國中1

Caay ko mamapawan ako a romi’ad

Yo miharateng kako to ’orip iti:yaho, ira ko mato marad micedetay i fanges, tahanini ko kasi’angil no faloco’, ira ko malecaday to nanom no nemnem a malahedaw, awaay to i faloco’ a maharateng. O mata’elifay a demak i, ira ko malecaday to sanek no epah, fohat han i, sengiw san ko fangsis..., ya mikafitay i faloco’ a demak, ano caacaay ka halafin i, o tada fangca:lay a demak no mata’elifay i ’orip konini.

Tosa folad ko pahanhan no picodadan i lalood. Mamicomod to i tayhak ano roma a mihecaan, saka awaay ko pahanhan no picodadan itiya. I ka’ayaw no piilisinan a dadaya, paci^ci saan ci ina ako papihakelong a talaKalingko a mikihatiya to piilisinan no niyaro’. tada adihayay sa: to ko cacodaden saka, caay ka cifaloco’ kako to sakatayraaw. Nika o dafak ko pidakawan niyam to paliding. Tahira i loma’ no fayi ako, ’aloman ko malawinaay i loma’ a malaholoholol. Maherek ko pikihatiya malaholoholol i, kayaten ni ina ko kamay ako a misarakarakat i taliyok no piilisinan. Itiya pasowalen ni ina kako to rayray no ilisin ato sakakero to dadaya a pakafana’, samaanen ko kamay a makakayat, samaanen ko piwingawing, maanen a mi’iwa’iw ko tireng, mipalecad a miperok ko wa’ay..., nikaorira awaawa micomod i tangal ako koya nipakafana’an nira. 

I ka’ayaw no soraratan i, ira ko minanamay to kero a kaying itira. tahira ko rakat niyam i, papikapoten ningra kako a mikihatiya, caay kakahi kako. itiya maketer ci ina ako, macacoli to kami. “ mimaan paci^ci^ han kako to caayay kaolahan ako a demak? ” han ako cingra. “ Caay ko pipaci^ci^ tisowanan konini a demak, o no miso a tatodong konini. o sakakaay a tayal no mita o misa Pangcahay i ’orip koni, marawod to ko mihecaan no miso, mimaan a caay pikapot kiso! ”saan ko sowal nira. “ Cowa ka itini kako a lomahad! ” han ako a pacoli! “ cima kiso? Naicowaay ko ’orip iso? ” saan a mapoyi’ cingra. “ Enaw paci^ci^ han kako? ” Han ako a mipatoor ko sowal i rarikar nira.


 I pisakalafian, papitanamen ni fayi kako mica’edong toya nisanga’an nira a losid. “ Pafelien to ako kiso tona ca’edong no miso haw, songila’en mi’anang kona dafong iso tahato’as haw! ” Saan cingra. matesek i faloco’ ako koya pasowal ningra toya “ dafong ” sanay a sowal, mato epah ko pisengiw, orasaka hatira to ko limlaen ningra? Itiya maharateng ako koya sowal ni ina ako toya “ cima kiso? naicowaay ko ’orip iso? ” Saanay.
O dadaya sato, mikihatiya kako a makakitikiting ko kamay a masakero, ya ’ifecangay a tatelecan ato wa’ay haw i, sa kahemaw sato i pisakeroan, halo faloco’ makerid a lipahak. Marikec ko faloco’ no finawlan a makakitikiting a masakero, awaay to koya maketeray a faloco’ ako, mapahapinang i faloco’ koya sowal ni fayi aci ina ako. “ O nicidekay a serangawan no niyaro’ kina ilisin no mita, o dafong no ’orip no Pangcah, o pirenokan no miliyasay to niyaro’ a finawlan, o pitadi’ecan no mapawpaway ko faloco’ a tamdaw. ” Saan ko talipa’elal no faloco’ ako. Hilam o moraraway ko harateng ako, saka tada miaray kako to ina ako a papikapot to ilisin no niyaro’.

國中2

Pakacitingsiya(Pakakoliciw)

Yo kaemang ho kako, mangalay a minanam a romakat, ira ko matokalang a paliding ako, cacokerohen no mako minanam a romakat; mafana’ to a romakat i, o toloay to a moli ko paliding ako. mato’as mato:’as to kako haw i, itiya i kahofocan ako a romi’ad, cakayananan no mama ako kako to cecay a citiliday to maloloay a citingsiya, lo:wi’ sa kako alipahak, nawhani cipaliding to kako to no tirengan. O citingsiya haw i, o ’icel no tamdaw ko sapiparakat, o wa’ay ko sapicokay ta maringer ko moli. Ano talacowacowa to a miholol, caaypapidaen, malasapiyatayat to tireng a miondo. O romasato, ano mimaamaan to haw i, caloway to kako a talacowacowa, saka tadamao:lah kako toya citingsiya.

Maharate:ng ho no mako ko itiya:ayho a demak, yo mihetatanam kako a minanam pakacitingsiya i, damaen no mama ako kako i kaikor, sowal sa ciira, repeten ko handolo, cokayen to saripa’ ko pawa’ayan, aka pasalaeno ko pi’araw, ’arawen ko ’a’ayaw saan. matira saka caka:t epod caka:t epod, hanihani masatoko hanihani romakat, kinapinapi:na a misatiyotiyol a minanam. Halafin halafin to haw i, sawad hanto no mama ako ko kamay nira, mato mafana’ay to kako sa ko harateng ako, saka maraay maraay to ko nipiparakat no mako, salipahak sa kako. namati:ra haw i, aya aya samaanen ko piciwi, aya aya samaanen ko nikaepod, sakamakama sa, orasaka itira haca kako a motolo’. Kirami, sowal sa ko mama ako i takowan, aka ka talaw a matolo’, o sakafana’ no miso ko nikatolo’ saan. So’elinay kinacecay a matolo’ haw i, kinacecay a matongal ko fana’ ako, manina’ ako ko polong no sakafana’ a pakacitingsiya.


 Tomatira makakaleto kami to papinapina a widang, pakacitingsiya a miholol, ano ca^ i, miyatayat to tireng. Tomatira itini i lalan, malalifet kami a o cima ko satahenayay a saan. Tomatira haw i, misawad to handolo, milawla pakatawatawa a pakacitingsiya i lalan.
I taliyak sato no lalan haw i, saheto o pinaloma, o kilakilang ato saepi’ay a fali, itira mapawan ko masamaamaanay a roray, awaay ko kihar a ma’orip to romi’ami’ad. Maharateng ko ’orip iti:yaho haw i, ma’ilol mangalay a patiko to itiya:ayho a ’orip.

Maolah kako toya citingsiya ako, saka pangangan han ako to ci Malolo. Ano paka’araw kako to pakacitingsiyaay a tamdaw haw i, maharateng to ako koya ’ayaway a ’orip ako i lalan no palapalaan, caay ka pawan kako tahanini. matiya o patikoay ko romi’ad, mapalowad koya faloco’, nga:lay sa kako a pakacitingsiya.

國中3

Miahowiday a faloco’

O miahowiday a faloco’ haw i, o ci’icelay a pinangan no tamdaw, o sapipalalan to sakalali’ay no kalotamdaw, ato o cecay a ’icel no sakanga’ay no kitakit o ka’oripan no mita.

Yo cecay a romi’ad, romakat kako i lalan, ma’araw ako ko mato’asay to a fa’inayan, macokeroh ningra ko ya mato’a:say a ina, nika ya fa’inayan a tamdaw i, caay palicay to “ manaca a ina caay ka ’a:raw ako kiso! ” a saan. Caay haca pipalowad toya ina, toa:n saan a miliyas. Yo paka’araw kako to matiniay tatiihay a pinangan no tamdaw haw i, rokrok saan ko faloco’ ako a matelii, o roma haca a katatiihan no harateng ako a mi’araw haw i, oya micodaday ho i mamangay picodadan a wawa, paka’araw to nikatolo’ noya mato’asay a ina haw i, ’ara:w tafesi:w saan, awaay ko siniada’ada; o roma haca a wawa, samatiya han nira o pinafalah a lakaw ko pi’araw toya mato’asay a ina, awaay ko sini’adaay a faloco’. ya sato a ina haw i, mangalay cingra a lomowad, nika caay pakalowad, awaay ko ’icel ningra. Toya tatokian, ira ko cecay a kapah paka’araw cingra haw i, tangsol sa a mitawos toya ina, ta ’afofoen ningra a palowad, tihtihen ningra ko tahefod no fodoy noya ina, ta licayen ningra koya ina, “ mamaan kiso ina? cidoka’ ko kamay iso? nga’ay ko wa’ay iso? ” han nira. “ aray wawa! awaay ko maan ako! ” sa koya ina. Maherek a palicay to ya ina ta liyas sato cingra a itoan. ’araw sa koya ina toya kapah, ta sowal sa “ o tada fangcalay a wawa kiso! ” saan. maherek a somowal, ala sa to cokor, liyas sato cira.

Ma’araw ako ko matiniay nga’ayay a demak i, tada mahadoway ko faloco’ ako. Harateng sato kako, itini tona hekal, adihay ko tatiihay a pinangan no tamdaw, matiyay oya fa’inayan ato ya micodaday ho a wawa. Nikaorira, ira ko fangcalay ko faloco’ a tamdaw, matoya kapah, matatodongay o taadoan no mita o tamdaw. Kita o tamdaw, o tamdaw no niyaro’, o mamafana’ a masasingodo ato masasidama i niyaro, ano caay kafana’ to matiraay a demak haw i, caay to ko no tamdaw a pinangan ko matiraay. Itini i likisi no tamdaw, ano i padaka to, ano i niyaro’ to no mita, adihay to ko manina’ay no mita, ira ko kinafalah sananay to ’orip a mangalay pa’orip to cimacimaan a tamdaw, o kakalimelaan, o kakahemekan, o tadafangcalay ko matiraay a pinangan. Aanini a romi’ad, o ma’araway no mata ako ko matiniay kakahemekan a demak i, tada mangiyangi ko faloco’ no mako. O maminanam kako to matiraay nga’ayay a pinangan nira. Nanay pakatayalen no mita ko olah no faloco’ ita, o tireng no niyah a misatapang, ano matira haw i, o mamanga’ay a malafangcalay konini ka’oripan no mita a kitakit.

國中4

O lafii no niyaro’

Tatootool sa ko pari’ ri’ ay a masoni a romadiw to kalafian, litapang i caho kasamaan, matenesto i solinga’ sato manga’ ay a tengilen ko soni naira a romadiw. Yo masadak ko fo’ is i nika dodem no kakarayan i, solinga’ sa fangcal a tengilen ko soni naira.

Marorayay a maomah a tamdaw i, ’orong to pitaw salama sa ko ’awas a minokay, ratar no dafak talomah a matayal, cerem no lafii a pasela’, roray sa to saki ’orip no paro^ no loma’.Malalitemoh ko maomahay i palapalaan i, sedi sa a matawa a masasiaisac, masasipalemed to saka kadofahaw no kinaira anini a mihcan ato tadamaanay a tayal noni a mihca. Tada o fangcalay, damsayay, o makapahay a niyaro’ koni.

lafii masadak ko fulad, salisi’ ay ko fali, macelakay ko hana^. Maledef i palpalan ko nai rengosay a saka nga’ ay no pinalengaw. Sa rarawraw sa ko pari’ ri’ ay i palapalaan.

Cacikacikay sa ko wawa i pipawalian to panay a malawla, o mato’ asay tono mato’asay i aro’ sa i sikal a pakongko. O ina tono ina i mita’ is to fodoy, o roma i mipeco’ to ’ariray. Talacowa caay ka samaan ko ’orip i niyaro’, nikawrira, sarahker sa a nengnengen ko kalotamdaw.
Mowili to ko folad, awaayto ko ’eng ’engiw to kalifoti’ an no tamdaw to dadaya, lahedaw sato ko soni no pari’ ri’ ay to terong no lafii.

Kaniharan to dafak ’orong sa to pitaw ko maomahay masasiayac i laklakan, litapang ko tayal to cecay a romi’ ad. Caay kahalafin masekak to ko talamangawan a ’ayam, ta^ ngad sato ko wali ato ira ko matolodi’ ay a cahid i wali, caay pahoda masadak ko matolamalay a cidal a patedi, Samali^mi sato ko ’ool i semosemotan.

Sararawraw sato ko niyaro’, talomah to ko micodaday a wawa a talapicodadan, o tawa^ no wawa a talapicodadan i o litapang no niyaro’ to cecay romi’ adan.

國中5

Pasimalay a Mato’asay

I a:yaw, ira koya cecay a matoa: say, ano talacowacowa to cingra i, caay ka eca ira ko nihakiwid ningra to cecay a kofoc to simal. Ano matengil ningra ko pisangri’ no sasa’ edef no loma i, pasimalen ningra koya matayi’ ay a marad. Ano paliding to, ano kosali to, haenen ningra a maemin a nipasimal, orasaka, malo sakacaloway no ’orip no kolo fiyafiyaw. 

Namatira, saka ciapa^ han no tamdaw a pangangan, nika caay ka toled ko faloco’ ningra, maemin to ko cecay a kofoc i, paroen ningra, maemin to i, paroen haca ningra…. 

Kita o tamdaw ma ’orip itini i hekal, adihay ko malitemohay ita a fangafang, caay ka sasonga’ ay, ngaliwngiw, makakainget… O sakamatira nangra haw i, nika awa no simal nangra to lipahakay, damsayay, masasingodoay…. Iraay ko matiniay a simal i tatirengan no miso haw? Nanay ci nihakiwid kiso to midamaay a simal, palada’ to laloma’ an iso ato cimacimaan. 

 
Latek palada’ en iso cingra to dafak, maedeng saka ’orip ningra to cecay a romi’ ad, pasimalen ko matoleday ko faloco’ a tamdaw, latek o cecay pa’ icelay padihkoay a sowal i, malo sakaci’icel sakanga’ay no harateng ningra.  

Itini i kiwkay, kinapinapina to ma’ araw, cecay tera’ no simal no aday^ ay no kawas i, masomad ko ’atekakay ko faloco’ a tamdaw, cecay o pa’ icelay a sowal i, saka adah no doka no faloco’ no tamdaw, matiya paka’araway to likat no cidal i to’emanay a defong. Hacowa ko kakaraya’ no ’orip ita itini i hekal saw? Papina ko tada idang no mita saw? Nanay ka’ imeren ita ko nikalalitemoh ita ato nikalaidang ita i tini ho i hekal. 

國中6

Matokaay a Mamatayal

I’ a: yaw, i tini Feraso a finacadan, ira ko cecay a tadamanay a pakafana’ ay a tamdaw ci Fo-el-tay hank o ngangan. Ira ko cecay a mamatayal ningra, fangcal ko faloco’ moecel ko tayal ningra, nika matoka. Yo cecay a romi’ ad, masadak ci Fo-el-tay, saka ocor han ningra koya mamatayal a papisolac to kocap, nika ’araw sa ci Fo-el-tay toya kocap, tano tahefod sa to nanocilaay ho a tahhefod. 

Cili’ han ni Fo-el-tay koya mamatayal a mainget, nika ca’ of sa koya mamatayal, “ o tahefohefod ko lalan, romakat kiso a nohoni i, caay haw ka matini to a citahefod koya kocap iso? ” Han ningra a pasowal. Ta tawa^ sa ci Fo-el-tay a cikocap a masadak. Nika i narikoran ni Fo-el-tay, mafekac koya mamatayal a mitoor, mangalay cingra a miala to safahat ko pi’anangan to kakaenen. Nika ca^ han ni Fo-el-tay tengilen, saka sowal sato koya mamatayal, “ Tapangaw! Pafelien ho kaka to safohat to pi’anangan to kakaenen, maan hato ko sakalahok ako? ” Saan. Itiya ca’of sato ci Fo-el-tay, “ idangaw ako! Ikor no tosa a tatokian, caay ka lecad to a masolep kiso? ” Han ningra.

 
O pinangan nora mamatayal, mato pahapinangay tonini a sowal malalokay i, caay karasowal: matokaay i, adihay ko sowal, kalifotan. O mamatayal ko tiring, caay pilaheci to tatayalen, adihay aca ko sowal, misafanafana’. Maedeng to a paliyasen no tapang ko matiniay a mamatayal, caay ka ngo:do a miayi to safohat to pi’ anangan to kakaenen. Kita sato to no mita itini nika ’orip to romi’ ami’ ad, latek malecad tonini a mamatayal, itini i loma’, midamaay kita to ina ato mama a matayal haw? Itini i salikaka to ato i idang to haw i, matini kita a masasidama masasisorar to faloco’ haw? Nanay kapayni tonnini a kongko i, mapa’ elal ko faloco’ ita, mafana’ a masasingodo, malalok a matayal to molotatayalen no tiring.

Pakayni tonini a kongko ni Fo-el-tay ato mamatayal ningra haw i, nanay o sakacakat no fana’ no mita a ma ’orip tonini a masasifoday a kanatal, malalok a matayal, masasingodo, mafana’ a pa’ayaw to cimacima. Onini o nananamen no mita a ma ’orip i tini tona hekal.

國中7

O nikafana’ ako to ilisin

O satadamaanay a likakawa no Pangcah ko ilisin, taloma’ a ma^ min ko matayalay i cowacowa. Tolo a romi’ ad ko lawla, i saka tosa a romi’ ad ko kakalipahakan. Saka ratar to dafak i matengel ko radiw no pangcah i sepika ato lekalen no tomok i hoso a micoracor to finawlan a talakasa’ opo^ an. Palosiden ni ama kako to losid no Pangcah, salipahak sa kako a tayra i kasa’ opo^ an, iray ho i, ma’ arawto ko takaraway a pikacawan. Tahira i kasa’ opo^ an cilosid to a ma^ min ko fa’ inayan fafahian ato wawawawa, sasalongan a nengnengen.

Litapang i makakayat ko kamay a masakero^ mihamham to lafang, ke’ ciwen no cecay a tamdaw, taliyok sa ko masakero^ ay, yasan mako i salipahak sa a padodo^ to ’awas no tao a makero^.

 
Kalahokan sato i malacecay ko lahok i kasa’ opoan o kaen no Pangcah ira ko siraw, lokot, toron. Herek ko lawla to tolo a romi’ ad i, tala’ alo to ko kapah a pakelang, mifoting to sapalahok to mato’ asay, herek no lahok i o herek to no lawla^. Sowal sa ci ina ira ko sela no Pangcah, polong no likakawa o miketoan no kalas no niyaro’, ta patoroden i kapah a midemak. O fana’ ako to ilisin i, deng o radiw kero^ ato kaen no Pangcah, maolah kako to lawla^ no niyaro’, nahani caay ko mama’ aca ko hatiniay a lipahak.

國中8

O’orip i picodadan

Ira ko takarakaraway a yasi i makolawac no picodadan niyam. I kalaeno no yasi i, masatisil mapaloma to to-ciyen a hana, mala sakasalongan a nengnengen ko saycomod no picodadan i fatii'an no tu-su-kowan, adihay masatisil ko masamaamaanay a codad, o pikiliman niyam to sakafana' to faelohay a fenek. Ira ho ko ti-i-kowan, pipasifanaan to tiyen-naw ato masamaamaanay sasalamaan, mato mapalosiday a mafalic masafaeloh ko laloma' no picodadan. Ira ho ko halilicayay ato karasida'itay a singsi, fangcalay ato malalokay misimaw to fawahan no picodadan a faki, saka matiya o cecayay a laloma'an konini a picodadan.

Lomowad to dafak, lipahak ko faloco' a talapicodadan to romi'ami'ad, nawhani, ira itira ko tadawidang no mako a malacafay a minanam to codad. I pipahanhanan i, malacafay misalama kami. O roma sato, i pipasa^sa'an i, tayra kami i picakayan to maamaan. I kalahokan i, sakadofah sa ko sakalahok niyam. Maraod to ko pipahanhanan to herek no lahok i, hinefa sato kami to tireng i sapad a pahanhan.

 
I salaloma' no picodadan, saheto o sangil no miasipay, romadiway, matatawaay ko matengilay. Itini kami to romi'ami'ad a miasip to codad, minanam to sakalatamdaw ato sakatanestes no tatirengan, tada o kalipahakan itini a minanam. O tadakaolahan no mako ko pasifanaay to miondoay ato romadiway. Ano mifalic ho kako to sapiondo a fodoy i, tangsol sa a farihfih ci angil ko tatirengan no mako. Tada maolah kako mafekac ato mimali saka, ano malalifet to roma a cefang to pafatongay a mafekac i, caykanca o lasto kako. Mafekac sato kako i, o palifet. Caay pisamisi mita'elif to i ka'ayaway, saka malasarakatay kako tangasa i pitolasan. Alasadasadak to ko kapot mihamham a mitakec, milowi' ko milowi'ay a ma'acang, saka salipahak sato kako a matawa. 

Maraod to ko piraradiway i, caykanca papipalowad ko singsi i takowanan. Anca^ i papitekeden no singsi kako a romadiw patengil to 'alomanay. I pipahanhanan to i, tayni mihemek ko kapot to nikafangcal a tengilen ko radiw no mako. Katangasaan to no toki, masoni to ko takingkingan, malepon to ko cecay a romi'ad. Tengil han i, o tawa no matatawaay a kapot, paytemek to milosimet to kafang a taloma'. Tahira sato kako i fawahan no picodadan, ca'engaw han mineneng ko kakarayan i, sa taengal sa ko 'edil no cidal i lalan no safawahan no picodadan, safang:cal sa manengneng ko liklik no picodadan, tadamaolah kako to picodadan no niyam.

高中1

O fana’ no Pangcah a mitanam to epah

Yo misanga’ ko ina to epah i, pakiloma’ en niira ko wawa. Nawhani, o nga’ ayay a pitanaman to nga’ ayay a epah ko wawa. Yo masadakto ko epah nanitini i pisa^ pahan a dangah i, patangsol han i koreng. Itaya mangalay ko ina a papitanam to wawa a komaen, ta malasang koya wawa to nika komaen i, lipahak sa ko ina. Nawhani, mafana’ ciira to nika nga’ ay ko nisanga’an ita a epah saan. 

Ano caay ko lasang koya wawa to nipakaen toya wawa i, o mamafana’ ko ina to nika o afsa’ ay koya epah asaan. Onini i o fana’ no Pangcah a misanga’ to kaso’ ay a epah. Nawiro o wawa ko mamitanam a komaen to epah? Nawhani, o wawa i kamangayho koengel ko ’orip, madawa no cedi^ no epah saka mala: sang ko wawa.

高中2

Palakaw

O palakaw haanay haw i, o paloma’ay  to foting, o nicidekay a taneng ato fana’ no to’as no mita o Pangcah to pifoting konini.

Itini i ka’oripan no mita o Pangcah iti:ya ho, ira ko i lotokay, ira ko i hadhaday, ira ko i lawacay no riyar, ira ko i taliyokay no fanaw, ira haca ko i seloselotan cinanomay a pala a ma’orip. Ano i cowacowa to ko tamdaw a ma’orip haw i, caay ka awa ko fana’ ato taneng no to’as a miringi to masamaamaanay a kaitiraan nangra a ma’orip.

Itini i kaetip no Fata’an a niyaro’, o Laso’ay han no mato’asay ko pipangangan, poener ko pala  itira, adihay ko nanom saka, o seloselotan a ’arawen iti:ya ho, matiya o awaayay ko epoc a ma’orip itira. Nikaorira adihay ko masamaamaanay a foting, ira ko lilas, ira ko kedacay, ira ko ’ili^, ira ko toda^, ira ko tingir, ira ko kafos ato rarokoh itira. nika o ta’akay a foting komaen to mamangay a foting, safaloco’ sato ko mato’asay, samaanen a paloma’ tonini a foting ta ma’orip a maemin saan. o roma^ sato, samaanen ta itini i taliyok no loma’ ko kaitiraan nonini a masamaamaanay a foting saan cangra. Orasaka, misanga’ cangra to kaitiraan noya masamaamaanay a foting, karkaren nangra ko sera a misafanaw, ta micomod ko nanom, itira toya masafanaway a nanom i, sanga’en nangra ko matoloma’ay kaitiraan noya foting a maemin.


O sowal ni Lalan o painiay haw i, tolo a tongroh ko pisanga’ toya palakawan. I kalaeno haw i, o ta’akay a ’awol ko mapateliay, o kakamokoan no ta’akay a foting, i kalaeno noya ’awol i laloma’ no sera i, ira ko tingir ato toda itira, i sakatosa a tongroh haw i, o ma’icangay a lalidec ko mapateliay, o kakamokoan no dadamcik ato kafos itira, i sakatolo a tongroh haw i, o ’arifakar ko mapateliay, o kakamokoan no cicikafay a nampokoy ato masamaamaanay a foting no ’alo itira, malopilimekan nora foting ko loma’ nangra, ta caay ka kaen no ta’akay a foting ko mamangay a foting. Matira saka marayray ko nikaira a ma’orip ato pawawa itira ko masamaamaanay a foting.
Caay to ka talacowacowa a mifoting ko itiya:ay a mato’asay no mita. ano mangalay to foting haw i, tangsol a tayra i lihoc no loma’ a mifotng. matakaw kako to kafos ano saan haw i, ira ko kafos. ano mangalay kako to kedacay saan haw i, ira ko kedacay. Caay ka nikaw cangra to kakaenen. Itiyatiya:to ko mato’asay no  mita a  mafana’ misanga’ to kaka’oripan a serayan. Onini a palakaw haw i, o cecay to pipahapinang to taneng ato fana’ no to’as no mita o Pangcah.

高中3

O kimad no Fangcalay Codad

Itiya ho, ano talacowacowa ko rakat ni Yis i, caykanca ’aloman ko mitooray a finawlan i ciiraan. Ira ko cecay a romi’ad, patenak itira i lawac no Kalili a fanaw ci Yis, ’aloman ko tamdamdaw tayra masa’opo a mitengil, saka midakaw i lonan a maro’ cingra, tomireng i lawac no fanaw ko finawlan a mitengil to pakimad nira. Patinako han ni Yis cangra a somowal to masamaamaanay a demak. Sowal sa:

Ira ko cecay a tamdaw, mangalay kadofaha ko kinayra to ro: ma mihecaan saka, talaomah mifolesak to sapaloma. Yo mifolesak sato i, romakat a mifolesak to i kapalay nira a sapaloma. Ira ko matefaday i lawac no lalan a sapaloma, tangsol ira ko ’ayam miraod a komaen. O rama a sapaloma i, ira ko matefaday i fokelokelohan, caay ka talolong ko sera, narikay molengaw ko sapal, nika caay ka talolong ko nikacilamit. Mapacidal to i, tangsol a mafadi’. O roma a sapaloma i, ira ko matefaday i cifadalay a sera, nika takaraw koya fadal, makeco koya sapal saka mapatay. Nika ira ko matefaday i fangcalay a sera, tata’ak to nikamolengaw noya sapaloma, malofic ko heci, adihay ko kinayra.

Maherek patinako, liyawen ho ni Yis mihapinang pasowal. Ora mifolesakan toya sapaloma hananay i, o todong nipalosiyangan a sowal no Kawas. O mafolesakay i lalan a sowal hananay i, o mitengilay a tamdaw. Yo mitengil to sowal i, tangsol ira ci Satan a mi’afas to nifolesakan i cangraan a sowal. Ora mafolesakay i cifokelohay a sera hananay i, matiya o cecay a tamdaw, yo mitengil to sowal i, tangsol a lipahak cangra a milayap, nikaorira awaay ko palamitan i faloco’ nira, mato pacarcar sanay a caay ka halafin. Ano ira ko pades ato nikari’ang i, tangsol a matoled ko faloco’ niira. Matiya oya milayapay to ratoh no Wama a tamdaw, caay ka talolong ko niharatengan. Ano misi’ayaw sato to masamaamaanay a kakatalawan a demak i, tangsol sato masawi malahedaw koya ci’icelay a faloco’ nangra, awaay to koya nipaso’linan nangra a sowal i faloco’.


Ora mafolesakay i cifadalay a sera hananay i, o matiniay a tamdaw, ira ko roray no faloco’ nangra ato ’anof to sakidafong ato masamaamanay a ’anof a mikeco to nitengilan nangra a sowal, saka caay ka ciheci ko sowal. O matiniay i, mato marawraway to saka’orip, matomes no ’anof ko faloco’ nangra.
O mafolesakay i nga’ayay a sera hananay i, malecad to matiniay a tamdaw, matengil nangra ko sowal no Wama i, pakifaloco’en nangra. Pakatayalen nangra i ’orip ngangra, saka lomahad ciheci ko sowal no Wama a Kawas i faloco’ nangra.

 

高中4

O naripa’an

Masofoc ko tamdaw nanitiyad no ina tayni tona hekal haw i, o tangic ko sa’ayaway, nawhani matiya mafana’ay to ao mamaroray ko ’orip no tamdaw itini i hekal a saan. Itini pipatopa no ising toya mamangay a saripa’ no wawa i tipelok a misatapang to nika’orip itini tona hekal. I rakat no ’orip, yo pa’awas to kita to romi’ami’ad, ya ceca:cecay a naripa’an no mita haw i, matomatiliday caay to ko mamasi:sit. O mamasamaan ko ’orip no tamdaw to rarikor, dengan cingra ko sitodongay a mipili’ a pakatayal to ’orip ningra, ao malamaanay a tamdaw kako a saan. 

Caay ko rahodayay ko nika’orip itini i hekal, adihay ko masamaamaanay a fangafang, ano roray to ano pades to, caay ko mamali:yas ita, milifet i titaanan, matiya o riyar caay ka awa ko fali, malecad to ’orip no mita o tamdaw. ano malitemoh ita ko lodis no ’orip haw i, aka ka talaw a miso’ayaw. Awaay ko lonok saanay a malatadamanay malakakitaan a tamdaw. Ano caay ho pisa’icel kita haw i, nimaan a ma’inal to nikacakat no ’orip no tao. Orasaka matapal to no mita, o tararikoray ko ’orip a tamdaw haw i, mafana’ a pa’atingid, adihay ko ngaliwngiw. Caay pakanina’ to o mamisa’icel ko tamdaw a miso’ayaw to masamaanay a roray ato pades ta o mamalipahak a militod to narorayan, ato miso’ayaw to kadofahay a ’orip.


Tinako to cecay mafodihay a tamdaw, o tadamanay pakafana’ay no Padaka ci Helen Keller. yo mamang ho, 19 ho a folad na mahofoc i, cilalisan tata:’ak ko adada ningra, narikoran noya adada i, o saka fodih, o saka do’eng, caay to ka nga’ay a somowal cingra, nikaorira caay ka sawi^ ko faloco’ ningra, sa’i:cel sa cingra a minanam to nananamen a maamaan. miso’ayaw cingra to hatiraay a ’orip ningra haw i, wa:tah ko pades ningra a pa’awas to ceca:cecay a romi’ad. kinapinapi: na to cingra pakalitemoh to roray ato salifet i ’orip, nikaorira caay ka tararikor ko faloco’ ningra, re:pet han ningra koya kacifaloco’an ningra a ma’orip. Caay ka ngaliwngiw, caay ka tararikor, caay pa’atingid, tanga:sa i nikalaheci noya kacifaloco’an ningra. onini a tinako, tadafangca:lay a pido^doan no mita ko matiraay a ’icel no faloco’ ningra.
Kita sato to no mita, da da da! Sa’icelen codahen ita ko faloco’ a miso’ayaw a pasayra toya kacifaloco’an no mita, aka ka talaw, aka ka tararikor, makimatini a misa’icel. Satayni kita tonini a hekal i, aka pila’om to romi’ad no nipafeli no pa’oripay. Nanay marayray ma’araw no rarikorikor ko ceca:ecay a nipa’awasan no mita a naripa’an.

高中5

Kara’ iwilay ato Karaacangay

Sa’ ayaw i, mangalay kako a mitengil titaanan, masamaanay kako a tamdaw sa kiso? Kara’ iwilay iri haliacangay?

O kara’ iwilay ato karaacangay haw i, o harateng no tamdaw. Onini a harateng i, o cecay no pasapinang to caayay ka lecad a ’orip ato ato wayway ato pinangan no tamdaw konini. Matiya o kasasiroma no to’eman ato taengad. Itini kita a mafana’, o mamasamaan ko ’orip nonini a tamdaw ano mato’ as, o mamasamaan ko sepoc no tayal ningra. Itini i harateng ningra ko pi’ arawan ato piditekan ita to tayal. O roma sato, o sakamatira no harateng no cecay a tamdaw haw i, latek nani mamang pakayni i pikiw^ iko no ina ato mama, ano caay i, pakayni i pinangan no niyaro’. O roma sato, o masamaanay a idang ko tihi ningra, ato itini i nipicodad ningra a masapinang ko matiniay a hareteng. Matiniay a harateng, matiya o misolotay to faloco’ no tamdaw, pasacowa ko malolalan no miso, pasa’ amis ira pasaetip, mato saanay ko matiniay i faloco’. Saka o sasafaloco’ en no mita ko matiniay a harateng.

tinako, ira ko tatosaay a micodaday, malecad caay ka nga’ ay ko nisekingan,

O ma’iwilay ko harateng i, sowal sa: aya! O hatiniay ko fana’ ako, ano samaamaanen ako i, o hahatiratira aca saan. 

O maacangay ko harateng i, sowal sa: aya! O nikacaay ko edeng no lalok ako konini, ano malalok a misa’ icel i, o mamafilo kona seeking saan. 

Saka tosa a tinako, pakayniay no maomahay. Miso’ ayaw to mama’ orad to i kacanglahan a palapatan, 

O ma’ iwilay ko harateng i, sowal sa: aya! O mamalahol ko lamit no pinaloma, latek caay ka nga’ ay ko litod nonini a nihecaan saan. 

O maacangay ko harateng i, sowal sa: hai fangcal a ma’ orad, o sapananom, o sakaromahad no kalo pinaloma konini a ’orad saan.

 
Nikaorira, o harateng no tamdaw haw i, hahahatira caay ka saan, manga’ ay to a mamasomad. Ano cifaloco’ mangalay kita a misomad to pinangan no tiring haw i, mamasomad to. Ano acangen ita a lipahak ko faloco’ i, miliyas ko karetengay a harateng, saepi’ ko faloco’. Kaolahan no idang ato malemed ko kalo demak ato tayal ita. Caay ka hatira aca, mapalipahak ita ko laloma’ an ita, o kapot ita a matayal, halo fiyafiyaw no mita. Kakaolahen no tamdamdam, o cecay no sakacakat no ’orip itini i niyaro ato i aniniay a siyakay. Ira ko sowal no cecay o citanenga a tamdaw, sowal sa:

Ano masomad ko harateng iso i, masomad ko nisafaloco’ an iso;

Ano masomad ko nisafaloco’ an iso i, masomad ko pinangan iso; 

Ano masomad ko pinangan iso i, masomad ko wayway iso; 

Ano masomad ko waway iso i, masomad ko tayal iso;

Ano masomad ko tayal iso i, masomad ko ’orip iso. 

Orasaka, ano mangalay a masomad ko ’orip, somaden ko harateng.

Saka parikor to sowal, kita o wawa no Pangcah, aka ka rarima, acangen ko hareteng, salipahaken ko faloco’, aka ka pidah, sa fa’ ina’ inayen ko harateng. Ano matini ko harateng ita haw i, o cecay no sakaci’ icel no tiring, ato sapadiheko a mitoker to idang ato kapot. Nanay maacang malemed kita o pangcah.

高中6

Caka samaanay a malemeday a ’orip

Caka samaanay a malemeday a ’orip Kantangay ko caay ka samaan a tamdaw, nikawrira caayay ka samaan a tamdaw i iraay ko i faloco’ ay niira a malemeday a ’orip a lemed. “ malemeday a ’orip ” caay ko masamaanay a demak, matiya o cecay a radiw anoca cecay mirenafan. Ano salipahak anosa midemak to cecay tatayalen i o “ malemeday a ’orip ” kora, ano iraay ko miming a rahker i o “ malemeday ” kora. ’alomanay a tamdaw i lapakoyoc sa ko ’orip, talapatapatay sa a mikilem, ano sahci^ en i ira i piripa’ ato nika moho^ ita a makilim ko sakalemed no ’orip.

Matekesay masolinga’ay o saka lemed caay ko hahaenen, nawhani ira i nika cango’ ot ko sakalemed hananay. O lalahcien koni a demak ano masamaanto ko ^poc no demak? Lipahak ano saan a milahci o malemeday koni.

Malemeday a ’orip i kahemekan, caay kafana’ nai cowa a matama^ no niyah ko saka lemed? Ano sahcien i “ o tatapangan no saka lemed ko ’orip ”, demaken radiwen ko kaolahan no niyah, falahen ko mirawraway i harateng, talaen ko misa’ icelan a demak ma’ araw ita ko malemeday ko ’orip.

 
O nian a malemeday a ’orip i, palada’ en ko tao, hay mafana’ cangra to nika olah iso i cangraan, ta ’aloman ’aloman ko malemeday ko ’orip a tamdaw. Yo palada’ i raheker ko faloco’ oni i malosalemed haca ko ’orip. Orasaka, Akaka ’idi a mipadang palada’ to tao.

O fangcalay a harateng i o lalangatan to saka lemed no ’orip, ano i cowacowato i, ya lipahak, tawa iso i, paifana’ en ko malitemohay iso a tamdaw. Ano cecayto ko pamotekan i, sa’ icel han a pasi pamotekan, ira i tatihi o mamarawis iso ko malemeday a ’orip.

Talapatapatay a mikilim to samalemed no ’orip, o nipi falic no niyah to ’orip ko nga’ay ta lonok sa ko malemeday a ’orip a miraod.

Caka samaanay a tamdaw i, satadamaan sa ko harateng, onini ko saka lipahak a malemed ko ’orip niira. Itini i nika to’ as no ’orip, matiya o madakaway to tamina i riyar, matiiya haca ci sapikpikay a ma^ fer i kakarayan. Sikol hanaca watato ko nilahcian, o mirefongay aca to malemeday a ’orip.

高中7

O Mamalahedaw Kita

O ka’ oripan ita konini a kitakit---Taywan. Anini, manga’ ay ho kita a o Yin-Co-Min kako a saan. Nika, i rikor to no lima polo’ no mihecaan i, manga’ ay ho a o Yin-Co-Min kako a saan hakiya?

Namicodaday i kariponan ci akong ako, ka^ pac ko pisanoripon ningra, itini i pinangan ato i sowal ningra haw i, matiya o tadaripon ko wayway ningra. Sa’ ayaw i, mahemek kako to akong ako, tanestes ko tiring ningra, mafana’ haca a misanoripon, saka pahemeken ako ci akong i kapot ako a micodad. Safaloco’ sato kako anini, caayay ka tatodong ko matiraay a pinangan ako. 

Itini kita tona kanatal a maro i, ira ko no mita a serengawan ato limo’ ot no to’ as ita, nika enaw na mamaan saka caay ka nga’ ay kita a somowal to sowal ita. Caay ka hatira aca, paci^ ci^ han haca kita a papinanam to sowal ato serangawan no tao. Tangasa anini, itini i faelohay a cisakowanay a seyfo, caay ho ka nga’ ay kita a misatatad a palowad to sowal ato serangwan ita, mato masolotay to no aniniay a serangawan kita. I a: yaw, sa’ icel sa ko akong ako a minanam to sowal ato serangwan no ripon, kita sato to no mita anini, o mamatira kita hakiya? Maanen ita ko piso’ayaw to sowal ato serangwan ita, o haharatengen ita konini. 

 
Cima kako sanay a sowal i, latek o rahoday a sowal i cimaan konini, nika itini titaanan o pangcah haw i, o ta’ akay a monday konini. Nano mamang tangsa imatini, o no tao a sowal ato serangwan ko minanaman. Mapaherek ko picodad i mamangay picodadan i, mi-kocong. Maherk a mi-kocong i, mi-kawcong to. Micoyap to i kawcong i, miseking haca to sapicodadaw to i ta’ akay a picodadan. Namatira saka matawal to ita ko sowal no to’ as. Anini o pangcah kako sa ko micodaday, nika away ko nikafan’ to cecacecay aca to sowal no pangcah i, o pangcah ho cingra hakiya? Ano malahedaw ko sowal no mita i, manga’ ay ho kita ao Yin-Co-Min kako a saan hakiya? O sasafaloco’ en no mita konini. 

Alatek macodah ko faloco’ ita to o pangcah kako a saan i ka’ ayaw no finawlan, latek masadak ko citing no pangcah i google no amilika, ano mangalay kita a milaheci konini a demak i, caay ko papaconohen i cimaan ko matiniay a tayal. Ano o pangcah kako ano saan haw i, icowa kiso anini, kasadak! Sa’ icelen ita! Marikec kita!

高中8

Sarikoran a serayan

I tini i takaraway a lotok kako a maro’ sa kiso, i tini i tatihi no mamangay a ’alo kako a maro’ han ako kiso.

Ira ko takara: way a kilang itira sa kiso, ira ko carascasay a sa’owac itini han ako kiso.

Pakatengil kako to pilowi’ no lotong ato fafoy sa kiso. Pakatengil kako to soni no ’ayam ato fawofawo han ako kiso.

Pasowal haca kiso, paka’araw kako to langdaway a kakarayan saan, nika paka’araw kako to kangdaway a riyar han ako a paca’of kiso.

Nikaorira, malecad ko sowal no mita to safilengo sa ko pinaloma to panay, lofic sa ko heci no losay ato malalokay damsayay ko faloco’ a matayalay a tamdaw. 

Itini haw i, o niyaro’ no niyam. i kawanan i, ira ko takara:way a lotok, i kawili haw i, ya takono: l sanay a lotok no pasawali. Itira awaay ko intoc no kaysiya, caay ka ’aloman ko makatay no tamdaw, awaay ko masamaamaanay a dawdaw, awaa: y ko nikangiraw no tamdaw itira. Nikaorira, ira ko kasaniyaroaro’, ira ko mamangay a lalalalan, mali:kat ko folad to dadada, awaay ko rawraw, fangcal ’arawen ko taliyok no palapalaan itira. itini to ya sepatay a palapatan haw i, ano pikarotan to, ano pipalomaan to, ano pilitodan to, ano pi’anangan to haw i, ira ko nikasasiroma a ’arawen ko taliyok no palapalaan no serayan.


 
I kacanglahan, sa fangcal sa ’arawen ko kahengangay falo no pinaloma i palapalaan, ira ko ’odal ato ’adipapang a maefer itira, tadamaan sa ko salongan. i lalood i, ya pipalomaan i palapalaan haw i, masomad ko tilid. Oya to sakangdaw saanay a pinaloma to panay. ’Araw han ko matayalay a tamdaw haw i, lilocan to ko ifangat. I tini to i kafalawfawan i, sa tomeli’ sato ko heci no panay, matiya o ekim, feriw han no fali i, mananoy ko heci, lofic saan. I tini to i kasienawan haw i, o ’asisiw to ko ma’araway i palapalaan, malapisalamaan no wawa a matatawa makako^ko^ ato midamek to fonga itira.

Ano ira to ko faliyos i, malosa’ayaway sapi’ading to fali kora takaraway a lotok, ano maroray to ko matayalay haw i, malopihololan ato pipasa^sa’an no tamdaw itira. matiraay sa:ca ko ka’oripan no mita saka, mapalowad ko nga’ayay a pinangan no mita o Pangcah, mafana’ a mi’imer to ka’oripan no mita a serayan, mafana’ a limela to maamaan, maolah a palada’ to kinaira i cimacimaan, caay ka sasipodoh, saka nanay marayray ko matiniay nga’yay a pinangan, mafana’ay a ma’imer to ’orip, mafana’ay a limela tonini a ka’oripan ita a sarikoranay a serayan.