Internetconsultatie Computercriminaliteit

computercriminaliteit.md

Wetsvoorstel Computercriminaliteit III

De tekst, zoals gepubliceerd, is voorzien van commentaar door auteur. Het commentaar betreft een mening.

Wijziging van het Wetboek van Strafrecht en het Wetboek van Strafvordering in verband met de verbetering en versterking van de opsporing en vervolging van computercriminaliteit (computercriminaliteit III)

Wij Willem-Alexander, bij de gratie Gods, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, enz. enz. enz. Allen die deze zullen zien of horen lezen, saluut! doen te weten: Alzo Wij in overweging genomen hebben, dat het wenselijk is om geautomatiseerde werken op afstand heimelijk binnen te kunnen dringen met het oog op de opsporing van ernstige misdrijven, gegevens op doeltreffende wijze ontoegankelijk te kunnen doen maken ter beëindiging van een strafbaar feit of ter voorkoming van nieuwe strafbare feiten, aan een verdachte van zeer ernstige misdrijven een bevel tot het verschaffen van toegang tot een geautomatiseerd werk of tot versleutelde gegevens te kunnen geven, alsmede het wederrechtelijk voorhanden hebben of bekend maken van door misdrijf verkregen gegevens strafbaar te stellen; Zo is het, dat Wij, de Afdeling advisering van Raad van State gehoord, en met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze:

Samenvattend: het stiekem inbreken op apparatuur (servers, pc's en zelfs telefoons), het verzamelen en/of verwijderen van gegevens en het verplicht stellen tot het ontsleutelen van je eigen beveiligde gegevens. Ook wordt het bezitten en het verspreiden van "gestolen" gegevens strafbaar.

ARTIKEL I

Het Wetboek van Strafrecht wordt als volgt gewijzigd:

A

Artikel 54a komt te luiden:

Artikel 54a

Een tussenpersoon die een communicatiedienst verleent bestaande in de doorgifte of opslag van gegevens die van een ander afkomstig zijn, wordt bij een strafbaar feit dat met gebruikmaking van die dienst wordt begaan als zodanig niet vervolgd indien hij voldoet aan een bevel als bedoeld in artikel 125p van het Wetboek van Strafvordering.

Artikel 125p wordt later beschreven. Okee. Je bent een internet service provider. Strafbare feiten op het internet gaat per definitie door jouw systemen heen. Wanneer je niet meewerkt aan de opsporing en/of vervolging van je eigen klanten of het censureren van bepaalde informatie ben je medeplichtig aan het strafbaar feit? Dit is absurd. Als een minister een poederbrief ontvangt, kun je PostNL het toch ook niet kwalijk nemen?

B

Artikel 80sexies komt te luiden:

Artikel 80sexies

Onder geautomatiseerd werk wordt verstaan een inrichting die bestemd is om langs elektronische weg gegevens te verwerken en op te slaan of over te dragen.

C

Na artikel 138b wordt een artikel toegevoegd, luidende:

Artikel 138c

Met gevangenisstraf van ten hoogste een jaar of geldboete van de vierde categorie wordt gestraft degene die opzettelijk en wederrechtelijk niet-openbare gegevens die zijn opgeslagen door middel van een geautomatiseerd werk, voor zichzelf of voor een ander overneemt.

Dit klinkt prima, toch? Wanneer je gegevens jat van iemand anders vlieg je voor een jaar de bak in. Maar wat is "niet openbaar" eigenlijk? De kersttoespraak van toenmalig Koningin Beatrix was ook niet openbaar. Computervredebreuk en niet-openbaarheid van gegevens zijn heel breed bepaald in de Nederlandse wet.

D

Artikel 139e komt te luiden:

Artikel 139e

Met gevangenisstraf van ten hoogste zes maanden of geldboete van de vierde categorie wordt gestraft degene die, gebruik makende van een technisch hulpmiddel waarvan de aanwezigheid niet op duidelijke wijze kenbaar is gemaakt, opzettelijk en wederrechtelijk van een persoon, aanwezig in een woning of op een andere niet voor het publiek toegankelijke plaats, een afbeelding vervaardigt.

Zes maanden brommen voor een spionagecamera. Dit was al zo. Wanneer we de huidige wettekst erbij pakken zien we dat het vooral gaat om een opschoning van artikelen e en f, waarbij f fors uitgebreid wordt.

E

Artikel 139f komt te luiden:

Artikel 139f

1. Met gevangenisstraf van ten hoogste een jaar of geldboete van de vierde categorie wordt gestraft degene die niet-openbare gegevens: a. verwerft of voorhanden heeft, terwijl hij ten tijde van de verwerving of het voorhanden krijgen van deze gegevens wist of redelijkerwijs had moeten vermoeden dat deze door misdrijf zijn verkregen; b. ter beschikking van een ander stelt, aan een ander bekend maakt of uit winstbejag voorhanden heeft of gebruikt, terwijl hij weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat het door misdrijf verkregen gegevens betreft.

Dit is duidelijk bedoeld voor het tegengaan van de handel in creditcards en persoonsgegevens. Het zou me niets verbazen wanneer de content-industrie hier misbruik van gaat maken.

2. Niet strafbaar is degene die te goeder trouw heeft kunnen aannemen dat het algemeen belang bekendmaking van de gegevens vereiste.

Klokkenluiders als Wikileaks worden ontzien? Dit is niet geheel duidelijk. Het algemeen belang zou zomaar het lekken van staatsgeheimen kunnen vereisen.

F

Artikel 139g vervalt.

Logisch, aangezien de nieuwe f dat al ruimschoots dekt.

G

Na artikel 184a wordt een artikel ingevoegd, luidende:

Artikel 184b

Hij die opzettelijk niet voldoet aan een bevel van de officier van justitie, bedoeld in artikel 125k, vierde lid, van het Wetboek van Strafvordering, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren of geldboete van de vierde categorie.

Tot drie jaar celstraf wanneer je weigert mee te werken aan je eigen veroordeling. Artikel 125k wordt later in dit wetsvoorstel ook nog uitgebreid. Het uit principe niet mee willen werken aan je eigen veroordeling is een belangrijk aspect van een eerlijke procedure. Dit is in strijd met de strekking van artikel 6 van het EVRM. De auteur van deze wet mag zich diep schamen.

H

Artikel 273d wordt gewijzigd als volgt:

1. In het eerste lid worden de woorden ‘openbaar telecommunicatienetwerk of openbare telecommunicatiedienst’ vervangen door: openbaar communicatienetwerk of openbare communicatiedienst.
2. In het tweede lid worden de woorden ‘niet-openbaar telecommunicatienetwerk of niet- openbare telecommunicatiedienst’ vervangen door: niet-openbaar communicatienetwerk of niet-openbare communicatiedienst.

Een definitiedingetje. Nu vallen alle communicatienetwerken onder deze regeling. Dat is mooi, want dit artikel verbiedt medewerkers van communicatienetwerken over je schouder mee te kijken. Toch jammer dat ze in de praktijk verplicht worden om het toch te doen (zie artikel 54a), al mogen ze de resultaten van hun acties niet inzien.

ARTIKEL II

Het Wetboek van Strafvordering wordt als volgt gewijzigd:

A

In artikel 67, eerste lid, onderdeel b, wordt na “139d, eerste en tweede lid,” ingevoegd: 139f,.

B

In Titel IV komt het opschrift van de Zevende afdeling te luiden:

ZEVENDE AFDELING

Doorzoeking ter vastlegging van gegevens en onderzoek in een geautomatiseerd werk

C

Na artikel 125j wordt een artikel ingevoegd, luidende:

Artikel 125ja

1. In geval van verdenking van een misdrijf als omschreven in artikel 67, eerste lid, dat gezien zijn aard of de samenhang met andere door de verdachte begane misdrijven een ernstige inbreuk op de rechtsorde oplevert, kan de officier van justitie, indien het onderzoek dit dringend vordert, bevelen dat een opsporingsambtenaar als bedoeld in artikel 141, onder b, of een buitengewoon opsporingsambtenaar als bedoeld in artikel 142, eerste lid, onder b, binnendringt in een geautomatiseerd werk of een daarmee in verbinding staande gegevensdrager, bij de verdachte in gebruik, en met een technisch hulpmiddel onderzoek doet met het oog op:

Volgens artikel 67 zijn dat aardig wat misdrijven. Het inbreken in de computer is een ernstige schending van de privacy. Dit is een veel te zwaar opsporingsmiddel voor deze vergrijpen.

a. het vaststellen van de aanwezigheid van gegevens of het bepalen van de identiteit of locatie van het geautomatiseerde werk of de gebruiker;

En hoe denkt men hier praktisch invulling aan te geven? Een beetje computercrimineel gebruikt namelijk niet zijn eigen computer.

b. het overnemen van gegevens die in het geautomatiseerde werk of een daarmee in verbinding staande gegevensdrager zijn verwerkt, of die eerst na het tijdstip van afgifte van het bevel worden verwerkt, voor zover redelijkerwijs nodig om de waarheid aan de dag brengen;

In gewoon vakjargon heet dit inbreken en jatten. Dan te bedenken dat de computer waarop ingebroken wordt waarschijnlijk niet eens tot de verdachte toebehoort.

c. de ontoegankelijkmaking van gegevens;

Inbreken en slopen in plat Nederlands. Bij het enkel jatten is er, mits er zorgvuldig omgesprongen wordt met de buitgemaakte gegevens, weinig schade berokkend bij het slachtoffer. Wanneer er ook dingen stuk worden gemaakt, en het blijkt een false positive te zijn, heb je als opsporingsdienst op zijn minst iets uit te leggen. Vooral wanneer het een onschuldige, buitenlandse, derde partij blijkt te zijn.

d. een bevel als bedoeld in de artikelen 126l, 126m, 126s, 126t, 126zf of 126zg; e. een bevel als bedoeld in de artikelen 126g, 126o of 126zd, eerste lid, onder a.

Oftewel de bekende, en al omstreden, internet- en telefoontap. Dit wordt nu dus uitgebreid met inbraak op apparaten. Als je de hoeveelheid uitgevoerde taps in Nederland bekijkt schetst dit een behoorlijk doemscenario voor de privacy van de burger. Zowel Nederlands als buitenlands.

In het belang van het onderzoek kunnen gegevens worden vastgelegd.

2. Het bevel, bedoeld in het eerste lid, is schriftelijk en vermeldt:

   a. het misdrijf en indien bekend de naam of anders een zo nauwkeurig mogelijke aanduiding van de verdachte; b. de feiten of omstandigheden waaruit blijkt dat de voorwaarden, bedoeld in het eerste lid, zijn vervuld; c. een aanduiding van de aard en functionaliteit van het technische hulpmiddel, bedoeld in het eerste lid, dat wordt gebruikt voor de uitvoering van het bevel; d. het onderdeel of de onderdelen, genoemd in het eerste lid, met het oog waarop het bevel wordt gegeven; e. ten aanzien van welk deel van het geautomatiseerde werk of van de daarmee in verbinding staande gegevensdrager en welke categorie van gegevens aan het bevel uitvoering wordt gegeven.

3. Het bevel, bedoeld in het eerste lid, wordt gegeven voor een periode van ten hoogste vier weken. Het kan telkens voor een periode van ten hoogste vier weken worden verlengd.

Vier weken lang de privacy van een verdachte diep schenden. Het is alsof er vier weken lang een politieagent bij je thuis op de bank komt zitten, terwijl je niet mag weten dat hij er zit. Absurd gewoon.

4. Het bevel, bedoeld in het eerste lid, kan slechts worden gegeven na schriftelijke machtiging op vordering van de officier van justitie te verlenen door de rechter-commissaris. De machtiging vermeldt de onderdelen van het bevel en de periode waarvoor de machtiging van kracht is.

Gelukkig wordt er nog wel een rechter bij betrokken. Zo is er nog een zekere vorm van een rechtstaat.

5. Het bevel, bedoeld in het eerste lid, kan schriftelijk en met redenen omkleed worden gewijzigd, aangevuld, verlengd of beëindigd. Bij dringende noodzaak kunnen de beslissing van de officier van justitie en de machtiging van de rechter-commissaris mondeling worden gegeven. De officier van justitie en de rechter-commissaris stellen deze in dat geval binnen drie dagen op schrift.

Het zogeheten spoedje. Gedurende een periode van drie dagen is er geen bewijs dat er uberhaupt een rechter bij betrokken is geweest. Dit kan hele vervelende situaties opleveren. Er is immers, naderhand, op papier geen verschil tussen "doen en daarna toestemming regelen" en "netjes de wet volgen".

6. Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur worden regels gesteld omtrent:

a. de opslag, verstrekking en plaatsing van het technische hulpmiddel, bedoeld in het eerste lid; b. de technische eisen waaraan het technische hulpmiddel moet voldoen, onder meer met het oog op de onschendbaarheid van de vastgelegde gegevens; c. de vastlegging van gegevens over de uitvoering van het bevel en de werking van het technische hulpmiddel.

Lees: spyware. Wat ze dus eisen is dat de spyware die gebruikt wordt om gegevens te verzamelen technisch onschendbaar en compleet veilig is. Iedereen met een beetje security-benul weet dat zo'n eis onrealistisch is. Kijk naar de Duitse Staatstrojaner om te zien wat voor succes dat is geworden.

D

Artikel 125k wordt gewijzigd als volgt:

Microsoft Word is lastig, ook voor Justitie. Ik heb hier de nummering gefixt.

1. In het eerste lid worden de woorden ‘artikel 125i of artikel 125j’ vervangen door: artikel 125i, artikel 125j of artikel 125ja.

Vooral boekhouding. De tekst, 125k lid 1, bepaalt dat iemand verplicht is te vertellen hoe iets is beveiligd. Simpelweg vertellen dat er RSA-4096 gebruikt is om bestanden te versleutelen is in principe voldoende. In de praktijk is dit echter al een decryptiebevel. Dit gaat al ver, en is al omstreden, maar dit is al onderdeel van de Nederlandse wet. Wel moet opgemerkt worden dat het in dit artikel niet direct gaat over de verdachte zelf die de informatie verschaft.

Het derde lid komt te luiden:

3. Het bevel, bedoeld in het eerste en tweede lid, wordt niet gegeven aan de verdachte behoudens in de gevallen, bepaald in het vierde lid. Artikel 96a, derde lid, is van overeenkomstige toepassing.

Meer boekhouding.

Er worden vier leden toegevoegd, luidende:

4. In geval van verdenking van een terroristisch misdrijf of het misdrijf, bedoeld in artikel 240b, tweede lid, van het Wetboek van Strafrecht, kan de officier van justitie, indien het onderzoek dit dringend vordert, aan de verdachte het bevel richten toegang te verschaffen tot een geautomatiseerd werk of delen daarvan, tot een gegevensdrager of tot versleutelde gegevens. De officier van justitie geeft het bevel niet dan nadat de verdachte in de gelegenheid is gesteld te worden gehoord. De verdachte is bevoegd zich bij het horen door een raadsman te doen bijstaan.

Hier gaan we de mist in. Eerder hebben we al gezien, in artikel 184b, dat er drie jaar celstraf staat op het niet meewerken aan decryptie. Als terrorisme-verdachte krijg je dus de keus; ga je drie jaar de cel in of geef je het wachtwoord zodat er voldoende bewijs is voor een langere celstraf? Dit artikel pakt dus alleen de onschuldigen die vasthouden aan hun burgerrechten. De tekst is behoorlijk verontrustend. Wat er werkelijk staat is dat je de facto schuldig bent aan een misdrijf, tenzij je meewerkt je onschuld te bewijzen door je privacy op te geven.

5. Het bevel, bedoeld in het vierde lid, is schriftelijk en vermeldt:

a. het misdrijf en de naam van de verdachte; b. de feiten of omstandigheden waaruit blijkt dat de voorwaarden, bedoeld in het vierde lid, zijn vervuld; c. een zo nauwkeurig mogelijke aanduiding van het geautomatiseerde werk, de gegevensdrager of de te ontsleutelen gegevens en de termijn waarbinnen, alsmede de wijze waarop de toegang dient te worden verschaft.

6. Het bevel, bedoeld in het vierde lid, kan slechts worden gegeven na voorafgaande schriftelijke machtiging, op vordering van de officier van justitie te verlenen door de rechter-commissaris.

Gelukkig worden spoedjes hier niet toegelaten.

7. De verdachte dient gevolg te geven aan het bevel, bedoeld in het vierde lid, door de opsporingsambtenaar toegang te verschaffen tot het geautomatiseerde werk of delen daarvan, de gegevensdrager of tot versleutelde gegevens dan wel door kennis omtrent de beveiliging ter beschikking te stellen.

Volledig in strijd dus met de strekking van artikel 6 van de EVRM.

E

In de artikelen 125m, eerste en tweede lid, 125n, eerste lid, en 125o, eerste lid, wordt het woord “doorzoeking” telkens vervangen door: doorzoeking, bedoeld in de artikelen 125i en 125j, of een

F

Na artikel 125o wordt een artikel ingevoegd, luidende:

Artikel 125p

1. In geval van verdenking van een strafbaar feit kan de officier van justitie aan een aanbieder van een communicatiedienst het bevel richten om terstond alle maatregelen te nemen die redelijkerwijs van hem kunnen worden gevergd om bepaalde gegevens die worden opgeslagen of doorgegeven, ontoegankelijk te maken, voor zover dit noodzakelijk is ter beëindiging van een strafbaar feit of ter voorkoming van nieuwe strafbare feiten. De officier van justitie stelt degene tot wie het bevel is gericht in de gelegenheid te worden gehoord. De verdachte is bevoegd zich bij het horen door een raadsman te doen bijstaan.

Met andere woorden; een officier van justitie kan op basis van alleen een verdenking een ISP of andersoortige maatschappij verplichten om censuur of andere verstoringen van communicatie en/of dienstverlening uit te voeren. Je mag wel als ISP met je advocaat in de arm vragen waarom dan wel niet. Aardig van ze. Dit hoort in een rechtzaal besloten te worden met een volledig, open en eerlijk proces. Nu moet je als ISP maar hopen dat je tegenargumenten tijdens het verhoor netjes overgedragen worden aan de rechter-commissaris door de persoon die niet bepaald jouw belangen behartigt.

2. Het bevel, bedoeld in het eerste lid, is schriftelijk en vermeldt:

a. het strafbare feit en indien bekend de naam of anders een zo nauwkeurig mogelijke aanduiding van de verdachte; b. de feiten en omstandigheden waaruit blijkt dat ontoegankelijkmaking van de gegevens noodzakelijk is om het strafbare feit te beëindigen of nieuwe strafbare feiten te voorkomen; c. welke gegevens ontoegankelijk moeten worden gemaakt.

3. Artikel 125o, tweede lid, eerste volzin, is van overeenkomstige toepassing.

4. Het bevel, bedoeld in het eerste lid, kan slechts worden gegeven na voorafgaande schriftelijke machtiging, op vordering van de officier van justitie te verlenen door de rechter-commissaris.

De rechtstaat wordt nog gehandhaafd gelukkig.

G

In de artikelen 126n en 126u wordt, onder vernummering van het vierde, vijfde en zesde lid tot respectievelijk het vijfde, zesde en zevende lid, telkens een nieuw vierde lid toegevoegd, luidende:

4. Bij dringende noodzaak kan het bevel mondeling worden gegeven. De officier van justitie stelt in dat geval het bevel binnen drie dagen op schrift.

Nog meer spoedjes. Ik heb al verteld waarom dat een slecht idee is.

H

In de artikelen 126na en 126ua wordt, onder vernummering van het vierde lid tot het vijfde lid, telkens een nieuw vierde lid toegevoegd, luidende:

4. Bij dringende noodzaak kan het bevel mondeling worden gegeven. De opsporingsambtenaar stelt in dat geval het bevel binnen drie dagen op schrift.

En ook de opsporingsambtenaar hoeft volgende week pas vast te leggen dat hij om persoonsgegevens heeft gevraagd bij een ISP of andere telecomprovider.

I

Artikel 126zh, tweede lid, komt te luiden:

2. Artikel 126n, tweede tot en met zevende lid, is van overeenkomstige toepassing.

J

Artikel 126zi, tweede lid, komt te luiden:

2. Artikel 126na, derde tot en met vijfde lid, is van overeenkomstige toepassing.

Gewoon boekhouding. Toch zijn het interessante artikelen om te lezen om te begrijpen hoeveel vrijheid justitie al heeft als het gaat om terrorismeverdachten.

K

In artikel 126bb, tweede lid, onderdeel b, wordt de zinsnede “bedoeld in artikel 126m, derde lid, onderdeel c, artikel 126t, derde lid, onderdeel c” vervangen door: bedoeld in artikel 126m, tweede lid, onderdeel c, artikel 126t, tweede lid, onderdeel c.

L

Aan artikel 354 wordt een lid toegevoegd, luidende:

3. In de gevallen, bedoeld in artikel 353, eerste lid, neemt de rechtbank tevens een beslissing over het bevel, bedoeld in artikel 125p, indien een dergelijk bevel nog niet is opgeheven.

Wanneer iemand toch onschuldig blijkt te zijn moet de rechter ook beslissen of de verstoring van communicatiediensten opgeheven moet worden. Waarschijnlijk wel.

M

Artikel 552a wordt als volgt gewijzigd:

1. Het eerste lid wordt als volgt gewijzigd:

a. De zinsnede “over de vordering medewerking te verlenen aan het ontsleutelen van gegevens,” wordt vervangen door: over het bevel toegang te verschaffen tot een geautomatiseerd werk of delen daarvan, tot een gegevensdrager of tot versleutelde gegevens dan wel kennis omtrent de beveiliging daarvan ter beschikking te stellen,. b. Er worden twee volzinnen toegevoegd, luidende: De belanghebbenden kunnen zich voorts schriftelijk beklagen over een bevel tot het ontoegankelijk maken van gegevens, bedoeld in artikel 125p. Over het beklag, bedoeld in de vorige volzin, beslist het gerecht zo spoedig mogelijk.

Beste rechter, mijn website over het fokken van konijnen is uit de lucht gehaald door de politie. Dat kreeg ik van mijn ISP te horen. Waarom? Wat heb ik fout gedaan?

Dat soort vragen krijgt de rechter dan, van burgers die vergeten zijn hun wordpress-installatie van updates te voorzien.

2. In het derde lid wordt na de zinsnede “ontoegankelijkmaking van de gegevens” ingevoegd: of het bevel, bedoeld in de artikelen 125k en 125p,.

3. In het vierde lid, eerste volzin, wordt na de zinsnede “is geschied” ingevoegd: of het bevel, bedoeld in de artikelen 125k en 125p, is gegeven.

4. Er wordt een lid toegevoegd, luidende:

5. Acht het gerecht het beklag, bedoeld in het eerste lid, tweede volzin, gegrond, dan kan het het bevel geheel of gedeeltelijk opheffen.

Maar dan is de schade al geleden. De beste burger heeft enkele weken geen zaken kunnen doen als expert op het gebied van het fokken van konijnen.

N

Artikel 592, tweede lid, eerste volzin, komt te luiden: De kosten van het nakomen van een vordering tot het verstrekken van gegevens of tot het medewerking verlenen aan het ontsleutelen van gegevens krachtens de artikelen 125k, 126m, 126n, 126na, 126nc tot en met 126ni, 126t, 126u, 126ua, 126uc tot en met 126ui, 126zg, 126zh, 126zi en 126zja tot en met 126zp kunnen de betrokkene uit ’s Rijks kas worden vergoed.

Als ISP kost dat natuurlijk duizenden euro's per keer. Wat zit er in 's Rijks kas? Juist. Belastinggeld.

ARTIKEL III

Deze wet treedt in werking op een bij koninklijk besluit te bepalen tijdstip, dat voor de verschillende artikelen of onderdelen daarvan verschillend kan worden vastgesteld. Lasten en bevelen dat deze in het Staatsblad zal worden geplaatst en dat alle ministeries, autoriteiten, colleges en ambtenaren wie zulks aangaat, aan de nauwkeurige uitvoering de hand zullen houden.

Gegeven

De Minister van Veiligheid en Justitie,