hspace{0.1 cm} - Nh \tanh \beta H_0 | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
&\frac{\partial \Phi }{\partial H_0 } = 0 \nonumber \\ | |
& \Rightarrow - \frac{NkT (2 \sinh \beta H_0 ) \beta }{2 \cosh \beta H_0 } - \nonumber \\ | |
&\hspace{0.2 cm } \frac{J z N \beta \tanh \beta H_0 }{\cosh^2 \beta H_0 } + \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm}\frac{N H_0 \beta }{\cosh^2 \beta H_0 } + N \tanh \beta H_0 \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm } + \frac{N h \beta }{\cosh^2 \beta H_0 } = 0 \nonumber \\ | |
& \Rightarrow - N \tanh \beta H_0 - \frac{Jz \beta N \tanh \beta H_0 }{\cosh^2 \beta H_0 } \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm } + \frac{N H_0 \beta }{\cosh^2 \beta H_0 } + N \tanh \beta H_0 \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm} + \frac{N h \beta }{\cosh^2 \beta H_0 } = 0 \nonumber \\ | |
&\Rightarrow \frac{- Jz B N \tanh \beta H_0 }{\cosh^2 \beta H_0 } + \frac{N \beta H_0 }{\cosh^ \beta H_0 } \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm} - \frac{N h \beta }{\cosh \beta H_0 } = 0 \nonumber \\ | |
& \Rightarrow = - J z \tanh \beta H_0 + H_0 - h = 0 \nonumber \\ | |
& \Rightarrow H_0 = Jz \tanh \beta H_0 + h = \nonumber \\ | |
\hspace{0.2 cm } & = Jz \langle s \rangle_0 + h | |
\end{align} | |
Dari defenisi $\langle s \rangle_0 = \tanh \beta H_0 $, maka | |
\begin{align} | |
\langle s \rangle_0 = \tanh \beta (Jz \langle s \rangle_0 + h ) | |
\end{align} | |
\textbf{Susceptibilitas per spin:} \newline | |
\newcommand{\susep}{\langle \sigma \rangle_0} | |
\begin{align} | |
\chi = \frac{\partial \susep}{\partial h} | |
\end{align} | |
\newcommand{\susun}{\frac{\partial \susep}{\partial h}} | |
\newcommand{\susur}{\frac{\partial}{\partial h}} | |
\newcommand{\sech}{\text{sech}} | |
%\newcommand{\kalsum}{\langle} | |
\begin{align} | |
& \susun = \susur \tanh [ \beta (J q \susep + h )] \nonumber \\ | |
& = \sech^2 \left({\beta (J q \susep + h )} \right) \beta \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm} \left( Jq \susun + \susur h\right) \nonumber \\ | |
& = \left( 1 - \tanh^2 [\beta (J q \susep + h )]\right) \nonumber \\ | |
&\hspace{0.2 cm} \beta (J q \susun + 1 ) \nonumber | |
\end{align} | |
maka | |
\begin{align} | |
&\susun \left(1 - Jq \left( 1 - \tanh^2 [\beta (Jq \susep \right. \right. \nonumber \\ | |
& \hspace{0.1 cm} \left. \left. + h )]\right) \right) | |
\nonumber \\ | |
& = \left( 1 - \tanh^2 [ \beta (Jq \susep + h )]\right) \cdot \beta | |
\end{align} | |
atau | |
\begin{align} | |
& \susun = \nonumber \\ | |
& \frac{(1 - \tanh^2 [\beta (Jq \susep +h ) ])\cdot\beta}{ | |
\begin{pmatrix} | |
1 - \beta Jq + \\ \beta Jq \tanh^2 [\beta (Jq \susep + h)] | |
\end{pmatrix} | |
} \nonumber \\ | |
& = \frac{1 - \tanh^2 [\beta (Jq \susep +h ) ]}{ | |
\begin{pmatrix} | |
\frac{1}{\beta } - Jq + \\ Jq \tanh^2 [\beta (Jq \susep + h )] | |
\end{pmatrix} | |
} \nonumber \\ | |
& = \frac{1 - \susep^2 }{Jq \left( | |
\begin{pmatrix} | |
\frac{1}{\beta Jq } - 1 + \\ \tanh^2 [\beta (Jq \susep + h )] | |
\end{pmatrix} | |
\right)} \nonumber \\ | |
& = \frac{1 - \susep^2 }{Jq \left( \frac{1}{\beta Jq } - 1 + \susep^2 \right)} \nonumber \\ | |
& =\frac{1 - \susep^2 }{ Jq \left( \frac{kT}{kT_c } - 1 + \susep^2 \right)} \nonumber \\ | |
& = \boxed{\frac{1 - \susep^2}{Jq (t + \susep^2)}} | |
\end{align} | |
\textbf{Ekspansi Virial } \\ | |
\newcommand{\fjr}{\displaystyle} | |
\newcommand{\bbar}{\bar{b}} | |
\begin{align} | |
\frac{P v}{kT } = \frac{\fjr \sum_{l = 1}^\infty \bbar z^l }{\fjr \sum_{l = 1}^{\infty } l \bbar_l z^l \bbar} \hspace{0.1 cm;} v = \frac{N}{V} | |
\end{align} | |
Sementara ekspansi virial sendiri didefenisikan sebagai: | |
\begin{align} | |
\frac{Pv}{kT} = \sum_{l = 1}^\infty a_l (T) \left( \frac{\lambda^3}{v}\right)^{l - 1 } \label{40} | |
\end{align} | |
sehingga: | |
\begin{align} | |
& \sum_{l = 1}^\infty a_l \left( \sum_{n = 1}^\infty n \bbar z^n \right)^{l - 1} \nonumber \\ | |
& \hspace{0.1 cm } = \frac{\fjr \sum_{l = 1}^\infty \bbar z^l }{\fjr \sum_{l = 1}^{\infty } l \bbar_l z^l \bbar} | |
\end{align} | |
atau: | |
\begin{align} | |
&(\bbar_1 z + 2 \bbar_2 z^2 + 3 \bbar_3 z^3 + \cdots ) \nonumber \\ | |
& \left[ a_1 + a_2 \left( \sum_{n=1}^{\infty} n \bbar_n z^n \right) \right. \nonumber \\ | |
& \left. + a_3 \left( \sum_{n=1}^{\infty} n \bbar_n z^n \right)^2 + \cdots \right ] \nonumber \\ | |
& \hspace{0.3 cm } = \bbar_1 z + \bbar_2 z^2 + \bbar_3 z^3 +\cdots \nonumber \\ | |
& \Rightarrow (\bbar_1 z + 2 \bbar_2 z^2 + 3 \bbar_3 z^3 + \cdots ) \nonumber \\ | |
& \left[ a_1 + a_2 (\bbar_1 z + 2 \bbar_2 z^2 + 3 \bbar_3 z^3 + \cdots ) \right . \nonumber \\ | |
& \hspace{ 0.2 cm } \left. + a_3 \left( \bbar_1^2 z^2 + 2 \bbar_1 z\, 2 \bbar_2 z^2 + \cdots \right) \right. \nonumber \\ | |
& \left. + a_4 (b_1^3 z^3 + \cdots ) \right ] | |
\nonumber \\ | |
& = \bbar_1 z + \bbar_2 z^2 + \cdots \nonumber | |
\end{align} | |
Jadi: | |
untuk $z^1$: | |
\begin{align} | |
\bbar_1 z \, a_1 = \bbar_1 z \Rightarrow \bbar_1 = a_1 = 1 | |
\end{align} | |
untuk $z^2$: | |
\begin{align} | |
& 2 \bbar_2 z^2 \, a_1 + a_2 \bbar_1 z \, \bbar_1 z = \bbar z^2 \nonumber \\ | |
& \Rightarrow 2 \bbar_2 z^2 + a_2 z^2 = \bbar_2 z^2 \nonumber \\ | |
& \Rightarrow a_2 z^2 = - \bbar_2 z^2 \nonumber \\ | |
& \Rightarrow a_2 = - \bbar_2 | |
\end{align} | |
untuk $z^3$: | |
\begin{align} | |
& 3 \bbar_3 z^3 a_1 + 2 \bbar_2 z^2 a_2 \bbar_1 z + \nonumber \\ | |
& a_2 2 \bbar_2 z^2 \bbar_1 z + a_3 \bbar_1^2 z^2 \bbar_1 z = \bbar_3 z^3 \nonumber \\ | |
& \Rightarrow a_3 z^3 = (\bbar_3 - 3 \bbar_3 - 2 \bbar_2 a_2 \nonumber \\ | |
& - a_2 2 \bbar_2)z^3 \nonumber \\ | |
& a_3 = - 2 \bbar_3 + 2 \bbar_2^2 + 2 \bbar_2^2 \nonumber \\ | |
& \Rightarrow a_3 = - 2 \bbar_3 + 4 \bbar_2^2 | |
\end{align} | |
untuk $z^4$: | |
\begin{align} | |
& 2 \bbar_2 z^2 a_2 2 \bbar_2 z + 2 \bbar_2 z^2 a_3 \bbar_1^2 z^2 + \nonumber \\ | |
& 4 \bbar_4 z^4 + a_4 \bbar_1^3 z^3 \bbar_1 z + \bbar_1 z a_2 3 \bbar_3 z^3 \nonumber \\ | |
& + 2 \bbar_1 z a_3 \bbar_1 z 2 \bbar_2 z^2 + 3 \bbar_3 z^3 a_2 \bbar_1 z \nonumber \\ | |
& = b_4v z^4 \nonumber \\ | |
&\Rightarrow 4 \bbar_2^2 a_2 + 2 \bbar_2 a_3 + 3 a_2 \bbar_3 + 4 a_3 \bbar_2 \nonumber \\ | |
& + 6 \bbar_3 a_2 + 4 \bbar_4 + a_4 = \bbar_4 \nonumber \\ | |
& \Rightarrow - 3\bbar_4 + 4\bbar_2^4 - 2 \bbar_2 (4 \bbar_2^2 - 2 \bbar_3) + \nonumber \\ | |
& \bbar_3 a_2 + 4(4 \bbar_2^2 - 2 \bbar_3)\bbar_2 = a_4\nonumber \\ | |
& \Rightarrow a_4 = -3 \bbar_4 + 4 \bbar_2^3 - 8 \bbar_2^3 + 4 \bbar_2 \bbar_3 \nonumber \\ | |
& + 6 \bbar_2 \bbar_3 - 16 \bbar_2^3 + 8 \bbar_2 \bbar_3 \nonumber \\ | |
& \Rightarrow a_4 = - 3\bbar_4 - 20 \bbar_2^3 + 8\bbar_2 \bbar_3 | |
\end{align} | |
Dengan demikian deret virial dapat dinyatakan menjadi: | |
\begin{align} | |
& \frac{Pv}{kT} = \frac{PN}{NkT} = a_1 + | |
a_2 \left( \frac{N}{V}\right) + \nonumber \\ | |
& a_3 \left( \frac{N}{V}\right)^2 + | |
a_4 \left( \frac{N}{V}\right)^3 + \cdots \nonumber \\ | |
& = 1 + (- \bbar_2 )(\frac{N}{V}) + (4 \bbar_2^2 - 2 \bbar_3) \nonumber \\ | |
& \left( \frac{N}{V}\right)^2 | |
+ (- 20 \bbar_2^3 + 18 \bbar_2 \bbar_3 - 3 \bbar_4) \nonumber \\ | |
& \left( \frac{N}{V}\right)^3 | |
\end{align}\\ | |
\textbf{Ekspansi Cluster :} \\ | |
\begin{align} | |
U(r) = \left\{ | |
\begin{array}{ll} | |
0 & r > R \\ | |
& \\ | |
\infty & r\le R | |
\end{array} | |
\right. | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
b_j = \frac{1}{j! \lambda^{3 (j -1) }V} [\text{jml gugus }j] | |
\end{align} | |
untuk $j = 1$ maka: | |
\begin{align} | |
b_2&= \frac{1}{2 \lambda^3 V} \iint f_{12} d^3r_1 \, d^3 r_2 \nonumber \\ | |
& \approx \frac{1}{2 \lambda^3} \int f_{12} d^3 r_{12} \nonumber \\ | |
& = \frac{2\pi}{\lambda^3} \int_{0}^{\infty } f(r) r^2 \, dr \nonumber \\ | |
& = \frac{1}{2 \lambda^3 } \int_{ 0}^{\infty } \left( e^{- U(r)/kT} \right. \nonumber \\ | |
& \hspace{0.1 cm } \left. -1 \right) r^2 dr | |
\end{align} | |
dengan demikian: | |
\begin{align} | |
a_2 & = - b_2 = \frac{2\pi}{\lambda^3} \int_{0}^{\infty} (1 - e^{- U(r)} \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm } - 1)r^2 \, dr \nonumber \\ | |
& = \frac{2\pi }{\lambda^3} \left[ \int_0^R (1 - e^{- \infty /kT}) r^2 \, dr + \right. \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm } \left. \int_{R}^{\infty } (1 - e^{- 0 /kT} )r^2 \, dr \right] \nonumber \\ | |
& = \frac{2 \pi }{\lambda^3} \left [ \int_{0}^{R} r^2 \, dr + 0 \right ] \nonumber \\ | |
& = \left. \frac{2 \pi }{\lambda^3} \left( \frac{r^3}{3}\right)\right |_0^R = \frac{2 \pi }{\lambda^3} \frac{R^3}{3} \nonumber \\ | |
& = \frac{2 \pi }{3} \left( \frac{R}{\lambda}\right)^3 | |
\end{align} | |
\textbf{Tinjauan sistem dengan interaksi lemah}\\ | |
\begin{align} | |
\boldsymbol{Z} = \int_{\Gamma_{6N}} e^{- E/kT} \frac{d \Gamma_{6N}}{h^{3N}} | |
\end{align} | |
untuk semi-klasik: | |
\begin{align} | |
\boldsymbol{Z} = \int_{\Gamma_{6N}} e^{- E/kT} \frac{d \Gamma_{6N}}{h^{3N} N! } | |
\end{align} | |
Totak energi asembli: | |
\begin{align} | |
& E = \frac{1}{2m }\sum_{j = 1}^N (p_{xj }^2 + p_{yj}^2 + p_{zj}^2 ) + \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm} \sum_j^N \sum_{l > j} U_{jl} | |
\end{align} | |
dengan demikian: | |
\begin{align} | |
& \boldsymbol{Z} = \frac{1}{N! h^{3N}} \int_{\Gamma_{6N}} \exp \left[ - \sum_{j = 1}^N \right . \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm } \left\{ \frac{1}{2m} (p_{xj}^2 + p_{yj}^2 + p_{zj}^2) \right . \nonumber | |
\\ | |
&\left. \nicefrac{ \left. \hspace{0.2 cm} + \sum_{l > j } U_{jl} \right \} }{kT} \right ] d \Gamma_{6N} \nonumber \\ | |
& =\frac{1}{N ! h^{3N }} \left\{ \int_{ - \infty}^{\infty} \exp(- p_{x1}^2 /2mkT) \right. \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm} \left. \frac{}{} d p_{x1} \right \}^{3N} \times \int_V \int_V \cdots \int_V \nonumber \\ | |
& \exp \left( - \sum_{j = 1}^N \sum_{l > j} \nicefrac{U_{jl}}{kT} \right) \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm } \times \prod_{j = 1}^N dx_j \, dy_j \, dz_j \nonumber \\ | |
& = \frac{(2 \pi m kT )^{3 N/ 2}}{N ! h^{3N} } \int_V \int_V \cdots \int_V \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm} \exp \left ( - \sum_{j = 1}^N \sum_{l> j} U_{jl} /kT \right ) \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm} \times \prod_{j = 1}^N dx_j \, dy_j \, d z_j \nonumber \\ | |
& = \frac{(2 \pi m kT)^{3N / 2}}{N ! h^{3N}} I_N \label{interkasi lemah 1} | |
\end{align} | |
persamaan keadaan diperoleh: | |
\begin{align} | |
& F = - kT \ln \boldsymbol{Z} \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm} = -kT \left[ \ln \left \{ \frac{(2 \pi m kT)^{3 N/ 2}}{N ! h^{3N}} \right \} \right. \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm} \left. + \frac{}{} \ln I_N \right ] | |
\end{align} | |
tekanan gas kemudian diperoleh: | |
\begin{align} | |
p = - \left \{ \frac{\partial F}{\partial V}\right \}_{T} = \frac{kT}{I_N} \left\{ \frac{\partial I_N}{\partial V} \right\}_T \label{pers keadaan interkasi lemah} | |
\end{align} | |
Jika interaksi molekul cukup lemah, yakni $\fjr e^{-U_{jl }/kT} \simeq 1$ maka | |
\begin{align} | |
& I_N = \int_V \int_V \cdots \int_V \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm} \exp \left ( - \sum_{j =1}^N \sum_{l > j } U_{jl} / kT \right ) \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm} \times \prod_{j = 1}^N d x_j d y_j d z_j \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm} \simeq \int_V dx_j \, d y_j \, d z_j \nonumber \\ | |
&\hspace{0.2 cm} = V^N | |
\end{align} | |
atau | |
\begin{align} | |
p = \frac{Nk T}{V} | |
\end{align} | |
\textbf{Pers. keadaan dengan gugus meyer }\\ | |
\begin{align} | |
e^{- U_{jl} /kT }= 1 + f(r_{jl}) | |
\end{align} | |
maka | |
\begin{align} | |
& \exp \left ( - \sum_{j = 1}^N \sum_{l >j} U_{jl} /k T \right ) \nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm} = \prod_{l > j, j = 1} \{ 1 + f(r_{jl })\} \nonumber | |
\end{align} | |
Jika diasumsikan energi interaksi cukup lemah, maka dua suku pertama dari hasil perkalian di atas (bentuk $f_{ab}$) yang ditinjau, yakni: | |
\begin{align} | |
& \prod_{l> j , j = 1}^{j = N} \{ 1 + f(r_{jl})\} \simeq 1 + \nonumber \\ | |
& \hspace{0.4 cm} \sum_{j = 1}^N \sum_{l > j}^N f(r_{jl}) | |
\end{align} | |
dengan demikian: | |
\begin{align} | |
& I_N = \int_V \int_V \cdots \int_V \left\{ \frac{}{} 1 + \right. \nonumber \\ | |
& \left. \sum_{j= 1}^N \sum_{l > j} f(r_{jl }) \right \} \cdot\prod_{j = 1}^N d x_j d y_j d z_j \nonumber \\ | |
& \hspace{0.1 cm } = V^N + \int_V \int_V \cdots \nonumber \\ | |
& \hspace{0.1 cm } \int_V \sum_{j = 1}^N \sum_{l > j} f(r_{jl}) \prod_{j = 1}^N d x_j | |
\end{align} | |
Jika dianggap energi interaksi dua buah molekul tidak bergantung pada $N - 2$ molekul lain dan tidak ada keistimewaan antara pasangan molekul yang ditinjau: | |
\begin{align} | |
& I_N = V^N + \frac{N(N - 1)}{2} \int_V \int_V \cdots \nonumber \\ | |
& \hspace{0.1 cm} \int_V f(r_{jl}) \prod_{j = 1}^N dx_j dy_j d z_j \nonumber \\ | |
& = V^N + \frac{N (N - 1) V^{N - 2}}{2} \nonumber \\ | |
& \times \int_V \int_V f(r_{jl} ) d x_j d y_j d z_j d x_l dy_l d z_l | |
\end{align} | |
Jika dianggap koordinat mula-mula dari molekul $j$ berada pada posisi molekul $l$ dan diasumsikan $f(r_{jl})$ akan menuju nol ketika $r_{jl}$ meningkat. maka: | |
\begin{align} | |
& \int_V \int_V f(r_{jl }) dx_j dy_j dz_j d x_l d y_l d z_l \nonumber \\ | |
& \simeq \int_V d x_l d y_l d z_l \int_0^\pi \sin \theta \, d\theta \nonumber \\ | |
& \times \int_0^{2 \pi} d \psi \int_0^\infty f(r) r^2 \, dr \nonumber \\ | |
& = V \int_{0}^{\infty} f (r) 4 \pi r^2 \, dr | |
\end{align} | |
Jika dimisalkan $\fjr \int_0^\infty f(r) 4 \pi r^2 \, dr = a $ maka | |
\begin{align} | |
& I_N = V^N + \frac{N (N - 1) }{2 } V^{N - 1} a | |
\end{align} | |
sehingga dengan memasukkan ke dalam pers. \ref{pers keadaan interkasi lemah} diperoleh: | |
\begin{align} | |
& p = \frac{kT }{\left \{ V^N + \frac{N (N - 1)}{2} V^{N - 1} a \right \}} \nonumber \\ | |
&\times \left \{ N V^{N - 1} + \frac{N (N - 1)^2}{2} \right. \nonumber \\ | |
& \hspace{0.1 cm} \left. V^{N - 2} a \frac{}{} \right \} | |
\end{align} | |
Jika energi interaksi $U_{jl}$ cukup kecil yakni $e^{- U_{jl }/ kT}\simeq 1 - U_{jl} /kT $ maka $ f(r_{jl }) \simeq - U_{jl }/kT$ dan konstanta a menjadi $\fjr a = - (1/ kT) \int_{0}^{\infty} U (r) 4 \pi r^2 \, dr = a' /k T $ dengan $a'$ positif karena $U(r)$ negatif dalam domain tinjauan. Sehingga $a/ V = a' /kTV \simeq a' N/ pV^2 $yang menghasilkan | |
\begin{align} | |
& p \simeq \frac{Nk T}{p} \left ( 1 - \frac{(N - 1)}{2} \frac{N a' }{p V^2} \right ) \nonumber \\ | |
\end{align} | |
atau | |
\begin{align} | |
\left( p + \frac{a''}{V^2} \right) V \simeq Nk T | |
\end{align} | |
dengan $\fjr a'' = (N - 1) N a' /2 $ \\ | |
\textbf{Ekspansi deret temperatur tinggi} | |
karena perkalian $s_i s_j$ hanya bernilai $\pm 1$ maka | |
\begin{align} | |
& e^{\beta J s_i s_j} = \cosh \beta J + s_i s_j \sinh \beta J \nonumber \\ | |
& \equiv \cosh \beta J ( 1 + s_i s_j v) \text{; } \hspace{0.1 cm} v = \tanh \beta J | |
\end{align} | |
di mana $ v \rightarrow 0 $ ketika $T \rightarrow \infty$. Jadi fungsi partisi dapat dituliskan menjadi: | |
\newcommand{\sumof}{\sum_{\{s\}}} | |
\newcommand{\prodij}{\prod_{\langle ij \rangle }} | |
\newcommand{\spasi}{& \hspace{ 0.2 cm}} | |
\newcommand{\pindah}{\nonumber \\} | |
\begin{align} | |
& \mathcal{Z} = \sumof \prodij e^{\beta J s_i s_j }\nonumber \\ | |
& \hspace{0.2 cm} = (\cosh \beta J )^{ | |
\mathcal{B}} \sumof \prodij ( 1 + s_i s_jv) \pindah | |
\spasi = (\cosh \beta J )^\mathcal{B} \sumof (1 + v \sum_{\langle ij \rangle } s_i s_j \pindah | |
\spasi + v^2 \sum_{\langle ij \rangle ; \langle kl \rangle } s_i s_j s_k s_l + \cdots ) | |
\end{align} | |
Karena $s_i = \pm 1$ maka dalam fungsi partisi akan berlaku | |
\begin{align} | |
\sumof (s_i^{n_i } s_j^{n_j} s_k^{n_k} \cdots ) & = 2^N \hspace{0.1 cm} | |
\begin{pmatrix} | |
\text{all } n_i \\ \text{ even} | |
\end{pmatrix} | |
\pindah | |
& = 0 \hspace{0.1 cm} (\text{lainnya}) \nonumber | |
\end{align} | |
sehingga pernyataan untuk suku-suku dalam orde $v^n$ dapat dinyatakan ke dalam loop tertutup yang menghubungkan titik-titik latis. Dengan demikian fungsi Partisinya menjadi : | |
\begin{align} | |
& \mathcal{Z} = (\cosh \beta J)^{\mathcal{B}} 2^N \left \{ 1+ N v^4 + 2 N v^6 \frac{}{} \right . \pindah | |
\spasi + \frac{1}{2} N (N + 9) v^8 + 2 N (N + 6 )v^{10} \pindah | |
\spasi \left. \frac{}{}+ O(v^{12}) \right \} | |
\end{align} | |
sehingga energi bebas : | |
\begin{align} | |
& \mathcal{F} = - Nk T \left \{ \frac{}{} \ln 2 + v^2 + \frac{3}{2} v^4 + \frac{7}{3} v^6 \right. \pindah | |
\spasi \left. \frac{}{} + \frac{19}{4} v^8 + \frac{61}{5} v^{10} + O(v^{12}) \right\} | |
\end{align} | |
\textbf{Ekspansi deret temperatur rendah} \\ | |
\begin{align} | |
\mathcal{Z} = e^{- E_0 / kT } \left( 1+ \sum_{n = 1}^\infty \Delta \mathcal{Z}_N^{(n)} \right) | |
\end{align} | |
$\Delta \mathcal{Z}_N^{(n)}$ menyatakan penjumlahan terhadap faktor Boltzmann. Untuk model ising tiap ikatan yang salah yang diasosiasikan dengan spin flip akan mempunyai energi $2J$ relative terhadap ground state sehingga faktor Boltzmann: | |
\begin{align} | |
x= e^{- 2 J kT} | |
\end{align} | |
jadi: | |
\begin{align} | |
& \mathcal{Z} = e^{- E_0 /k T} \left \{ \frac{}{} 1 + N x^4 + 2 N x^6 \right. \pindah | |
\spasi \frac{1}{2} N(N + 9 ) x^8 + 2 N (N+ 6) x^{10} \pindah \spasi \left. + O(x^{12}) \right \} | |
\end{align} | |
\textbf{Mean Field Critical Exponent}\\ | |
\begin{align} | |
T = T_c (1+ t ) = \frac{J z}{k} ( 1 + t) | |
\end{align} | |
maka | |
\begin{align} | |
\susep = \tanh \left \{ \susep / (1 + t) \right \} | |
\end{align} | |
jika diuraikan dalam darat untuk $\susep$ dan $t$ kecil, maka: | |
\begin{align} | |
& \susep = \susep /(1 +t) - \susep^3 /3 (1+t)^3 \pindah | |
\spasi + O(\susep^5 /(1 + t)^5 ) \pindah | |
\spasi = \susep (1- t) - \susep^3 /3 + \pindah | |
\spasi O (\susep t^2, \susep^3 t, \susep^5 ) | |
\end{align} | |
jika diaransemen kembali menghasilkan: | |
\begin{align} | |
- t = \susep^2 /3 + O(t^2 , \susep^2 t , \susep^4 ) | |
\end{align} | |
atau | |
\begin{align} | |
\susep \sim (-t)^{1/2 } | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
\susep = \tanh \beta (J z \susep + H) | |
\end{align} | |
untuk $T = T_c $ maka | |
\begin{align} | |
\susep = \tanh (\susep + H/ jz ) | |
\end{align} | |
jika diuraikan untuk $\susep$ dan $H$ kecil: | |
\begin{align} | |
& \susep = \susep + H /jz - \susep^3/ 3 \pindah | |
\spasi + O (\susep^2 H, \susep H^2 , H^3 , \susep^5 ) | |
\end{align} | |
atau | |
\begin{align} | |
\susep \sim H^{1/3} | |
\end{align} | |
\textbf{contoh soal MF}\\ | |
Jika dipole menunjuk ke atas: | |
\begin{align} | |
E_\uparrow = - \varepsilon \sum_{\text{tetangga}} s_\text{tetangga} = - n \overline{s} | |
\end{align} | |
\begin{align} | |
E_\downarrow = + \varepsilon n \overline{s} | |
\end{align} | |
fungsi partisi | |
\begin{align} | |
& Z_i = e^{\beta \varepsilon n \overline{s}} + e^{- \beta \varepsilon n \overline{s}} \pindah | |
\spasi = 2 \cosh (\beta \varepsilon n \overline{s}) | |
\end{align} | |
nilai ekspektasi spin : | |
\begin{align} | |
&\overline{s_i } = \frac{1}{Z_i } \left[ (1)e^{\beta \epsilon n \overline{s}} + (-1) e^{-\beta \varepsilon n \overline{s}}\right ] \pindah | |
\spasi = \frac{2 \sinh (\beta n \varepsilon n \overline{s})}{2 \cosh | |
(\beta \varepsilon n \overline{s})} =\tanh (\beta \varepsilon n \overline{s}) | |
\end{align} | |
sehingga jika $s_i$ merupakan ekspektasi spin keseluruhan atau $\overline{s}$, maka diperoleh : | |
\begin{align} | |
\overline{s} = \tanh(\beta \varepsilon n \overline{s}) | |
\end{align} | |
\textbf{Transfer Matrix} \\ | |
\begin{align} | |
\mathcal{Z} = \sum_{\{s\}} e^{\begin{pmatrix} | |
BJ (s_0s_1 + s_1 S_2 + \cdots \\ + s_{N - 1}s_0) +\\ BH (s_0 + s_1 + \cdots \\+ s_{N -1}) | |
\end{pmatrix}} | |
\end{align} | |
atau | |
\begin{align} | |
& \mathcal{Z} = \sum_{\sigma_1 = \pm 1} \cdots \sum_{\sigma_N = \pm 1} | |
\exp \pindah | |
\spasi \left[ | |
\beta \sum_{i = 1}^{N} | |
\left\{ | |
J \sigma_i \, \sigma_{i + 1} + \right. \right. \pindah | |
\spasi \left. \left. \frac{1}{2} \mu B (\sigma_i + \sigma_{i +1}) | |
\right\} | |
\right] \pindah | |
\spasi = \sum_{\sigma_1 = \pm 1} \cdots \sum_{\sigma_N = \pm 1} \pindah | |
\spasi \langle \sigma_1 \lvert \boldsymbol{P} \lvert \sigma_N \rangle \langle \sigma_2 \lvert \boldsymbol{P} \lvert \sigma_N \rangle \cdots \pindah | |
\spasi \langle \sigma_{N - 1} \lvert \boldsymbol{P} \lvert \sigma_{N} \rangle \langle \sigma_N \lvert \boldsymbol{P} \lvert \sigma_1 \rangle | |
\end{align} | |
dengan $\boldsymbol{P}$ menyatakan operator matriks yang elemen-elemennya dapat dinyatakan dalam: | |
\begin{align} | |
& \langle \sigma_i \lvert \boldsymbol{P} \lvert \sigma_{i +1} \rangle = \pindah | |
\spasi \exp \left[ \beta \left\{ J \sigma_i \, \sigma_{i +1} - \right. \right. \pindah \spasi \left. \left. \frac{1}{2} \mu B ( \sigma_i + \sigma_{i + 1})\right\}\right] | |
\end{align} | |
yakni: | |
\begin{align} | |
(\boldsymbol{P}) = \left( | |
\begin{array}{ll} | |
e^{\beta(J + \mu B)} & e^{- \beta J} \\ | |
e^{- \beta J} & e^{\beta (J - \mu B)} | |
\end{array} | |
\right) | |
\end{align} | |
Karena $\sigma_1 = \sigma_{N +1}$ maka pernyataan untuk fungsi partisi di atas dapat dituliskan kembali sebagai: | |
\begin{align} | |
& \mathcal{Z} = \sigma_{\sigma_1 = \pm 1} \langle \sigma_1 \lvert \boldsymbol{P}^N \lvert \sigma_1 \rangle \pindah | |
\spasi = \boldsymbol{\text{Trace}} (\boldsymbol{P}^N) = \lambda_1^N + \lambda_2^N | |
\end{align} | |
dengan $\lambda_1$ dan $\lambda_2$ menyatakan nilai eigen dari matriks $\boldsymbol{P}$ yang dapat diperoleh melalui: | |
\begin{align} | |
\left \lvert | |
\begin{array}{ll} | |
e^{\beta(J + \mu B)} - \lambda & e^{- \beta J} \\ | |
e^{- \beta J} & e^{\beta (J - \mu B)} - \lambda | |
\end{array} | |
\right \lvert = 0 | |
\end{align} | |
atau | |
\begin{align} | |
& \lambda^2 - 2 \lambda e^{\beta J} \cosh (\beta \mu B) + \pindah \spasi 2 \sinh (2 \beta J) = 0 | |
\end{align} | |
maka | |
\begin{align} | |
& \left( | |
\begin{array}{l} | |
\lambda_1 \\ | |
\lambda_2 | |
\end{array} | |
\right) | |
= e^{\beta J} \cosh (\beta \mu B) \pindah \spasi \pm [e^{- 2 \beta J} + e^{2 \beta J} \sinh^2 (\beta \mu B)]^{1/2} | |
\end{align} | |
Karena $\lambda_2 < \lambda_1$ maka $(\lambda_2 /\lambda_1)^N \rightarrow 0$ ketika $N \rightarrow \infty$ sehingga nilai eigen yang dominan adalah $\lambda_1$ atau: | |
\begin{align} | |
& \ln \mathcal{Z} \approx N \ln \lambda_1 \pindah | |
& \text{maka} \pindah | |
& \frac{1}{N} \ln \mathcal{Z} \approx \ln \lambda_1 \pindah | |
\spasi = \ln \left[ e^{\beta J} \cosh (\beta \mu B) + \right. \pindah \spasi \left. \left \lbrace e^{ - 2 \beta J} + e^{2 \beta J} \sinh^2 (\beta \mu B) \right \rbrace\right] | |
\end{align} | |
maka | |
\begin{align} | |
& f = - kT \ln \mathcal{Z} \pindah | |
\spasi = - kT \ln (e^{\beta J} \cosh (\beta h )) | |
+ \pindah | |
\spasi \sqrt{e^{2 \beta J} \sinh^2 \beta h _+ e^{- 2 \beta J}} | |
\end{align} | |
\end{multicols} | |
\end{tiny} | |
\end{document} | |
Sign up for free
to join this conversation on GitHub.
Already have an account?
Sign in to comment